لزوم تسریع خروج اتباع ایرانی از اوکراین

گروه سیاسی/ ساعاتی پس از شروع بحران در اوکراین، رسیدگی به وضعیت ایرانیان مقیم این کشور و مدیریت خروج آنها به سمت خارج از مرزها در دستور کار وزارت امور خارجه قرار گرفت. دستگاه دیپلماسی از همان آغاز، ستاد ویژه‌ای را با هدف بررسی آخرین تحولات و بویژه تنظیم دستورالعمل‌های لازم برای ارائه تسهیلات به ایرانیان مقیم این کشور و اعلام شرایط ویژه به سفارتخانه‌های ایران در کشورهای همجوار با اوکراین برای برقراری هرگونه تسهیلات جهت مساعدت به خروج ایرانیان مقیم در شرایط اضطراری، تشکیل داد. وزارت خارجه کشورمان همچنین با کشورهای همسایه اوکراین از جمله مجارستان به رایزنی پرداخت تا اجازه ورود شهروندان ایرانی به خاک آن کشورها داده شود.
درگیری مرزبانان اوکراینی با اتباع خارجی
این در حالی است که طی یکی دو روز اخیر روند خروج ایرانیان مقیم اوکراین از این کشور با بروز مشکلاتی از جمله درگیری نیروهای مرزبانی اوکراین با شهروندان دیگر کشور‌ها از جمله ایرانیان و از سوی دیگر فوت یک تبعه ایرانی همراه شد. بر اساس خبرهای دریافتی نحوه مواجهه نیروهای مرزبانی اوکراین با خروج اتباع خارجی از جمله مهاجران خاورمیانه‌ای، سیاه پوستان و ایرانیان مقیم این کشور چندان منطبق با موازین متعارف بین‌المللی نبوده تا جایی که حتی به درگیری برخی از نیروهای مرزبانی با شمار اندکی از ایرانیان در حال عبور از مرز اوکراین انجامیده است. در روزهای اخیر ویدئوهایی در رسانه های داخلی و خارجی منتشر شد که نشان می داد نیروهای مرزبانی اوکراین ایرانیان در حال عبور از مرز را وادار به جمع آوری زباله می کنند. اقدامی  که در نهایت به برخورد نامناسب با اتباع ایرانی شد.  در انتقاد از برخورد خشونت آمیز اوکراین با مهاجران «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه نیز از رویکرد مقامات اوکراینی درباره خروج اتباع خارجی از این کشور انتقاد کرد و گفت که آنها مانع از خروج شهروندان از شهرها شده و با نگه داشتن آنها در شهرها از غیرنظامیان به‌عنوان سپر انسانی استفاده می‌کنند.
عدم خروج ایرانیان دارای تابعیت اوکراینی
در حالی که روند خروج ایرانیان مقیم اوکراین با شدت گرفتن درگیری‌ها در این کشور سرعت بیشتری به خود گرفته است، منوچهر مرادی، سفیر ایران در اوکراین خبر داد آن دسته از ایرانیان مقیم اوکراین که دارای حق شهروندی و پاسپورت اوکراینی هستند، به‌دلیل اعلام فراخوان سربازی دولت این کشوربرای مقابله با روسیه، امکان خارج شدن از خاک اوکراین را ندارند.
