پایگاه امن کودکانمان باشیم
کودکان در مسیر رشدی از فراز و نشیبهای بسیاری عبور میکنند. هر تکلیفی در دوره رشدی آنها را در شکلگیری عزت نفس، خود، خودپنداره، تابآوری، علاقه اجتماعی، میل به پیشرفت، اعتماد، پشتکار، هویت و... کمک میکند. اما ممکن است در همین مسیر کودک دچار بد رشدی روانی شود. شکلگیری بی اعتمادی، حقارت، فقدان همدلی، بی هویتی، عدم انسجام خود، فقدان عزت نفس، فقدان اعتماد به نفس و... و در شکلی وخیمتر اختلالهای روانی نتیجه این بد رشدی است.
هر چند سهم خلق و خو و ژنتیک را نمیتوان در فرایند رشدی کودکان نادیده گرفت اما شاید اثرگذاری محیط را بتوان یکی از کلیدیترین ارکان رشدی نامید. آنچه در محیط از بدو تولد در انتظار کودک است دسترسی به والدین و خویشان نزدیک است. در این میان شکلگیری یک دلبستگی ایمن و سالم با والد یا والدین خصوصاً مادر یا مراقب اصلی آنقدر حائز اهمیت است که بسیاری از نظریههای رشد بر آن به شکلهای مختلف تأکید میکنند.
مفهوم دلبستگی و تعلق را نخستین بار جان بالبی مطرح کرد. او دلبستگی را این چنین تعریف کرده است «ارتباط روانی پایدار بین دو انسان.» به نظر او پیوندهای اولیه بین کودک و مراقب اصلی زمینه ساز سبکهای دلبستگی بعدی فرد است.
دو کلیدواژه مهم در دلبستکی ایمن وجود دارد: مادر به عنوان بهشت امن و مادر به عنوان پایگاه امن.
کودک باید مادر را بهشت امنی تصور کند که به موقع نیازهای او را برآورده میکند، کودک را میفهمد، خودش با ثبات است و از نظر روانی دارای خلقی نابسامان نیست. اگر کودک چنین بهشت امنی را تجربه کند پایههای اعتماد و امنیت نسبت به روابط و دنیا برای او گذاشته میشود. کودک به چنین امنیتی نیاز دارد چون به بقای او بستگی دارد و به خطر افتادن این امنیت مستقیم با بقا ربط پیدا میکند.
کودک کمی که بزرگتر شد نیاز به دوری از مراقب یا مادر دارد تا به جستوجو بپردازد اما اینجا همچنان به پایگاه امنی نیاز دارد که اجازه فاصله گرفتن اما در دسترس بودن را به کودک بدهد. مادرانی که به فرزندان خود اطمینان میدهند که میتوانی تجربه کنی، خلاق باشی، با دیگران در تعامل باشی، جهان را از زاویه دید خود تجربه کنی اما به هنگام احساس خطر من هستم، میتوانند فرزندانی با دلبستگی ایمن پرورش دهند.
البته که نقش پدران نیز در این میان حائز اهمیت است اما معمولاً کودکان یک فرد را به عنوان فرد دلبسته انتخاب میکنند و از او توقع دارند.
نقش دلبستگی امن در رشد سلامت روانی افراد بسیار مهم است چرا که بسیاری از چالشهای انسان در روابط خود را نشان میدهد و شکلگیری رابطه از همان کودکی با والدین کلید میخورد.
هر چند سهم خلق و خو و ژنتیک را نمیتوان در فرایند رشدی کودکان نادیده گرفت اما شاید اثرگذاری محیط را بتوان یکی از کلیدیترین ارکان رشدی نامید. آنچه در محیط از بدو تولد در انتظار کودک است دسترسی به والدین و خویشان نزدیک است. در این میان شکلگیری یک دلبستگی ایمن و سالم با والد یا والدین خصوصاً مادر یا مراقب اصلی آنقدر حائز اهمیت است که بسیاری از نظریههای رشد بر آن به شکلهای مختلف تأکید میکنند.
مفهوم دلبستگی و تعلق را نخستین بار جان بالبی مطرح کرد. او دلبستگی را این چنین تعریف کرده است «ارتباط روانی پایدار بین دو انسان.» به نظر او پیوندهای اولیه بین کودک و مراقب اصلی زمینه ساز سبکهای دلبستگی بعدی فرد است.
دو کلیدواژه مهم در دلبستکی ایمن وجود دارد: مادر به عنوان بهشت امن و مادر به عنوان پایگاه امن.
کودک باید مادر را بهشت امنی تصور کند که به موقع نیازهای او را برآورده میکند، کودک را میفهمد، خودش با ثبات است و از نظر روانی دارای خلقی نابسامان نیست. اگر کودک چنین بهشت امنی را تجربه کند پایههای اعتماد و امنیت نسبت به روابط و دنیا برای او گذاشته میشود. کودک به چنین امنیتی نیاز دارد چون به بقای او بستگی دارد و به خطر افتادن این امنیت مستقیم با بقا ربط پیدا میکند.
کودک کمی که بزرگتر شد نیاز به دوری از مراقب یا مادر دارد تا به جستوجو بپردازد اما اینجا همچنان به پایگاه امنی نیاز دارد که اجازه فاصله گرفتن اما در دسترس بودن را به کودک بدهد. مادرانی که به فرزندان خود اطمینان میدهند که میتوانی تجربه کنی، خلاق باشی، با دیگران در تعامل باشی، جهان را از زاویه دید خود تجربه کنی اما به هنگام احساس خطر من هستم، میتوانند فرزندانی با دلبستگی ایمن پرورش دهند.
البته که نقش پدران نیز در این میان حائز اهمیت است اما معمولاً کودکان یک فرد را به عنوان فرد دلبسته انتخاب میکنند و از او توقع دارند.
نقش دلبستگی امن در رشد سلامت روانی افراد بسیار مهم است چرا که بسیاری از چالشهای انسان در روابط خود را نشان میدهد و شکلگیری رابطه از همان کودکی با والدین کلید میخورد.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه