رشد صادرات 1000 درصدی به آفریقا، 98 درصدی به اندونزی و 30 درصدی به چین، مرهون چیست؟

علیرضا پیمان پاک
رئیس سازمان توسعه تجارت
سازمان توسعه تجارت، در سال جدید به‌دنبال افزایش صادرات و رونق ترانزیت کالا است؛ موضوعاتی که در گذشته مورد توجه جدی نبوده است. از این‌رو باید از کوچک‌ترین فرصت‌ها برای افزایش صادرات کشور بهره گرفت. در حال حاضر ایران موقعیت و شرایط مناسبی برای صادرات دارد. به‌عنوان مثال موقعیت فعلی روسیه و تحریم‌های جهانی علیه این کشور فرصت بزرگی برای ایران فراهم کرده است، لذا باید از این فرصت بهترین بهره‌برداری را انجام دهیم و با تأمین بازار روسیه و با استفاده از مواد اولیه این کشور، تولید را رونق و صادرات را افزایش دهیم.سازمان توسعه تجارت به تمام راهکارهای لازم برای توسعه روابط تجاری با روسیه توجه کرده‌ و برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده است تا با همراهی کارگروهی تشکیل شده زیر نظر معاون اول رئیس جمهور بهترین بهره‌برداری را از شرایط پیش آمده در بازار این کشور ببریم.
به دنبال افزایش درآمد جدی از موقعیت ژئوپلیتیکی کشور نه فقط از روسیه، بلکه از همه کشورهای منطقه از طریق ورود موقت و ترانزیت هستیم که می‌تواند گشایش‌های بسیاری را به همراه داشته باشد. به‌دلیل جایگاه ژئوپلیتیکی و حضور کشورهای مکمل با اقتصاد ایران در منطقه می‌توانیم بازار پایدار و ماندگاری را به دست بیاوریم. این رویه و نگاه که در دولت سیزدهم شکل گرفته به گونه‌ای بوده که در ماه‌های اخیر شاهد رشد صادرات به کشورهای اندونزی (۹۸ درصد)، آفریقای جنوبی (هزار درصد) و چین (۳۰ درصد) بودیم همچنین صادرات به کشورهایی مانند ونزوئلا، برزیل، الجزایر، لیبی و کنیا نیز افزایش داشته است. در راستای توسعه صادرات بیش از ۸۰ درصد خواسته‌های تجاری مربوط به شرایط داخلی است تا با فراهم کردن تسهیلاتی در گمرک، حمل‌ونقل و سیستم بانکی و رفع مشکلات در این زمینه ارتباطات اقتصادی شکل گرفته و سرعت بیشتری پیدا کند.
متأسفانه در مبادلات تجاری با همسایگان غفلت داشتیم اما با افزایش توجه به این بخش، رشد تجاری بیشتر نشان می‌دهد اما به طور کلی باید وضع بازار، حجم، قابلیت رقابت کالاهای ایرانی، مزیت و شرایط لجستیکی کشورهای اولویت‌دار تجاری مورد بررسی قرار بگیرد تا بتوانیم با حضور در کشورهای متنوع، موفق عمل کنیم. یکی از موضوعاتی که می‌تواند باعث رشد صادرات شود، توجه تجاری به ترانزیت است؛ در حال حاضر شاهد رشد صددرصدی در این بخش هستیم که درآمد خوبی را برای کشور به همراه داشته، این در حالی است که کمترین سرمایه‌گذاری و تأمین زیرساخت در این بخش صورت گرفت؛ البته زیرساخت‌ها در این بخش مشکلات فراوانی دارد که باید اصلاح شود. شبکه ناوگان جاده‌ای فرسوده است، در حالی که ۹۳ درصد حجم ترانزیت در جاده‌ها انجام می‌شود و از سوی دیگر استفاده از بخش ریلی بسیار کمرنگ است؛ همچنین سیستم کشتیرانی ضعیف است و نیاز به توسعه در بخش بنادر نیز دیده می‌شود. جزئیات این مشکلات و نحوه رفع آن بررسی و برای بهبود برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده است و استفاده از کریدور شمال - جنوب و مسیرهای شرق و غرب نیز در دستور کار قرار گرفته تا با همکاری وزارتخانه‌های امور خارجه، صمت، راه و شهرسازی و نفت سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت انجام و عملیاتی شود. معتقدم بخش قابل توجهی از درآمد کشور در چند سال آینده از بخش ترانزیت و ورود موقت به دست خواهد آمد. در جهت توسعه صادرات ضرورت دارد قوانین دست و پا گیر تغییر پیدا کند؛ طی ۶ ماه گذشته همراه با وزیر صنعت، معدن و تجارت به هشت کشور سفر کردیم که در این سفرها بخش قابل توجهی از چالش‌های صادرات احصا شد.