شیـراز اردیبهشت 1401

پیمان طالبی
خبرنگار
روزها، روزهای نمایشگاه کتاب تهران است و همزمان با این رویداد همایش بین‌المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی» در حال برگزاری مراسم اختتامیه شیراز است. در این گزارش پیرامون این رویداد بزرگ و مهم فرهنگی که دریچه‌های تازه‌ای را به روی فضای کتابخوانی کشور خواهد گشود، صحبت خواهیم کرد.
«خدمات کتابخانه‌های عمومی» یعنی چه؟
آنچه که کتابخانه‌های امروز را از آن مخازن تنگ و تاریک دیروز مجزا و متفاوت می‌کند، «خدمات» این کتابخانه‌ها هستند. افزودن خدمات مختلف، متنوع و جذاب فرهنگی و هنری، آن هم برای تمام اقشار جامعه، از کودکان و حتی خردسالان گرفته تا قشر پا به سن گذاشته جامعه، سبب شده که امروز در بسیاری از شهرها و شهرستان‌های کشور یگانه مرکز فرهنگی اثرگذار در منطقه همین کتابخانه‌های عمومی باشند. همایش بین‌المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی» دقیقاً به همین خدمات و چگونگی ارتقای کیفیت آنها پرداخت. تاکنون همایش‌ها و نشست‌های متعددی با موضوع کتابداران و کتابخانه‌های عمومی برگزار شده است. همایش بین‌المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی، ایده‌ها، الگوها و تجربه‌ها» به همت انجمن‌های علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی و جامعه‌شناسی ایران با همکاری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به میزبانی شهر شیراز به دو زبان فارسی و انگلیسی درحال برگزاری است. این همایش در دو موضوع «طراحی خدمات برای کتابخانه‌های عمومی» و «توسعه خدمات برای کتابخانه‌های عمومی» اجرا شده است. چنان که لیلی سیفی، دبیر علمی همایش بین‌المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی» می‌گوید، هدف اصلی‌اش فراهم کردن بستری مناسب برای تبادل افکار و به اشتراک گذاشتن تجارب و ایده‌های نوین است. این همایش فرصتی برای حرفه‌مندان، کتابداران و پژوهشگران مهیا می‌کند تا جدیدترین نوآوری‌ها، روندها، نگرانی‌ها و چالش‌های عملی موجود در زمینه خدمات و توسعه کتابخانه‌های عمومی را مطرح کنند و راهکارهایی که این همایش مطرح خواهد شد مورد بحث و گفت‌و‌گو قرار دهند. در قسمت طراحی خدمات برای کتابخانه‌های عمومی محورهایی نظیر «آموزش طراحی خدمات»، «جنبه‌های حقوقی و مدیریتی خدمات»، «خدمات ویژه گروه‌های خاص»، «طراحی خدمات فرانهادی» و «نوآوری در طراحی خدمات اجتماعی» در نظر گرفته شده است. همچنین در بخش توسعه خدمات برای کتابخانه‌های عمومی موضوعاتی چون «تبلیغات و بازاریابی برای خدمات»، «جایگاه و کارکرد ارزش‌های اخلاقی در ارائه خدمات»، «حاکمیت‌ها و سیاستگذاری خدمات»، «کتابداران و توسعه خدمات»، «توسعه خدمات با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین» و «نقش و جایگاه فعالیت‌های داوطلبانه در توسعه خدمات» مدنظر سیاستگذاران همایش بوده است. بنا بر اعلام دبیرخانه همایش، تمامی مقالات در پایگاه استنادیISC، پایگاه استنادی سیویلیکا (CIVILICA) و کنسرسیوم محتوای ملی، نمایه خواهد شد. همچنین مقالات فارسی منتخب، در نشریه تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی و مقالات منتخب انگلیسی در نشریه بین‌المللی علوم و مدیریت اطلاعات که در پایگاه علمی اسکوپوس نمایه می‌شود، منتشر خواهد شد.
نکته حائز اهمیت دیگر اینکه دوره آموزشی همایش بین‌المللی طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی با عنوان «خدمات در کتابخانه‌های عمومی» شامل چهار کارگاه تخصصی نیز ۲۶ اردیبهشت ماه برگزار شد. این دوره شامل کارگاه تخصصی «آموزش عملی طراحی خدمت برای کتابخانه‌های عمومی»، «اصول طراحی خدمات کتابخانه برای گروه‌های خاص»، «خدمات کتابخانه‌های عمومی: مبانی، الگوها، نمونه‌های موفق» و «بازاریابی خدمات در کتابخانه‌های عمومی: از مفهوم تا عمل» است که به دو صورت مجازی و حضوری برگزار  شد.
همه کارشناسان، پای کار کتابخانه‌های عمومی
چندی پیش، باربارا لیسون، رئیس فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری مستقل (ایفلا) با ارسال پیامی تصویری خطاب به کتابداران شاغل در کتابخانه‌های عمومی سراسر جهان، از آنها برای شرکت در همایش دعوت کرد. در بخشی از پیام او آمده است: «کنفرانس‌ها رویدادهای مهمی برای آموزش هستند و یادگیری، مسأله مهمی برای کتابداران و همه افراد است. اما من فکر می‌کنم مهم است که ما خودمان را ارتقا بدهیم و می‌توانیم این کار را با تبادل همکاران و تبادل بهترین تجربه‌ها انجام دهیم و تمام اینها از طریق برگزاری کنفرانس ممکن می‌شود. اکنون من می‌خواهم شما را به یک کنفرانس بین‌المللی دعوت کنم؛ کنفرانس بین‌المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی، الگوها، ایده‌ها و تجربه‌ها»... موضوعات بسیار مختلفی در این کنفرانس مطرح خواهند شد، از جمله برنامه‌هایی برای گروه‌های خاص. صحبت درباره فراگیری کتابخانه‌ها خواهد بود. درباره تبلیغات و بازاریابی صحبت خواهد شد. بنابراین طیف گسترده‌ای از موضوعات فراهم است که می‌توانید یاد بگیرید و با همکاران‌تان تبادل نظر کنید.»