بهبود معیشت و اقتصاد با 40 برنامه تحولی دولت

اقتصاددانان از چشم‌انداز مثبت برنامه‌های دولت در بودجه 1401 سخن می‌گویند

گروه اقتصادی/ سند بودجه ۱۴۰۱ کشور حداقل حاوی 40 برنامه است که اجرایی شدن آنها قرار است از جهات مختلف شرایط را به نفع مردم، اصلاح نظام اقتصاد و بهبود معیشت رقم بزند.
40 برنامه‌ای که اخیراً علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت به آنها اشاره کرده و از نگاه اقتصاددان‌ها می‌‌تواند با افزایش امید اجتماعی، در عین حال که بهبود معیشت را به همراه دارد، رویه‌های نادرست اقتصادی سال‌های گذشته را اصلاح و شاخص‌های کلان را بهبود بخشد. شفافیت در زمینه حقوق و دستمزد، کاهش انتشار اوراق مالی و افزایش بازپرداخت اوراق پیشین، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام، تجارت با همسایگان، ایجاد انضباط مالیاتی، تمهیداتی برای ذخیره و تأمین کالاهای اساسی، تحقق دولت الکترونیک، محرومیت‌زدایی و بهبود معیشت مردم از مهم‌ترین محورهایی است که برنامه‌های یادشده با اتکا به آنها در قانون بودجه 1401 در نظر گرفته شده است.  تمهیداتی برای جلوگیری از خام فروشی نفت، توسعه پالایشگاه‌ها، حمایت از کسب و کارها، عدالت و شفافیت در پرداخت‌ها از دیگر مواردی است که قرار است با اجرایی شدن بودجه سال جاری، به تحقق عینی برسد.
دولت در بودجه سال‌جاری توسعه زیرساخت‌ها از جمله توسعه حمل و نقل، توسعه شبکه ملی اطلاعات، جهش تولید مسکن، حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و تمهیداتی برای حمایت از بورس را پیش‌بینی کرده و حالا با کلید خوردن گام‌های اجرایی آن انتظار تحولاتی مثبت از نیمه‌ سال‌جاری در تمام این حوزه‌ها انتظار می‌رود. از آنجا که بودجه 1401 نخستین سند مالی دولت سیزدهم است، رویکرد تحولی در تدوین و تصویب این سند و 40 برنامه‌ای که دولت به تفکیک برای بهبود اوضاع اقتصادی در بخش‌های مختلف در نظر گرفته، موجب افزایش خوش بینی به چشم‌انداز اقتصادی سال‌جاری شده است.
اقتصاددانان در گفت‌وگو با «ایران» به بیان دیدگاه خود درباره آثار عملی اجرای این برنامه‌های تحولی در اقتصاد 1401 پرداخته‌اند.

یادداشت

تمرکززدایی؛ دستاورد ویژه بودجه 1401

علی اکبر علیزاده برمی نماینده مجلس شورای اسلامی
از سیاست‌هایی که در بودجه امسال به‌صورت جدی توسط نمایندگان پیگیری شد، عدالت ، توسعه و پیشرفت متوازن در کشور بود که بر اساس آن تمرکززدایی رخ داده و قرار شد تصمیم‌گیری‌ها تنها برای یک مرکز در کشور نباشد، بلکه مراکز همه استان‌ها مجاز به تصمیم‌گیری درخصوص مسائل مربوط به استان خود را داشته باشند.  همچنین در بودجه سال 1401 برخلاف بودجه سایر سال‌ها که برای دولت و کارمندان دولت بود،  امسال سعی شد کاملاً ملی و مردمی مفاد آن در نظر گرفته شود.  در خصوص این 40  برنامه تحولی  نیز اگر یک روند همسو در کشور شکل گیرد و کلیت کشور به سمت عدالت طلبی حرکت کند و این موارد اجرا شود تأثیرات آن بر اقتصاد کاملاً ملموس خواهد بود.

فرصت های تازه سرمایه گذاری و اشتغال

علی اکبر لبافی، معاون سابق وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
40 برنامه ای که در بودجه گنجانده شده موارد پراهمیتی هستند که در سال جاری می‌توانیم تأثیرات مثبت آن را در اقتصاد کشور مشاهده کنیم. زیرا موارد در نظر گرفته شده در ساماندهی حقوق و دستمزد، جلوگیری از خام فروشی، برطرف کردن مشکلات گمرکی و... می‌‌تواند شرایط مطلوبی را ایجاد کند که همین مطلوبیت نیز موجب خواهد شد افراد در بخش‌های اقتصادی مختلف فعالیت‌های اثرگذاری را داشته باشند. در واقع با اجرایی شدن این موارد اقتصاد کشور دستخوش پیشرفت قابل توجهی می‌‌شود و فرصت‌های جدید نیز برای سرمایه‌گذاری و اشتغال ایجاد خواهد شد. به طوری که می‌‌تواند شاخص‌های موجود در اقتصاد کشور را بهبود دهد. همچنین با توجه به بودجه 1401 برخی از بخش‌ها نیز با نظارت می‌‌تواند مورد کنترل قرار  گیرد تا از وقوع اتفاقات منفی در اقتصاد جلوگیری کند.

