قلمت در یادها خواهد ماند

کتاب «تو در قاهره خواهی مُرد» که حدود یک دهه پیش از این به قلم زنده یاد حمیدرضا صدر به رشته تحریر درآمده است جنبه دیگری از توانایی‌های مردی را به نمایش می‌گذارد که مخاطبان عام تلویزیون او را با نقدهای جذاب و چندسویه‌اش در دنیای فوتبال به یاد می‌آورند و علاقه‌مندان حرفه‌ای‌تر سینما افزون بر این حضور کاریزماتیک تلویزیونی، از نقدها و گزارش‌های متفاوت و منحصر به فردش در دنیای هنر هفتم هم خاطره‌های بسیار دارند. خواننده‌ای که حمیدرضا صدر را بشناسد و آن شیوه خاص صحبت کردن با حرکات دست‌ها، دایره گسترده و جذاب واژگان مورد استفاده و انرژی فراوانی را که به مخاطب منتقل می‌کرد  درک کرده باشد تنها با مطالعه همان چند پاراگراف آغازین کتاب «تو در قاهره خواهی مُرد» خود را در همان فضا و اتمسفری احساس می‌کند که با حضور تلویزیونی او تجربه می‌کرد، همان واژگان خاص، همان ساختار منحصر به فرد جمله‌بندی و همان توصیفات بِکر که کمتر به چشم و گوش خواننده آشناست. علاوه بر اینها و حتی شاید برجسته‌تر و خاص‌تر، استفاده نویسنده از ساختار روایی دوم شخص مفرد است، ساختاری دشوار و کم‌کاربرد که دقیقاً به دلیل همین دشواری ذاتی، نویسندگان زیادی به استفاده از آن رغبت نشان نمی‌دهند. صدر در سرتاسر کتاب، با خطاب قرار دادن محمدرضا پهلوی (دومین و آخرین پادشاه حکومت ساقط‌ شده پهلوی)، خواننده را به یک سفر تاریخی جذاب و چند سویه دعوت می‌کند؛ سفری که مطابق فصل‌بندی کتاب از 27 اسفند 1343 آغاز شده و یک‌سال و سه روز بعد یعنی در روز اول فروردین 1345 به پایان می‌رسد، 368 روزی که در فرازی مهم از نیمه دوم سلطنت 37 ساله پهلوی دوم قرار گرفته و با رویدادهای حساس و تعیین کننده پس از برگزاری رفراندوم موسوم به «انقلاب شاه وملت/ انقلاب سفید» مقارن یا دست کم به لحاظ زمانی نزدیک است، رویدادهایی همچون اعتراض گسترده روحانیون به زعامت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام خمینی(ره) به مفاد این رفراندوم، حمله عوامل امنیتی رژیم به فیضیه، دستگیری و تبعید امام و در نهایت ترور نخست‌وزیر حسنعلی منصور در اول بهمن ماه 1343 که جملگی از التهابات متعاقب همان تغییرات موسوم به رفراندوم بودند. حمیدرضا صدر اما این بازه زمانی کوتاه 368 روزه را بهانه و دستمایه قرار می‌دهد تا از مجرای اتفاقات این مقطع زمانی به کل دوران 37 ساله حکومت پهلوی دوم و حتی فراتر از آن به فرازهایی از دوران سلطنت پهلوی اول نقبی گسترده بزند، آنچنان‌که کتاب با یادآوری سفر محمدرضا در اسفند ماه 1317 به مصر برای ازدواج با خواهر ملک فاروق/آخرین پادشاه مصر آغاز شده و نویسنده با توصیفات، تأکیدات و تکرارهای خاص و پرکشش خود فصل‌های مهمی از 57 سال ابتدایی قرن گذشته (دوران حکومت پهلوی‌ها) را ورق می‌زند، یکی از امتیازات استفاده از ساختار روایی دوم شخص مفرد نسبت به دیگر ساختارها، همین امکان خطاب قرار دادن پهلوی دوم و ورود به فضای درونیات و ذهنیات او آن هم از زبان شیوای مرحوم صدر است که گویی در حین مطالعه‌ کتاب خود او را با همان صورت آرام، نجیب و دوست داشتنی‌اش می‌بینیم که با همان حرکات دست‌ها و میمیک خاص صورت که از او در حافظه ورزشی‌مان داریم از خواب مرگ برخاسته و برایمان از تاریخ می‌گوید، روحش شاد و یادش پایدار.