در همین حال روز گذشته خبرها از درگذشت یکی از اتباع ایرانی در مرزهای اوکراین حکایت داشت. سفارت کشورمان در اوکراین در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که پس از بررسی منابع خبر و همچنین تماس با پلیس اوکراین مأمور رسیدگی به موضوع، محمد محسن شوشتریان ۵۱ ساله حین خروج از شهر خارکیف (به همراه دو تبعه دیگر ایرانی و اوکراینی) در حوالی شهر «نووایا وادالاگا» دچار نارسایی قلبی شده و با‌وجود امداد پزشکی اولیه در گذشت. با آغاز بحران جنگ در اوکراین، وزارت خارجه کشورمان از ایرانیان مقیم اوکراین خواست که با حفظ آرامش، در تماس با سفارت جمهوری اسلامی ایران و توجه به دستورالعمل‌های صادره از سوی سفارت کشورمان در اوکراین، برای اقامت خود در اماکن امن  یا خروج و بازگشت به ایران اقدام کنند. سفارت ایران خواستار آن شد که ایرانیان از هر امکانی برای خروج از اوکراین استفاده کنند یا در نقاط امن و پناهگاه‌های معرفی‌شده از سوی مسئولان شهری و استانی مستقر شوند. پیشتر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه نیز در گفت‌و‌گویی تلفنی با سفیر کشورمان در لهستان از او خواست که همه گونه امکان استقرار در مکان مناسب و رسیدگی‌های لازم دیگر، مایحتاج مورد نیاز از جمله بسته‌های غذایی و بهداشتی در اختیار اتباع کشورمان قرار گیرد.
اجازه ورود و خروج به دانشجویان
علاوه بر پیگیری دستگاه دیپلماسی، وزارت علوم کشورمان هم اعلام کرد که دانشجویان مقیم اوکراین که تمایل به بازگشت به کشور را دارند باید در سامانه‌ای که وزارت خارجه طراحی کرده است، ثبت‌نام کنند. هاشم داداش‌پور، رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، شمار دانشجویان مقیم اوکراین را ۱۴۲۴ نفر اعلام کرده و خبر داده که با پیگیری‌های صورت‌گرفته ،این دانشجویان در سلامت و امنیت کامل بسر می‌برند و طی روزهای آتی با پروازهای ویژه به کشور منتقل خواهند شد. او در این باره افزوده است: به تمام مشمولان شاغل به تحصیل در کشور اوکراین در شرایط خاص فعلی، اجازه ورود و خروج برای یک‌ بار به مدت سه ماه داده شده است و در صورتی که وضعیت فعلی بیش از این مدت تداوم داشته باشد، این مهلت تا سه ماه دیگر قابل تمدید خواهد بود.
آخرین وضعیت
مقام‌های دیپلماتیک کشورمان همچنان از ادامه رسیدگی به ایرانیان مقیم اوکراین خبر می‌دهند. در آخرین تحولات اینکه سفیر ایران در کی‌یف روز چهارشنبه ۱۱ اسفند ماه در گفت‌وگویی با بیان این‌که همه هموطنان ایرانی در اوکراین در سلامت کامل بسر می‌برند، اعلام کرد که خدمات برای اعزام آخرین نفر از ایرانیانی که مایل به خروج از این کشور هستند، ادامه خواهد یافت. این در حالی است که وزارت خارجه کشورمان در جدیدترین اطلاعیه‌ای که روز یازدهم اسفندماه صادر کرد، از هموطنان ایرانی مقیم اوکراین درخواست کرد که هر چه سریع‌تر از مرزهای رومانی، مولداوی، مجارستان، اسلواکی و لهستان اقدام به خروج از این کشور کنند. هماهنگی و اتخاذ تمهیداتی با هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران برای تخلیه اتباع کشورمان از دیگر اقدامات مهم در آغاز این بحران بوده است. گفتنی است ،براساس اعلام سفارت ایران در لهستان دومین پرواز روز گذشته (۱۴ اسفند ماه) به سمت تهران انجام شد. یک روز پیش از آن نیز نخستین گروه از هموطنان ایرانی مقیم اوکراین با پرواز اختصاصی از ورشو به تهران منتقل شدند.
این در حالی است که دستورالعمل‌های لازم به سفارتخانه‌های ایران در کشورهای همسایه اوکراین که امکان عزیمت هموطنان به آنجا وجود دارد، ارائه شده است. به این ترتیب نمایندگی‌های ایران در لهستان، مجارستان، بلاروس، مولداوی و رومانی در حالت آماده‌باش کامل بوده و اختیاراتی برای مدیریت عبور ایرانیان به آنها داده شده است.‌
Reuters