دلار 4200 تومانی کشاورزی ایران را نابود کرد

در سال گذشته 2 میلیون تن از گندم وارداتی دورریز، 500 هزار تن  آن صرف صادرات ماکارونی، شیرینی و شکلات و 482 هزار تن گندم قاچاق شده است

امین محمودی
 خبرنگار
  اوایل ماه جاری بود که به صورت رسمی نرخ جدید آرد صنف و صنعت براساس درخواست وزارت جهاد کشاورزی و تأیید سازمان حمایت از مصرف کنندگان و براساس میزان سبوس موجود در آن از 2 هزار و 700 تومان به 12 تا 16 هزار و 900 تومان رسید. این امر باعث شد که این تصمیم با واکنش‌های گوناگونی روبه‌رو شود به همین دلیل دراین گزارش دلایل اتخاذ این تصمیم توسط وزارت جهاد کشاورزی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در همین خصوص محمد قربانی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گویی اختصاصی با روزنامه ایران گفت: ارز 4200 تومانی و اعطای آن به کالاهای اقتصادی یکی از بدترین تصمیمات اقتصادی طی یک دهه گذشته بود که خسارات جبران‌ناپذیری به بخش‌های تولیدی کشور وارد کرد.
ارز 4200 تومانی بلای جان خودکفایی محصولات کشاورزی
وی افزود: قرار بود با اعطای ارز 4200 تومانی شاهد کاهش هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی و افزایش تولید باشیم، اما عملاً بهره‌وری در بخش کشاورزی بشدت کاسته شد و بسیاری از طرح‌های توسعه‌ای و خودکفایی کشور نیز از بین رفت.
معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: به همین دلیل طی 4سال گذشته واردات برای مسئولان کشور و بخش خصوصی بسیار جذاب شده بود به‌طوری‌که آنها معتقد بودند وقتی پول نفت کافی در کشور وجود دارد چرا باید ردیف جدایی برای تولید گندم در کشور اختصاص یابد به همین دلیل کشورمان بشدت نیازمند واردات گندم شد.
قربانی با بیان اینکه تورم موجود در محصولات کشاورزی و کالاهای اساسی به‌دلیل تداوم تخصیص ارز ترجیحی به این محصولات بود، خاطرنشان کرد: با اعطای این ارز باید هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی و قیمت مصرف‌کنندگان نیز کاسته می‌شد ولی این سیاست انتظارات تورمی را در سطح جامعه طی سالیان گذشته بشدت افزایش داده است.
یارانه تولید مستقیماً از کشور خارج می‌شد
وی افزود: با اختصاص ارز 4200 تومانی به نهاده های دامی ضرایب تبدیل مرغ نیز به شدت افزایش یافته است چون نهاده ارزان قیمت به مرغداران اختصاص داده می‌شد و آنها نه تنها بهره‌وری را بالا نمی‌بردند بلکه شاهد افزایش ضایعات نیز در این بخش بودیم. معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی اذعان داشت: در دیگر کشورهای جهان یارانه‌ها را عمدتاً به تولیدکننده، زنجیره تولید یا به انتهای زنجیره و مصرف کنندگان اختصاص می‌دهند این درحالی است که دولت دوازدهم یارانه را بدون تبعیت از هیچ الگوی جهانی به واردکنندگان اعطا کرد و وضعیت اقتصادی امروز حاصل میراث دولت گذشته است. قربانی در ادامه یادآور شد: به‌عنوان نمونه واردات گندم در کشور در سال گذشته با افزایش 482 هزار تنی نسبت به سال 1399 روبه‌رو بوده است که طی روزهای اخیر تنها 250 هزار تن آن که قرار بود به دیگر کشورها قاچاق شود کشف و ضبط شده است به عبارت دیگر چون سرانه مصرف افزایش نیافته است یارانه گندم مستقیماً از کشور خارج می‌شد.
سود میلیاردی تولیدکنندگان ماکارونی از ارز 4200 تومانی
این مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی گفت: با تخصیص ارز 4200 تومانی به گندم، صادرات ماکارونی با افزایش سرسام‌آوری روبه‌رو شده بود به طوری که چون گندم وارداتی با 5 درصد قیمت وارداتی به نانوایی‌های دولتی، 7 درصد به آزادپزها و 20 درصد به واحدهای صنف و صنعت تحویل داده می‌شد، صادرات ماکارونی به 250 هزار تن در سال رسید، در حالی که دولت و مردم هیچ بهره‌ای از آن نبردند و سود میلیاردی به جیب تولیدکنندگان ماکارونی رفت.
وی افزود: با اعطای ارز 4200 تومانی تولیدکنندگان ماکارونی بشدت قدرتمند شده بودند به طوری که آرد رایگان دریافت کرده و هر تن ماکارونی خود را به قیمت 400 تا 500 دلار صادر می‌کردند این در حالی است که گندم وارداتی نیز در هر تن 550 دلار هزینه بردار بود، به عبارت دیگر با همان قیمت وارداتی گندم ماکارونی صادر می‌شد که عملاً صادرات یارانه بود.
