افزایش تولید داخل با فرهنگسازی «دانش‌بنیان»

فرامرز رستگار
دبیر و عضو هیأت‌مدیره سندیکای صنعت مخابرات ایران
شعار سالی که از سوی رهبر معظم انقلاب در سال جدید انتخاب شده است، «تولید؛ دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» است. از نگاه من به‌عنوان یک کارشناس مخابرات و فناوری اطلاعات دلیل انتخاب شعار «تولید؛ دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» این است که در راستای شعارهای سال‌های قبلی که بیشتر مبتنی بر تولید بوده، اتفاقاتی در تولید رخ داده که بیشتر از نوع تولیدات با فناوری متوسط و پایین و از جنس کارخانه‌ای و سخت افزاری بوده است بنابراین طبیعی است که تولیدات اینچنینی از نوع دانش بنیان نیست و بیشتر وابسته به منابع خارجی است. اشتغالی هم که در اینگونه صنایع ایجاد می‌شود، اشتغال در سطح کارگر ماهر یا تکنیسین است درحالی که دغدغه اصلی کشور ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد است. نرخ بالای بیکاری برای رشته‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات است درحالی که رتبه‌های بالا وارد این رشته‌ها می‌شوند. این روند باعث تغییر رشته در داخل کشور  یا مهاجرت به سایر کشورها شده است، بنابراین شعار امسال کاملاً بجا و بموقع است. اما برای تحقق این شعار به چه بسترهایی نیاز است؟ باید گفت در وهله  اول باید در زمینه جا انداختن مفهوم واقعی دانش بنیان در کشور بخصوص بین مدیران و مسئولان فرهنگ‌سازی شود. به عبارتی مجموعه دست‌اندرکاران کشور باید استنباط یکسانی از عبارت دانش‌بنیان داشته باشند، درغیر این صورت هر بخشی از ظن خود اقدام به دلسوزی و حمایت خواهد کرد که چندان به نفع کشور نخواهد بود. دوم اینکه نباید تصور شود که فقط شرکت‌های نوپا و کوچک می‌توانند دانش بنیان باشند، در حالی که اگر دانش بنیانی به داخل شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ نیز رسوخ کند، آن وقت اتفاق خیلی بهتری رقم می‌خورد. سوم اینکه باید باور در سازمان‌های کارفرمایی نسبت به فناوری‌های دانش بنیان افزایش پیدا کند. چهارم اینکه سرمایه درگردش یا نقدینگی برای تأمین مواد اولیه از بزرگترین موانع سر راه تولید دانش بنیان است و تکیه به صندوق‌های حمایتی فعلی اصلاً کافی نیست و مهم‌تر اینکه برای عملیاتی کردن این شعار باید به جای تشکیل کمیته‌ها و کارگروه‌ها برای استقبال از شعار، رفتار ضد تولیدی و ضد دانش بنیانی آن دسته از مدیران ارشد و میانی سازمان‌ها که منافقانه در جمع و کلام با شعار همراهی ولی در عمل مخالف با آن هستند را دقیقاً نظارت کرده و درصورت مشاهده رفتار منافقانه با آنها برخورد جدی شود و در انتصابات نیز افرادی انتخاب شوند که نخست مفهوم تولید، تولید دانش‌بنیان و اشتغال فعال را درک کنند و دوم اینکه به آن باور داشته باشند.