آمادگی برای ایجاد 1 میلیون شغل در 1401

گروه اقتصادی/«وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با توجه به اینکه رهبر معظم انقلاب سال ۱۴۰۱ را سال «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال آفرین» نامگذاری کرده‌اند، برنامه‌ریزی برای تحقق شعار سال را در دستور کار قرار می‌دهد.» این جملات را حجت‌الله عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در نخستین روزهای سال‌جاری اعلام کرد و از آنجا که این وزارتخانه از نهادهای متولی در تنظیم روابط  کار، اشتغال و کارآفرینی و مهارت‌آموزی است، حرکتش در این مسیر سهم بسزایی در تحقق شعار سال خواهد داشت.
پیش از این نیز از شهریور‌ماه سال 1400 و در دولت سیزدهم، اشتغال به‌عنوان یکی از 4 برنامه تحولی مدنظر حجت‌الله عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی مطرح شد و بر همین اساس طراحی و معرفی زیست‌بوم ملی اشتغال کشور و تشکیل کارگروه‌های هشت‌گانه ذیل شورای‌عالی اشتغال کشور به منظور هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف کلید خورد.

زیست‌بوم اشتغال بستری برای هماهنگ‌سازی کل دولت
زیست‌بوم ملی اشتغال بستر و الگویی برای هماهنگ‌سازی کل دولت در جهت ایجاد اشتغال است؛ الگویی که اشتغالزایی را هدف گرفته، به‌گونه‌ای که وظایف و مسئولیت هر یک از سازمان‌ها، نهادها، بانک‌ها و... در زیست‌بوم ملی اشتغال تعریف و تعیین شده است و این کار از طریق دبیرخانه شورای‌عالی اشتغال پیگیری می‌شود.
براساس اعلام این وزارتخانه ۲۰اقدام اساسی برای اجرای طرح زیست‌بوم ملی اشتغال در نظر گرفته شده است که شامل طراحی، تشکیل کارگروه‌های تخصصی، اعزام تیم‌های تخصصی برای بازدید از بنگاه‌های مشکل‌دار، ساماندهی سامانه رصد شغلی، طراحی و اجرای سامانه جست‌و‌جوی اشتغال، طراحی اطلس اشتغال، اجرای میدان کارآفرینی، احصای نقاط بحرانی اشتغال، ساماندهی تفاهمنامه‌های مشترک با دستگاه‌ها، مانع‌زدایی از مشاغل خانگی، پرداخت تسهیلات اشتغالزایی، تصویب برنامه معیشت مرزنشینان و برگزاری موکب‌های اشتغالزایی و گزارش‌دهی به مجلس شورای اسلامی و سایر موارد است.بر مبنای آمار اعلامی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ۵ماهه پایانی ۱۴۰۰ اطلس الگوهای اشتغال شامل ۲۲۲الگو و تعیین ۵۲دستگاه دولتی و مردمی برای شناسایی فرایند اشتغال طراحی شد.

هماهنگی بین عوامل تولید و اشتغال
براساس این زیست‌بوم، برای ایجاد هماهنگی بین عوامل مختلف تولید و اشتغال باید پنج حوزه تأمین مالی، بازاریابی، فناوری، زیرساخت و حقوقی فعال شوند تا با تقسیم کار، در یک منظومه منسجم کارها انجام و اشتغال ایجاد شود.
در همین راستا جهت هماهنگی بین ذی‌نفعان زیست‌بوم ملی اشتغال کارگروه‌های تخصصی ذیل کمیسیون تخصصی شورای‌عالی اشتغال در دبیرخانه این شورا تشکیل شد. این کارگروه‌ها شامل توسعه زیرساخت، فناوری و نوآوری، توسعه بازار‌رسانی و فروش، توسعه حقوقی و فضای کسب‌وکار، تأمین سرمایه، آموزش‌های مهارتی، اشتغال حمایتی و مناطق محروم، اطلاع‌رسانی و توسعه و ترویج فرهنگی کسب‌وکار است. در این زمینه هم در 5ماهه پایانی سال گذشته 50جلسه از سوی این کارگروه‌ها برگزار شده است.

صدور حداکثر 3 روزه مجوز مشاغل خانگی
آنی شدن صدور مجوز ۵۰۰شغل خانگی که شامل دو سوم مشاغل خانگی است و مجوز یک سوم دیگر مشاغل خانگی که سه روزه صادر می‌شود، از دیگر اقداماتی است که از سوی این وزارتخانه در راستای توسعه اشتغال انجام شده است و با این مکانیسم اگر کارشناسان ظرف سه روز کاری درخواست صدور مجوز مشاغل خانگی را بررسی نکنند، متقاضی می‌تواند مجوز خود را اخذ کند. بر اساس اعلام این وزارتخانه با این کار سرعت فرایند صدور مجوز کسب‌وکار ۳۰برابر شده است.

شناسایی یک هزار و 900 بنگاه مشکل‌دار
شناسایی بنگاه‌های مشکل‌دار و بازدید میدانی از بنگاه‌ها برای حفاظت از نیروی کار، دیگر دستور کار وزارتخانه در راستای حفظ اشتغال و حمایت از تولید بوده است. در همین راستا و براساس اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعزام تیم‌های متخصص و بازدید از بنگاه‌های مشکل‌دار و گردآوری بسته‌های جامع اشتغال استانی صورت گرفته است، به‌گونه‌ای که در جریان این سفرها به ۹استان حدود یک‌هزار و۹۰۰ بنگاه مشکل‌دار شناسایی شده و از ۲۸۰بنگاه بازدید میدانی به عمل آمده و مشکلات ۵۰۸کارآفرین به‌صورت چهره به چهره مورد بررسی قرار گرفته است.علاوه بر این در اقدامی دیگر گردآوری و بهسازی تجمیعی تعهدات تکمیلی اشتغال استان‌ها مبتنی بر سازگاری درونی با ظرفیت‌های موجود ویژگی‌های بازار کار و منابع انسانی دراختیار و قابلیت‌های توسعه‌پذیری ذیل زیست‌بوم ملی اشتغال با روزآمدسازی سامانه ملی رصد اشتغال، انجام شده است و دستگاه‌های مسئول این تعهدات را در سامانه هوشمند رصد اشتغال کشور ثبت می‌کنند که تاکنون ایجاد ۵۲۰هزار فرصت شغلی جدید در سامانه ملی رصد اشتغال به ثبت رسیده است.

