امام و شکوفایی فرهنگ

رحیم‌ زریان
نویسنده و شاعر
سی‌وسومین سالگرد ارتحال بنیانگذار کبیر انقلاب فرارسیده است، بزرگمردی که نه تنها در عرصه سیاست ایران، بلکه حتی در سطح جهانی هم از جمله چهره‌های شاخص و اثرگذار به شمار می‌آید.آنچنان که بسیاری نظریه‌پردازان سیاسی ایشان را در زمره اثرگذارترین افراد طی یک‌صد سال گذشته می‌دانند. هرچند من معتقد هستم که امام خمینی شخصیتی یگانه هستند و هیچ نمونه و مشابهی ندارند.
نکته مهم دیگر اینکه اثرگذاری ایشان تنها به سیاست محدود نمی‌شد و در حوزه‌های فرهنگی و اقتصادی هم تأثیر بسزایی به جای گذاشتند. بی‌اغراق حضرت امام با بنیانگذاری انقلاب اسلامی ایران، در همه ابعاد نقش ایفا کردند.
ایشان درک عمیقی از اتفاقات روز و حتی مصایبی که از دهه‌ها قبل گریبان کشور را گرفته بود داشتند و مسأله جالب توجه اینکه برخوردار از شخصیتی چندوجهی بودند. این در حالی است که اغلب چهره‌های سرشناس دنیای امروز تنها در یک زمینه درخشیده‌اند، اما ایشان از جهات مختلفی ممتاز و صاحب اندیشه بودند.هم جامعه ایران را به سوی بیداری کشاند و هم دست غرب را از سرزمین‌مان کوتاه کرد.
بگذارید قدری هم از تأثیری که در حیطه فرهنگ به جای گذاشتند بگویم. اگر نگاهی هرچند گذرا به تعداد نویسندگان و شاعران قبل و بعد از انقلاب داشته باشید به وضوح با خیل گسترده‌ای از زنان اهل قلمی روبه‌رو می‌شوید که از سال 1357 به بعد قدم به عرصه گذاشتند.
این در حالی است که پیش از آن شاعران و نویسندگان معدودی از بین زنان مشغول فعالیت بودند، اما حالا تعداد آنان در نویسندگی و شاعری اگر از مردان پیشی نگرفته باشد کمتر هم نیست. نکته قابل تأمل دیگر اینکه حضرت امام خودشان نیز اهل ادبیات بودند، البته تا پیش از ارتحال ایشان، بنابر مصالحی صحبتی دراین باره نشده بود.
به غیر از تعداد انگشت‌شماری از نزدیکان، حتی کسی نمی‌دانست که چه اشعار ارزشمندی گفته‌اند. بعد از آن بود که با اشعارشان روبه‌رو شدیم، حدود 700 غزل و اشعار دیگری در قالب‌های کلاسیک. مروری بر سروده‌های ایشان گویای تسلط بسیار و درک عمیق حضرت امام در حوزه‌های مختلف همچون عرفان، فلسفه و فقه است.
ایشان را می‌توان استمرار اندیشه شاعران شاخصی همچون مولانا، حافظ و سعدی دانست
 از سوی دیگر گام بزرگی که ایشان برای کسب استقلال سرزمین‌مان برداشت در همه جنبه‌های فرهنگ و هنر خود را نشان داد، انگار که روح تازه‌ای به کالبد همه ‌حوزه ها، اعم از سینما، موسیقی، ادبیات و حتی هنرهای تجسمی دمیده شد.این بالندگی را بیش از همه می‌توان در عرصه شعر و در سروده‌های شاعران‌مان دید.
بحث دیگری که در این مجال اندک هم نمی‌توان از آن صرف‌نظر کرد توجه حضرت امام به مسائل و نیاز روز جامعه است. نگاه و تفکری که مشابه آن را به ندرت می‌توان در سایر علمای دینی و متجهدان دید.
در تصمیم‌گیری‌ها و حتی اظهارنظرهای خود تکیه بسیاری به اتفاقات روز داشتند و این مسأله نقش مهمی در علاقه‌مندی اهالی هنر به ایشان داشت. همه مسائلی که به برخی از آنها بسیار مختصر اشاره شد دست به دست هم داده تا با گذشت سال‌ها از ارتحال امام خمینی(ره)، مردم همچنان شیفته و به یاد ایشان باشند.
با وجود این بر یک به یک ما اهالی فرهنگ و هنر است که برای معرفی همه جنبه‌های شخصیتی این شخصیت مهم به نسل آینده بکوشیم.
باید کاری کنیم تا نوجوانان امروز و نسل‌ آینده بداند امام از جهات مختلف، چه خدماتی به این مرز و بوم داشته و از سوی دیگر در زمانه خود چقدر اثرگذار بوده است.