قربانی با بیان اینکه صنایع شیرینی، شکلات، روغن و لبنیات نیز سودهای کلانی از ارز 4200 تومانی دریافت می‌کردند، گفت: بنابراین دولت باید بسرعت واقعی‌سازی قیمت آرد و به‌صورت کلی جراحی اقتصادی صورت می‌داد، لذا هیچ فرصتی برای تعلل در این زمینه وجود نداشت و دولت به اصلاح نرخ آرد صنف و صنعت روی آورد.
سود 962 هزار تومانی هر کیسه آرد قاچاق
معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در ادامه اظهار کرد: طبیعتاً وقتی قیمت آرد تحویلی به نانوایی‌ها و عشایر 38 هزار تومان باشد و در مرزهای افغانستان و عراق و ترکیه این آرد با قیمت 800 هزار تا یک میلیون تومان خریداری شود قاچاق آرد به دیگر کشورها افزایش می‌یابد. وی گفت: بنابراین پرداخت یارانه به گندم داخلی، کمبود تولید بر اثر خشکسالی و افزایش قیمت‌های جهانی در پی جنگ روسیه و اوکراین، موجب شده قاچاق این محصول از کشور جذابیت داشته باشد. قربانی با بیان اینکه سرانه مصرف نان در کشور 131 کیلوگرم است، افزود: سالانه 30 درصد دورریز نان و آرد در کشور وجود دارد و به عبارت دیگر 2 میلیون تن از گندم وارداتی از بین می‌رود، 482 هزار تن آن قاچاق، 250 هزار تن آن نیز به شیرینی و شکلات تبدیل شده و از کشور خارج می‌شود و آرد نیز به‌صورت ماکارونی صادر می‌شود. معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه طرح پایلوت نان در زنجان آغاز شده است، گفت: با توجه به اینکه نان با کارت‌های بانکی خریداری می‌شود میزان مصرف افراد مشخص می‌شود به همین دلیل اگر شخصی با کارت بانکی هر روز میزان زیادی نان خریداری کرده باشد به این نتیجه می‌توان رسید که فرد برای قاچاق یا مصارف دیگری نان خریداری می‌کند. وی افزود: طبیعتاً نانوایی‌ها باید برای کسب درآمد بیشتر نان بیشتری به فروش برسانند، همین امر سبب خواهد شد که نانوایی‌ها به افزایش کیفیت نان‌های پخته شده خود روی آورند و رضایت مشتری‌ها را جلب کنند به همین دلیل میزان دورریز آرد و گندم در کشور کاهش خواهد یافت. قربانی با اشاره به اینکه با اجرای این طرح قاچاق آرد در کشور بشدت کاسته خواهد شد، عنوان کرد: دولت به دنبال حذف نان از سفره خانوار نیست و قطعاً قیمت نان افزایش نخواهد یافت چون مردم با کارت خود نان خریداری می‌‌کنند و مابه‌التفاوت قیمتی به طور خودکار به حساب نانوایی‌ها خواهد رفت.معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی اظهار کرد: در سال گذشته 6/15 میلیارد دلار یا به عبارت دیگر 312 هزار میلیارد تومان صرف واردات از طریق ارز ترجیحی می‌‌شد.
پیش‌بینی ادامه تبعات جنگ تا ۵ سال آینده
قربانی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: روسیه و اوکراین ۲۰ درصد غله جهان را تأمین می‌‌کنند و با روی دادن جنگ میان این دو کشور در واقع ۲۰ درصد از عرضه جهانی کاهش یافته است.
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه امسال کشت غلات در اوکراین بر اثر جنگ متوقف شده، پیش بینی می‌‌شود تبعات این بحران تا پنج سال آینده ادامه داشته باشد. معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در عین حال به تغییر سیاست‌های تجاری و تولیدی کشورهای اروپایی و برخی کشورهای منطقه اشاره کرد و گفت: این کشورها ذخایر محصولات راهبردی خود را افزایش داده‌اند و ایران نیز ظرفیت ذخایر استراتژیک خود را از سال‌ها پیش ارتقا داده و از این رو در تأمین غلات مشکلی نداریم.
تدارک ۷۱ هزار میلیارد تومان برای یارانه گندم
وی ادامه داد: میزان مصرف سرانه نان خانوارهای ایرانی مشخص است و با توجه به آن، طراحی لازم بر ای تأمین گندم مورد نیاز انجام گرفته است. این مقام مسئول با بیان اینکه مجلس شورای اسلامی مبلغ ۷۱ هزار میلیارد تومان یارانه در این زمینه تدارک دیده است، اظهار داشت: مردم با همان قیمت سابق می‌‌توانند نان سنتی را خریداری کنند. قربانی درباره علت ورود دولت به اصلاح قیمت گندم و آرد، تصریح کرد: دیوارکشی و برخورد فیزیکی برای جلوگیری از قاچاق این محصولات پاسخ نمی دهد و این در حالی است که کشورهای همسایه مانند جارو برقی دارند یارانه‌های گندم و آرد ایران را می‌‌مکند.