یادداشت
زیست‌بوم ملی اشتغال بستری برای تحقق فرمان مقام معظم رهبری

محمودکریمی‌بیرانوند
سرپرست معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
فرمان رهبر معظم انقلاب در اولین روزهای قرن پانزدهم شمسی بر مبنای یکی از مهم‌ترین کارکردهای اقتصاد پویا و از مهم‌ترین وظایف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، که همان تولید اشتغال‌آفرین مبتنی بر نوآوری و دانش است، صادر شد.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از همان ابتدا راهبرد اشتغال‌ خود را بر پایه زیست‌بوم ملی اشتغال‌ استوار کرده است. با صدور فرمان امسال مقام معظم رهبری، مسئولیت ما در این وزارتخانه بیش از گذشته است.زیست‌بوم ملی اشتغال، بستر و الگویی برای هماهنگ‌سازی اجزای دولت و سایر بازیگران برای ایجاد اشتغال متوازن و عادلانه کشور است. زیست‌بوم ملی اشتغال درواقع دیدگاه و رویکرد مخالف با پول‌پاشی برای ایجاد اشتغال است که متأسفانه در دوره‌های مختلف در کشور تکرار شده است. مطابق با نظریه زیست‌بوم ملی اشتغال، برای ایجاد هماهنگی بین عوامل مختلف تولید و اشتغال، لازم است پنج حوزه توسعه بازار (دیپلماسی اقتصادی، صادرات، نظام توزیع؛ شبکه‌های بازرگانی)، فناوری و نوآوری (رسوخ فناوری، اقتصاد دیجیتال، پارک‌های علم‌وفناوری، شتاب‌دهنده‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان)، تأمین مالی (شبکه بانکی، صندوق‌ها، بازار سرمایه و سایر اجزای بخش پولی و مالی)، بخش‌های زیرساخت (برخی از وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها، شرکت‌ شهرک‌های صنعتی) و حقوقی (صدور مجوزها، بیمه تأمین اجتماعی، مالیات، بخش‌های قضایی حقوق تجارت) فعال شوند تا در محیطی زاینده و پربار اشتغال آفریده شود و تولید پایدار را رونق بخشد.
اشتغال‌آفرینی محقق نمی‌شود مگر آنکه همه اجزای محیط اشتغال با هم فعال شوند. فعالیت متوازن و همزمان هرکدام از این اجزا، علاوه‌ بر جلوگیری از فرصت‌سوزی‌های فراوان، منابع ملی را مصون می‌کند و از ظرفیت آنها در مسیر اشتغال‌آفرینی به‌خوبی استفاده می‌کند.از طرف دیگر عواملی که بر بهره‌وری نیروی کار تأثیر می‌گذارند که آن نیز تولید را تقویت و ارتقا می‌دهد، عواملی چون استعدادیابی و مشاوره، آموزش‌های مهارتی، اطلاع‌رسانی و ترویج، همه و همه می‌توانند بهره‌وری نیروی کار را افزایش دهند و در نهایت زیست‌بوم ملی اشتغال سعی می‌کند تمام این عوامل را در سطح محلی، منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی احصا و یکپارچه کند.
 در پیگیری مأموریت محول شده، تلاش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بویژه معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال، به‌عنوان رکن هماهنگ‌کننده دستگاه‌های اشتغال‌آفرین در کشور، بر اجرایی‌سازی ارکان مختلف زیست‌بوم ملی اشتغال است تا مطابق با تعهدی که دولت محترم داده است، آستانه یک میلیون شغل در سال محقق شود.از سوی دیگر، اقتصاد دانش‌بنیان به‌عنوان یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی می‌تواند با ایجاد سکوهای لازم در ایجاد نظام محاسباتی، آمایش اشتغال و رصد وضعیت اشتغال کشور در مقیاس مناطق مختلف، مسیر را برای دستیابی به وضعیت بهینه اشتغال هموار سازد. از این رو، نگاه به اقتصاد دانش‌بنیان در فعالیت‌های اشتغال‌زا، نگاهی از موضع زیرساخت اشتغال است.فعالیت‌های دانش‌بنیان، علاوه بر اینکه خود به‌طور مستقیم ایجاد شغل می‌کنند، اما با فراهم‌ ساختن زمینه‌های فناورانه جهت فعال‌سازی حداکثری ظرفیت صنایع مختلف، زمینه ایجاد بازارهای جدید و بهینه‌سازی تولید و در نتیجه اشتغال جدید را فراهم می‌آورند. همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند  در رشد و اشتغال‌آفرینی‌ها در بنگاه‌های کوچک، متوسط، خرد، خانوادگی، خانگی و انبوه نقش مؤثری داشته باشند، لذا رکن دیگر شعار امسال نیز رابطه تنگاتنگی با کارکردهای بخش اشتغال کشور دارد و از این‌رو در منظر این  وزارت، مردم بسیار با اهمیت هستند.وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در تلاش است تا در انتهای سال ۱۴۰۱ وضعیت اشتغال را به تعادلی که شایسته مردم ایران است، برساند.