آموزش دور زدن تحریم‌ به روس‌ها

گروه سیاسی/ چند روز پس از آنکه «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه اعلام کرد که برای دور زدن تحریم‌های غرب با ایران همکاری خواهد کرد، روزنامه کویتی الجریده به نقل از یک مقام آگاه ایرانی خبر داده که تهران هیأتی شامل 25کارشناس ایرانی از وزارت صمت و متخصصان در زمینه مکانیزم‌های دور زدن تحریم‌های غربی را برای ارائه مشاوره به همتایان روس خود، به روسیه اعزام کرده است. بنا به گفته این منبع آگاه، مسکو خواستار دریافت اطلاعات فنی و دقیقی از تجربه ایرانی‌ها در دور زدن تحریم‌ها و زندگی با تحریم‌ها طی چهل سال شده است. به گزارش این روزنامه و به نقل از منبع آگاه ایرانی، بررسی‌های اولیه‌ای که این هیأت پیش از سفر به روسیه انجام داده است، نشان می‌دهد که تحریم‌های اعمال شده علیه روسیه بزرگتر از تحریم‌های اعمال شده علیه ایران است اما دور زدن این تحریم‌ها آسان‌تر است؛ چراکه در درجه اول این تحریم‌ها بین‌المللی نیست و علاوه بر آن، بیش از 125کشور جهان به تحریم‌ها علیه روسیه پایبند نیستند.
در پی آغاز جنگ در اوکراین و عملیات نظامی روسیه در این کشور، امریکا به همراه شماری از متحدانش از جمله بریتانیا، ژاپن و کانادا تحریم‌های شدید و گسترده‌ای را به دلیل تهاجم نظامی روسیه در اوکراین علیه مسکو اعمال کرده‌اند. چنانکه روسیه اکنون تحت شدیدترین و گسترده‌ترین تحریم‌های جهانی قرار گرفته است و حالا به ادعای این روزنامه عربی، برای مواجهه با این تحریم‌ها راهی جز همکاری با ایران و بهره‌مندی از تجربه کشورمان برای عبور موفق از سال‌های تحریمی نمی‌بیند.
شکست یک سیاست قدیمی
شاید در سال‌های اخیر در بحبوحه تنش‌های دیپلماتیک میان کشورها هیچ واژه‌ای به اندازه تحریم در سیاست‌های اعلامی و اجرایی کشورهای بین‌المللی مطرح نشده باشد. کلیدواژه‌ای که جای مهمی را در سناریوی فشار حداکثری امریکا علیه ایران به خود اختصاص داده و به حربه‌ای برای پیگیری خواست‌های نامشروع این کشور که با عهدشکنی قابل انتظارش همه تعهدات بین‌المللی‌اش در چهارچوب برجام را زیر پا گذاشته، تبدیل شده بود. راهی که دولتمردان امریکا بر این باور بودند که با توسل به آن، قادر هستند فهرست بلند‌بالای مطالبات ادعایی خود را به اجرا درآورده و ایران را در نقطه انزوا قرار دهند؛ اما گزارش‌های متعددی که خبرگزاری‌های غربی وابسته به همین  کشورها در ماه‌های اخیر درباره روند فروش نفت ایران منتشر کرده‌اند، نشان می‌دهد مقام‌های امریکایی بیش از آنچه که باید، به رویکرد موهوم تحریمی خود برای از پا انداختن ایران اتکا کرده‌اند. چندی پیش بود که خبرگزاری رویترز اعلام کرد که ایران راه‌های جایگزین را برای بی‌اثر کردن تحریم‌های امریکایی و فروش نفت به بازارهای آسیایی پیدا کرده است. چه آنکه یافتن این راه‌های گریز قانونی از تحریم‌ها در ترکیب با درآمد نفتی که در ماه‌ها و هفته‌های اخیر فروش آن به شمار زیادی از کشورها امکان‌پذیر شده است، سبب شد برخلاف تصورات، ایران دست برتر را در مذاکرات احیای برجام در وین داشته باشد. اخیراً خبرگزاری «رویترز» در گزارشی براساس آمارهای مؤسسه تحقیقاتی «رفینیتیو» اعلام کرد که ایران به آرامی در حال فروش نفت است و مقادیر زیادی از نفت خام خود را به چین انتقال داده است و در عین حال، پالایشگاه‌های دولتی هند خرید نفت ایران را وارد برنامه‌های واردات سالانه خود کرده‌اند. بنابر این گزارش، حجم فروش نفت ایران از سه ماهه آخر 2020 شروع به افزایش کرده است و پالایشگاه‌های مستقل در حوزه آسیا به مشتریان اصلی نفت ایران تبدیل شده‌اند.
در پی چنین روندی بود که سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان در حاشیه یکی از سفرهای استانی خود اعلام کرد: «صادرات نفتی ایران به حدی افزایش یافته که ما دیگر نگران صادرات آن نیستیم. صادرات نفت در دولت سیزدهم ۴۰درصد افزایش یافته و پول حاصل از صادرات نیز در حال بازگشت به کشور است.» در همین چهارچوب براساس آمار وزارت نفت و بانک مرکزی نیز کشورمان در سال 2020 به ارزش 20میلیارد دلار یعنی دو برابر ارزش نفت خام صادراتی خود، مواد پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی صادر کرده است. این صادرات در کنار یافتن راهکارهای مؤثر و پنهان برای فروش نفت کشور توانسته حربه مهمی در اجرای سیاست مقاومت در برابر فشارهای اقتصادی امریکا باشد. شاید این گفته حمید حسینی، عضو شورای اداری صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی ایران در تهران که به «رویترز» گفته است «جهان گسترده است و روش‌های دور زدن تحریم‌ها هم بسیار و نامحدودند» به خوبی گویای این واقعیت باشد که امریکا و شرکای بین‌المللی‌اش در اتکا به رویکرد تحریم برای پیگیری سیاست فشار سخت به اشتباه افتاده‌اند. تمایل روسیه به بهره‌گیری از تجربه موفق ایران در دوره تحریم‌های جهانی مهر تأییدی بر این واقعیت است.