اصرار امریکا بر حفظ تحریم‌

گروه سیاسی/ سال جدید و تعطیلات نوروزی ایرانیان در حالی فرا رسید که مذاکرات احیای برجام با وقفه‌ای کوتاه برای تصمیم‌گیری پیرامون موضوعات اختلافی باقی مانده روبه‌رو بود. در پی این وقفه «انریکه مورا»، مسئول اروپایی هماهنگ‌کننده برجام در نخستین روزهای بهار راهی تهران شد و پس از گفت‌و‌گو با مقام‌های ایرانی به واشنگتن سفر کرد تا آخرین مواضع ایران را پیرامون مسائل باقی مانده به گوش دولتمردان واشنگتن برساند. علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد و معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان در دیدار مورا با یادآوری جدیت و عزم جمهوری اسلامی ایران برای نهایی کردن توافق در وین، تأکید کرد در صورتی که طرف امریکایی از واقع‌گرایی برخوردار باشد می‌توان به توافق دست یافت. از سوی دیگر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه نیز در دیدار این مقام اروپایی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران با جدیت در مذاکرات وین حضور یافته و برای رسیدن به توافق، ابتکارات لازم را ارائه کرده است، تصریح کرد که طرف‌های دیگر بویژه دولت امریکا باید برای حل و فصل موضوعات باقی‌مانده رویکردی واقع بینانه اتخاذ کنند. وزیر امور خارجه کشورمان افزود: فقدان تصمیم سیاسی امریکا برای رفع تحریم‌هایی که به انتفاع اقتصادی مردم ایران گره خورده، مانع کنونی رسیدن به نتایج نهایی بوده و برای ما برخوردار شدن از منافع کامل اقتصادی و رفع مؤثر تحریم‌ها اولویت اساسی است.
این دیدارها در حالی صورت گرفت که وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگو با المیادین به تشریح جزئیات موضوعات اختلافی باقی مانده پرداخت و تأکید کرد: «موضوع خارج کردن اسامی اشخاص حقیقی و حقوقی از لیست قرمز و از مجموعه تحریم‌ها و اقدامات یکجانبه‌ای که امریکایی‌ها علیه ایران اعمال کرده‌اند، یکی از موضوعات جدی مذاکرات اخیر ما در وین است». او افزود: «وقتی می‌گوییم اشخاص حقیقی و حقوقی، در حوزه اشخاص حقوقی برخی از هلدینگ‌های بزرگ اقتصادی و مؤسسات بزرگ حکومتی ما قرار دارند و یکی از موضوعات، مربوط به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است». امیرعبداللهیان تأکید کرد: «در موضوع سپاه پاسداران حتماً آنچه برای ما مهم است، این است که باید جایگاه و نقش سپاه و شأن قانونی سپاه به عنوان مهم‌ترین بخش امنیتی و دفاعی کشورمان مورد توجه قرار بگیرد. ما در این رابطه پیام‌هایی را با امریکایی‌ها تبادل کرده‌ایم و این یکی از موضوعاتی است که همچنان در دستور کار ما قرار دارد».
تکرار یک ادعا
پافشاری تهران بر لزوم رفع تحریم‌های امریکا که به‌طور ویژه در خلال سفر مورا مورد تأکید قرار گرفت، سبب شد تا «رابرت مالی»، نماینده امریکا در امور ایران در جریان نشستی در دوحه نسبت به قریب‌الوقوع بودن توافق هسته‌ای ابراز تردید کند. او در واکنش به خواسته مشروع ایران برای برداشتن تحریم نهادهای نظامی‌اش بار دیگر مدعی شد که ایالات متحده، تحریم‌ها علیه سپاه پاسداران ایران را حفظ خواهد کرد. او همچنین با ادعای گسترش موضوعات مورد مذاکره که پیش‌تر از سوی ایران رد شد، افزود: «اگر هر چه زودتر به توافق برگردیم به نفع ما و احتمالاً به نفع ایران است و می‌توانیم با وفاداری بیشتری آن را اجرا کنیم و بیشتر می‌توانیم روی آن برای پرداختن به سایر مسائل بین ما و ایران تمرکز کنیم».
آدرس اشتباهی
ممانعت امریکا از پذیرش رفع تحریم‌هایی که پیش‌تر به بهانه‌های فرابرجامی علیه ایران به تصویب رسانده بود، در حالی است که «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مواضع اخیر خود کوشید علت وقفه در مذاکرات را به دلایل دیگری غیر از امریکا مربوط سازد. او که در حاشیه کنفرانس دوحه در جمع خبرنگاران گفته بود، توافق ممکن است ظرف چند روز حاصل شود، در سخنانی که چند روز پیش در پارلمان اروپا مطرح کرد، گفت: «به نظر می‌رسد دو هفته پیش ما تقریباً به آن توافق دست پیدا کرده بودیم. بعد روسیه مانع‌تراشی کرد». او در ادامه گفت که روسیه با دریافت تضمین‌های لازم از مخالفت دست کشید اما بروز اختلاف‌های دیگری که در نهایت، بخشی از توافق نیستند، از جمله جایگاه سپاه پاسداران در ایران و درخواست ایران برای حذف نام آن از فهرست سازمان‌های تروریستی امریکا باعث توقف در پیشرفت مذاکرات شده است. از سوی دیگر «ژان ایو لودریان»، وزیر امور خارجه فرانسه نیز گفت که توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی نزدیک است اما چند مورد باقی مانده است که حل و فصل می‌شود.
اشاره مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به نقش روسیه در تحولات مربوط به مذاکرات احیای برجام در حالی است که مقام‌های کشورمان تعیین تکلیف این مذاکرات را در گرو تصمیم امریکا برای رفع همه تحریم‌های برجامی و فرابرجامی می‌دانند. وزیر امور خارجه کشورمان در خلال دیدارهایی که در حاشیه اجلاس همسایگان افغانستان در شهر تونشی چین با همتایان خارجی خود داشت به این مهم اشاره کرد و نهایی شدن توافق در زمینه برجام را نیازمند واقع‌بینی طرف امریکایی عنوان کرد و با انتقاد از رویکرد این کشور در زمینه تحریم‌ها افزود: «اکنون همه چیز به این بستگی دارد که آیا امریکا می‌خواهد واقع‌بینانه رفتار کند یا مسئول شکست مذاکرات باشد. امریکا باید از زیاده‌خواهی دست بردارد تا هفته‌ها تلاش فشرده طرف‌های مختلف در وین به نتیجه لازم در زمینه بازگشت همه طرف‌ها به تعهدات خود منجر شود».
به این ترتیب ناگفته پیداست عبور از پیچ سخت مذاکرات جاری احیای برجام تنها در صورتی ممکن می‌شود که طرف اصلی ماجرا یعنی امریکا تصمیم خود را برای بازگشت کامل به توافق هسته‌ای گرفته باشد. تصمیمی که اجرای تام و تمام آن، راهی جز رفع همه تحریم‌های برجامی و فرابرجامی پیش پای تصمیم گیرندگان کاخ سفید نمی‌گذارد.