شفافیت و پرهیز از  اوراق فروشی

حمید حاجی عبدالوهاب معاون وزیراسبق کار
40 برنامه تحولی دولت در بودجه 1401 به هر حال تاثیرات مثبتی در اقتصاد خواهد داشت. به طور مثال در خصوص انتشار حقوق و مزایای کارکنان و مدیران شرکت‌های دولتی اگر علاوه بر حقوق و حق مأموریت، مزایا و سایر دریافتی‌ها که تأثیر قابل توجهی بر میزان حقوق دارد منتشر شود می‌تواند در راستای شفاف‌سازی تأثیر‌گذار باشد. درخصوص انتشار اوراق مالی توسط دولت نیز  از آنجا که  چند سالی است که از این امر، دولت به‌عنوان تأمین کسری‌های خود استفاده می‌کند؛ در سال‌ جاری به علت افزایش قیمت نفت نیاز مالی خود را برطرف کند و دریافتی‌هایی که از فروش اوراق به دست می‌آورد ( به‌عنوان) پشتوانه قرار داده و صندوق را تقویت کند.

اصلاح واقعی ساختار بودجه با تمرکز بر موارد اثرگذار

کیوان شهاب، کارشناس اقتصادی
به نظر می‌رسد تمام موارد چهل‌گانه در بودجه ۱۴۰۱ که از سوی سخنگوی محترم دولت مطرح شد، از جهات مختلف به نحوی به بهبود رفاه اقشار مردم کمک می‌کند اما تا اصلاح واقعی ساختار بودجه مسیر زیادی باید طی شود. در واقع اگر اصلاح واقعی ساختار بودجه رخ ندهد، تنها شاهد تغییر تبصره‌‌‌ها و اعداد و ارقام بودجه روی کاغذ خواهیم بود و نمی‌توان به اهداف مدنظر دست یافت. به‌عنوان مثال یکی از مهم‌ترین اصلاحات ساختار بودجه، ایجاد سیستم‌های هوشمند مالیاتی مثل مالیات بر تراکنش‌ها است.  هر چند که سنجش واقعی اهداف زمانی امکان‌پذیر است که به‌صورت کمی و به دور از کلی‌گویی مطرح شود. با این حال از موارد چهل‌گانه ذکر شده موارد زیر اثرات قابل توجهی را بر رفاه مردم خواهد داشت:
1. کاهش میزان بدهی‌های دولت در سال جاری از طریق کاهش انتشار اوراق مالی و افزایش بازپرداخت اوراق پیشین
2. واریز مالیات و عوارض ارزش افزوده دریافتی از واحدهای تولیدی و پیمانکاران پروژه‌های واقع در استان به حساب استان محل استقرار واحد تولیدی
3. واریز مالیات و عوارض ارزش افزوده واحدهای خدماتی ملی به نسبت سهم هر استان از جمعیت کشور به حساب خزانه استان ذی‌ربط
4. اختصاص منابع ویژه به منظور اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان و ساماندهی کودکان کار و خیابانی در اختیار سازمان بهزیستی
5. اختصاص درصدی از عوارض ارزش افزوده هر استان به محرومیت‌زدایی و بهسازی سکونتگاه‌های غیررسمی و محیط‌های اسکان واقع در حاشیه شهرها و تأمین زیرساخت و فراهم کردن حداقل خدمات عمومی برای ساکنان آنها
6. تکلیف به گازرسانی به شهرها و روستاهای باقی‌مانده با اولویت مناطق محروم و صعب‌العبور
7. کاهش 5 واحد درصدی مالیات عملکرد صنوف دارای کمتر از یک میلیارد ریال درآمد سالانه
8. افزایش حداقل دریافتی ماهانه کارکنان دولت به 56 میلیون ریال
9. افزایش حداقل دریافتی ماهانه بازنشستگان به 50 میلیون ریال
10. افزایش قابل توجه حقوق سربازان
11. موظف شدن شرکت‌های بورسی به پرداخت سود سهامداران بورس از طریق سامانه سجام

تکیه بر اقتصاد داخلی در  نخستین سند مالی دولت سیزدهم

جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی
اقدامات و برنامه‌های تحولی دولت بویژه در عرصه اقتصاد که در قانون بودجه 1401 هم تبلور یافته موارد قابل‌توجهی است و می‌توان به آثار مثبت در میان مدت و بلند مدت  آن امید داشت.
در وهله اول رویکرد مردمی دولت آیت‌الله رئیسی که در سفرهای استانی تلاش می‌کنند تا فاصله بین دولت و مردم را کم کنند در ایجاد امید در مردم به وجود اراده در رفع مشکلات معیشتی آنها کمک می‌کند و علاوه بر این حضور سرزده مسئولان در ادارات و دستگاه‌ها، فضای نا‌امنی را برای کسانی که انگیزه سوء‌استفاده و تخلف دارند، ایجاد کرده است.
در عرصه اقتصادی نیز تعامل با همسایگان و تمرکز بر دیپلماسی اقتصادی، گشودن راه‌های ترانزیتی بین ایران و کشورهای همسایه و تلاش برای تکمیل خطوط ریلی اقدامات قابل توجهی است که اثرات خود را در اقتصاد کشور و تجارت خارجی داشته و تا همین الان هم آثار آن قابل رؤیت است. رویکرد مثبت دولت در تعامل با همسایگان در زمینه مواجهه با تحریم‌ها راهگشا بوده است زیرا تمام تخم‌مرغ‌ها را در سبد ارتباط با غربی‌ها نگذاشته است.تلاش برای ذخیره و تأمین کالاهای استراتژیک، فروش نفت، پرهیز از استقراض از بانک مرکزی، قراردادهای نفتی، واگذاری‌ها از جمله واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس از اقدامات ارزشمندی است که انجام شد و تلاش شد تا از مشکلات اصلی اقتصادی کشور گره‌گشایی شود.