راهنمای تئاتر نداریم

رضا آشفته
منتقد
تئاتر برای یافتن، هدایت و خدمات‌رسانی به مخاطبانش نیازمند یک راهنمای تئاتر همه جانبه است. تئاترها بنابر ژانر، گروه‌های سنی و تالارهای نمایش باید دسته‌بندی بشود که مخاطب در زمان تهیه بلیت نباید گمراه و سرگردان شود چنانچه مثل چشم برهم زدنی متوجه سالن‌ها و انواع تئاترهایش شود.
برخی از گروه ها در اطلاع‌رسانی به نکات بارزی اشاره می‌کنند که تا حدودی در شناساندن کار مؤثر است اما این همه آن نکات لازم را در برنمی گیرد چون این اطلاعات کامل نیست و از سوی دیگر، یک مرجع واحد با طبقه‌بندی درست اطلاعاتی در دسترس نیست که بخواهد و بتواند مردم را در جریان چند و چون هر اجرایی قرار دهد.
الان سایت‌های فروشی هم هست که بدون داشتن یک الگوی واحد و جامع در این زمینه اطلاع‌رسانی می‌کنند اما بازهم بنا بر سلیقه گروه‌ها برخی از اطلاعات را در دسترس قرار نمی‌دهند. برای نمونه، اگر نمایشی برای کودکان مناسب است، باید قید شود برای کودک یا حتی سنین پایین‌تر را مد نظر قرار می‌دهد، باید ذکر شود ویژه خردسالان اما یک کار گروه نوجوانان با یادآوری ویژه کودکان و نوجوانان برای همه گروه های سنی دسته‌بندی می‌شود برای اینکه فقط تالار پر شود اما این اطلاع‌رسانی سودجویانه است و خودش مخاطب گریزی را ایجاد می‌کند و چه بسا دیگر بار مردم چندان این اطلاعات را ملاک قرار ندهند یا در کل تئاتر نبینند یا از روش‌های دیگر مطمئن شوند که دقیقاً برای چه کسانی مناسب‌تر است که فردا با نقد تند بچه‌هایشان مواجه نشوند یا خودشان با این پرسش رودررو نشوند این کار برای نوجوانان است چرا من بچه خردسالم را به دیدنش آورده‌ام که چیزی نمی‌فهمد یا دغدغه این چنین نکته‌ای را ندارد یا این نکته در حافظه‌اش نمی‌ماند که چند سال بعد گره از مشکلات پیش رویش بگشاید.
برخی از تالارهای اجرای نمایش نیز برای خود سایت دارند و گاهی با ارائه درست و طبقه‌بندی شده اطلاعات لازم را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند و البته در اکثر اوقات بنا بر ملاحظه‌گری‌های سودجویانه گروه ها و چه بسا خود تالار این اطلاعات هم ناکامل و مخدوش عرضه می‌شود و در واقع باز هم با دو دلی و سردرگمی مخاطبان را پای کار می‌نشانند.
در عین حال گروه‌های تبلیغی نیز بولتن‌هایی برای ارائه اطلاعات کارهای نمایشی مرتبط با چند سالن را در کنار هم منتشر می‌کنند و باز هم این راهنماها نیز کامل و جامع نیستند و بسنده می‌شود به خلاصه چند خطی و اشاره به عوامل اصلی از جمله بازیگران و یک عکس از کار یا پوستر آن. چرا نباید بنا بر یک دسته‌بندی درست و کارآمد مخاطب تئاتر متوجه اجراها، تالارها و زمان و مکان آنها نشود؟ هزینه و وقت مخاطب بسیار اهمیت دارد و او باید عادت کند بنابر اطمینان خاطر و اعتماد شکل یافته نمایش مورد نظرش را گزینش و سر موعد به دیدنش برود و از آنچه می‌بیند لذت ببرد نه اینکه به طور ناگهانی به جای یک نمایش کمدی با یک نمایش تجربی یا دانشگاهی بی‌سروته همراه شود و احساس بیهودگی از تماشای تئاتر پیدا کند و به کل عطایش را به لقایش واگذارد. بنابراین او باید به دلخواه و آگاه به سراغ کمدی یا تئاتر تجربی اش رفته باشد و احساس ناامنی نکند که در یک فضای مخدوش و هزارتویی معلوم نیست سر از کجا در خواهد آورد چون سلیقه‌ها و ذائقه‌ها متفاوتند. باید به این تفاوت‌ها احترام گذاشت و نباید از این قضیه سوءاستفاده شود. باید که راهنمای تئاتری موجه و کامل و قابل دسترس شکل بگیرد که همه نوع مخاطبی را با هر نوع نیاز و گرایشی سراغ تالارها و اجراهای نمایشی بفرستد. حالا اگر کسی رفت یک کمدی دید که باب طبعش نبود این دیگر به کیفیت کار برمی گردد و امکان دارد در کارهای بعدی و قبلی این رضایت جلب شده باشد.
بنابراین راهنمای تئاتر کامل و جامع یک ضرورت اقتصادی برای مخاطب‌سازی است و باید که صداقتی در این ماجرا موج بزند که خود یک عامل تعیین‌کننده برای ایجاد فضای مطلوبی در جذب مخاطبان ‌بیشتر تئاتری شود.