راهکارهای افزایش تجارت دریایی با قطر

سیدعلی حسینی
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و لجستیک اتاق بازرگانی
بعد از اینکه شورای همکاری خلیج فارس قطر را تحریم کرد قطر برای گسترش همکاری با ایران بویژه در حوزه‌های تجاری و دریایی تمایل زیادی داشت اما ما نتوانستیم از این موقعیت استفاده کنیم و ارتباط دریایی و تجاری خود را با قطر افزایش دهیم چون کشتیرانی و سیستم حمل‌ونقل دریایی ما برای افزایش مبادلات تجاری با قطر آماده نبود. قطر جزو کشورهایی است که سطح درآمد تجاری بالایی در حوزه خلیج فارس دارد. مبادلات دریایی ما با قطر بیشتر به‌صورت سنتی و با لنج است. با تحریم ایران، این نوع مبادلات هم به شدت کاهش یافت و تجارت دریایی ما با قطر ناچیز شد. استان‌های جنوبی ایران مانند خوزستان و هرمزگان و بویژه بوشهر، ارتباطات دریایی بسیار نزدیکی با قطر دارند، اما نتوانسته‌ایم از این ظرفیت استان‌های جنوبی بهره ببریم و ترکیه در تجارت با قطر از ایران پیشی گرفت. این در حالی بود که قطر علاقه‌مند بود سهم بیشتر تبادلات کالا با این کشور از طریق ایران باشد. به خاطر آماده نبودن زیرساخت‌های لجستیکی و دریایی در کشور، ایران نتوانست سطح مبادلات خود با قطر را به آنچه استحقاقش را داشت برساند. ایران این توانایی را دارد که با افزایش ظرفیت حمل‌ونقل دریایی، سهم بالایی از بازار کالا در قطر بویژه کالاهای غذایی را در دست بگیرد، ولی تاکنون نتوانسته‌ایم به آن جایگاهی که مدنظر بود برسیم. قطر به مرزهای آبی ایران نزدیک است، این ویژگی باعث می‌شود بتوانیم از شناورهای رورو برای افزایش تبادلات دریایی با قطر استفاده کنیم. شناورهای رورو کامیون‌ها را در خود جای می‌دهند و به این ترتیب با افزایش سرعت تبادلات، محموله‌های یخچالی و غیریخچالی را می‌توانیم به قطر صادر کنیم. با رایزنی دیپلماتیک و دیپلماسی اقتصادی، می‌توانیم از پتانسیل لنج‌های سنتی هم برای مبادله بار به بیش از 4بندر قطر استفاده کنیم. ایجاد خطوط منظم کشتیرانی و خطوط برنامه‌ای هم راهکار دیگری برای افزایش سهم تجارت دریایی با قطر است. بازار قطر بازار بزرگی است از طرف دیگر برگزاری جام جهانی آینده در این کشور، فرصت بسیار مناسبی برای افزایش تجارت با قطر را فراهم می‌کند. ایران از نظر موقعیت ژئوپولیتیکی، مناسب‌ترین کشوری است که می‌تواند کالاهای غذایی یا کالاهای دیگر را برای قطر فراهم کند. وقتی محموله ای صادر می‌شود مخصوصاً اگر این محموله با کانتینر یخچالی باشد، هزینه زیادی برای صاحب کالا دارد و صاحب کالا در صورتی سود به دست می‌آورد که در مسیر برگشت هم بار داشته باشد تا تجارت برای او صرفه اقتصادی داشته باشد. در واقع حمل‌ونقل باید دو طرفه باشد و باید طوری برنامه‌ریزی شود که در هر دو طرف رفت و برگشت، بار جابه‌جا شود تا مسیر سودآور شود. افزایش تبادلات و جابه‌جایی بار از مبدأ و همچنین از مسیر برگشت راهکاری دیگر برای افزایش تجارت دریایی و جذب بار در مسیر ایران و قطر است.