دردسری به نام مراکز غیرمجاز رمزارز

گروه اقتصادی /   در روزهای اخیر علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو، افزایش مراکز غیرمجاز رمزارز را یکی از مشکلات این صنعت دانست که به ناترازی تولید و مصرف برق دامن می‌زند. در این خصوص سال گذشته سخنگوی صنعت برق اعلام کرده بود «احتمالاً بیش از 2 هزار و 500 مگاوات مرکز غیرمجاز رمزارز در کشور وجود دارد که باید شناسایی شود. چراکه در اوج مصرف برق (پیک) مراکز مجاز رمزارزها به منظور مدیریت مصرف برق در کشور خاموش می‌شوند و با آنها مانند صنعت برخورد می‌شود.» اما مراکز غیرمجاز نه تنها برق را ارزان دریافت می‌کنند؛ بلکه باعث خاموشی می‌شوند. از  این رو شناسایی مراکز غیرمجاز در دستور کار جدی صنعت برق است تا با کمک شناسایی این مراکز به پایداری شبکه برق کشور در اوج مصرف تابستان کمک شود.
به گفته مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی این صنعت، «بخشی از این اقدام با همکاری‌های مردمی رقم می‌خورد و تاکنون بیش از 5 میلیارد تومان پاداش به کسانی که در شناسایی مراکز استخراج رمز ارز همکاری داشته‌اند، پرداخت شده است و این روند ادامه دار خواهد بود.»
در این رابطه مجری طرح تأمین برق مراکز استخراج رمزارز نیز می‌گوید که «هرگونه استفاده از تعرفه‌های انرژی یارانه‌ای مانند تعرفه خانگی، صنعتی، کشاورزی و تجاری برای استخراج رمزارز ممنوع است و مقرر شده که برای مقابله با استخراج‌کنندگان غیرمجاز رمزارز، مجازات‌های متخلفان افزایش یابد.»
محمدخدادادی بهلولی در گفت‌وگو با ایرنا توضیح می‌دهد: «در قوانین و مقررات جدید پیشنهادی که در حال طی مراحل تصویب هستند افزایش مجازات‌ها شامل افزایش جریمه‌ها به میزان حداقل 3 و حداکثر 5 برابر، حبس فرد متخلف و ابطال جواز کسب وی در صورت تکرار تخلف نیز لحاظ شده است. چراکه سوءاستفاده از برق یارانه‌ای برای استخراج رمزارز باعث افت کیفیت برق و آسیب رساندن به لوازم الکتریکی همسایگان مانند تلویزیون، یخچال، کولر و... می‌شود. به همین دلیل در صورت کشف تخلف، اولاً، همه ماینرها توسط پلیس توقیف می‌شود. ثانیا، جریان برق مشترک متخلف قطع می‌شود. ثالثا، جریمه‌های سنگین از متخلف اخذ می‌شود و در نهایت پرونده متخلف به مراجع قضایی ارسال می‌شود.»
بررسی‌ها نشان می‌دهد که متوسط انرژی مورد نیاز برای استخراج هر بیت‌کوین به‌عنوان اولین رمزارز ساخته شده، حدود ۳۰۰ مگاوات ساعت برآورد می‌شود که این انرژی به‌صورت متوسط معادل مصرف برق بیش از ۳۵ هزار واحد مسکونی در یک روز است. به این ترتیب رمزارزهای غیرمجاز که در ساعات پیک مصرف نیز دستگاه‌ها را روشن نگه می‌دارند، به اندازه چند شهر ایران مصرف برق دارند و همین مسأله منجر به وقوع ناترازی تولید و مصرف برق می‌شود.
به استناد تخمین مراجع بین‌المللی (Cambridge، ۲۰۲۱) در حال حاضر متوسط مصرف برق سالانه کل شبکه جهانی بیت کوین در حدود برابر ۹۶ میلیارد کیلووات ساعت برآورد می‌شود که این مقدار از مصرف سالانه برق در کشورهایی مانند بلژیک، فنلاند و اتریش بیشتر است.
البته وزارت نیرو برای بخش مجاز استخراج رمز ارز، برنامه‌ای را تدوین کرده که هم این صنعت نوپا آسیب نبیند و هم سوء استفاده‌ای از برق ارزان خانگی، صنعت و کشاورزی نشود. برای مثال رئیس سازمان ساتبا می‌گوید: «مراکز استخراج رمز ارز می‌توانند برق مورد نیاز خود را از طریق احداث نیروگاه تجدیدپذیر یا نیروگاه‌های تجدیدپذیر موجود تأمین کنند.»
محمد ساتکین توضیح می‌دهد: «متقاضیان می‌توانند با احداث انواع نیروگاه‌های تجدیدپذیر شامل نیروگاه‌های برقابی (تا ظرفیت ده مگاوات)، بادی، خورشیدی، زیست‌توده، زمین‌گرمایی و بازیافت تلفات حرارتی در فرایندهای صنعتی (با هر ظرفیتی) نسبت به تأمین برق مورد نیاز خود اقدام کنند و مطابق مقررات ابلاغ شده از سوی وزارت نیرو در صورت تأمین برق این مراکز از محل انرژی‌های تجدیدپذیر، اختصاص تمام ظرفیت تولیدی این نوع از نیروگاه‌ها برای استخراج رمز ارز مانعی ندارد و حتی می‌توانند فروشنده برق به شبکه نیز باشند. از این رو، اگرچه صنعت برق با فعالیت مراکز غیرمجاز رمزارز مخالفت جدی دارد اما راهکاری نیز برای فعالیت این بخش حتی در ساعات اوج مصرف برق ارائه داده است.»