افزایش تولیدات کشاورزی با کمک فناوری

میترا جلیلی
خبرنگار
مدتی است که دوبی با شعار «پیوند ذهن‌ها، خلق آینده»، میزبان نمایشگاه اکسپو 2020 است و در قالب آن، 192 کشور برترین دستاوردهای فناورانه، گردشگری و... خود را به نمایش گذاشته‌اند. این نمایشگاه ابتدا قرار بود ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰ آغاز به کار کند ولی با تعویق به دلیل شیوع کووید 19، این نمایشگاه کار خود را از اول اکتبر 2021 (9 مهر 1400) آغاز کرد و تا 31 مارس  2022(نهم فروردین ۱۴۰۱) برپا خواهد بود و علاقه‌مندان می‌توانند به صورت حضوری یا آنلاین از این نمایشگاه که برخی از آن به عنوان المپیک فرهنگ ملل یاد می‌کنند بازدید داشته باشند. اما در این نمایشگاه شاهد چه فناوری‌هایی هستیم؟
از روبات‌ها تا کشاورزی پایدار
درحال حاضر امارات به دلیل آب و هوای بیابانی، به واردات 90 درصد موادغذایی مورد نیاز خود متکی است و از سوی دیگر با اختلال در زنجیره تأمین در بحران کرونا، قیمت موادغذایی به طور چشمگیری افزایش یافت. در همین راستا، تلاش دارد  در دهه آینده تولیدات غذایی داخلی خود را بین 30 تا 40 درصد افزایش دهد. با توجه به اقلیم امارات متحده عربی، تأکید بر کشاورزی پایدار یکی از اولویت‌های نمایشگاه اکسپو 2020 دوبی است و آن را می‌توان در طرح‌های این غرفه مشاهده کرد. یکی از این پروژه‌ها «کشاورزی دوباره برای صحرا» نام دارد؛ کشاورزی عمودی که تأسیسات هیدروپونیک داخلی را توسعه می‌دهد و گفته می‌شود سبزی‌ها بدون آفت‌کش و با استفاده از یک دهم زمین و 90 درصد آب کمتر نسبت به کشاورزی سنتی کشت می‌شود. البته کشاورزی عمودی در دیگر غرفه‌ها همچون فنلاند و هلند هم دیده می‌شود. یکی دیگر از پروژه‌های ارائه شده در این نمایشگاه، «مزرعه آینده با انرژی خورشیدی» است و در آن محصولات مقاوم به گرما و آب شور مانند کینوا کشت می‌شود. در غرفه امارات طرح «تولید جامع غذا و سوخت» نیز به نمایش درآمده است. یک پروژه دایره‌ای نوآورانه که شامل کشت به هم پیوسته ماهی، میگو و سالیکورنیا است. در این طرح، فاضلاب مزرعه ماهی، گیاهان را بارور می‌کند و آنها نیز به نوبه خود آب را تمیز کرده و CO2 را جذب می‌کنند و درواقع هیچ چیز هدر نمی‌رود.در غرفه دوبی همچنین یک خودرو امنیتی کنترل‌ از راه دور مبتنی بر هوش مصنوعی که می‌تواند آینده کنترل ترافیک هوایی را رقم بزند، به نمایش درآمده است. روبات 40هزار دلاری که در حال حاضر در برخی بیمارستان‌های دوبی استفاده می‌شود و روبات‌های نارنجی‌رنگ کوچک Opti  که در نمایشگاه به بازدیدکنندگان خوشامد می‌گویند،AI Planner که با پیش‌بینی جریان ترافیک هوایی حاشیه خطا را کاهش می‌دهد و پروژه زیست محیطی Green Barjeel شامل نصب ایستگاه‌های جلبک در کنار جاده‌ها و سایر مکان‌های استراتژیک برای جمع‌آوری و ذخیره گازهای گلخانه‌ای، از دیگر نوآوری‌های غرفه امارات محسوب می‌شود.
کشاورزی عمودی و ساختار «بیوتوپ»
مشابه طرح «تولید جامع غذا و سوخت» دوبی را در غرفه ایتالیا نیز می‌توان دید که در قالب آن، سه گونه مختلف جلبک اسپیرولینا، دونالیلا و هماتوکوکوس، دی اکسید کربن را از بازدم بازدیدکنندگان جذب می‌کنند و آن را با اکسیژن تازه منتشر شده در خارج از ساختمان مبادله می‌کنند. مخازن چند رنگ با هم زدن مداوم، کف می‌کنند و زیست توده ایجاد می‌کنند که می‌تواند به عنوان مواد مغذی و کود غذایی مورد استفاده قرار بگیرد. طراحان ایتالیایی همچنین ضایعات غذایی را به عنوان مصالح ساختمانی برای غرفه در نظر گرفتند. به عنوان مثال، مسیر اصلی پیاده‌روی که بازدیدکنندگان را به داخل فضا هدایت می‌کند، با پوست پرتقال تغییر کاربری داده شده و پل‌های پیاده‌روی با دانه‌های آسیاب شده قهوه پوشیده شده است تا مصالح ساختمانی پس از عمر مفید سازه، بازیافت یا به کمپوست تبدیل شوند.
شرکت‌های هلندی هم به دنبال نوآوری‌هایی برای تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر، کشت پایدار مواد غذایی و افزایش تولید از مزارع عمودی سرپوشیده هستند و در این نمایش دستاوردهای سبز خود را نمایش دادند. در غرفه هلند ساختاری به نام «بیوتوپ» به نمایش درآمده که مرکز آن، مزرعه عمودی مخروطی شکل به ارتفاع 18 متر است و امکان کشاورزی را حتی در مکان‌هایی مانند صحرای دوبی که درجه حرارت بالاست ایجاد می‌کند. یک دودکش در بالای مخروط، هوا را می‌مکد تا رطوبت را جذب کند و از طریق فرایند تراکم که توسط پنل‌های خورشیدی نصب شده در پشت بام تغذیه می‌شود، آب تولید می‌کند. با این تکنیک می‌توان روزانه تا هزار و 200 لیتر آب تولید کرد. قسمتی از این آب برای نوشیدن در دسترس بازدیدکنندگان قرارگرفت و بخشی هم برای تغذیه حدود 9 هزار و 300 گیاه  ازجمله نعناع، ریحان و گوجه فرنگی که سطح مخروط را پر کرده‌اند استفاده شد. دمای غرفه نیز با پنل‌های خورشیدی تنظیم می‌شود و نسبت به مزارع عمودی مصرف انرژی کمتری دارد. محققان معتقدند که این مخروط می‌تواند به تولید غذا در شهرهای بزرگ یا تغییر کاربری ساختمان‌های قدیمی و متروکه کمک کند.
روبات‌های نفت و گاز
شرکت نفت و گاز تایلندیPTTEP هم با شرکت در نمایشگاه اکسپو2020 دوبی، توانمندی‌های خود را به نمایش گذاشت و از روبات زیردریایی Nautilus رونمایی کرد. این روبات می‌تواند خطوط نفت و گاز را در زیر آب به‌راحتی تعمیر و مشکلات آن را برطرف کند بدون این که نیازی به حضور انسان‌ها در اعماق آب‌ها باشد. لوله‌های نفت و گاز زیردریایی به‌تدریج خورده می‌شوند یا ممکن است در نتیجه سایر مشکلات دچار شکستگی شوند و در نتیجه، شاهد نشت آلودگی در اقیانوس‌ها شود. تعمیر این خطوط لوله توسط انسان بسیار زمانبر، پرهزینه و خطرناک است اما این روبات بدون دخالت انسان‌ها می‌تواند کار خود را به درستی انجام دهد. Xplorer نیز دیگر روبات زیردریایی تایلند است که در این نمایشگاه به نمایش درآمد. این روبات با کمک هوش مصنوعی خطوط لوله نفت و گاز را مورد بررسی قرار می‌دهد. پهپاد AiANG نیز دیگر شاهکار تایلند است که در این نمایشگاه به نمایش درآمده و به طور ویژه برای توسعه کشاورزی پایدار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روبات با پرواز بر فراز مزارع کشاورزی، عکسبرداری انجام می‌دهد و با ارسال سریع اطلاعات به گوشی هوشمند کشاورزان، به آنها یادآوری می‌کند که آلودگی کدام بخش از مزارع آنها به آفات محتمل‌تر است. به این ترتیب کشاورز به سرعت مانع گسترش آفات در محصولات خود می‌شود و با روشی کاملاً اقتصادی، در کمترین زمان ممکن درست‌ترین تصمیم را می‌گیرد.