امروز را دریاب

اصولاً وقتی در مصاحبه‌های مردمی تلویزیون سؤال می‌شود که «فیلم مطلوب شما چه فیلمی‌ است؟» طرف مصاحبه‌شونده می‌گوید: «فیلم باید آموزنده باشه!» بعد وقتی بین فیلم‌های وطنی و خارجی (مخصوصاً امریکایی) مقایسه می‌کردم، متوجه میزان آموزندگی فراوان نمونه‌های غربی می‌شدم، چیزی که در فیلم‎‌های ما کم بود و هست. «روز موش‌خرما» نمونه یک فیلم آموزنده لطیف عاشقانه‌ است. هارولد رامیس (رَمیس) با این فیلم به شهرت رسید و بعدها از او فیلم‌های «تکثیر» و «این را تحلیل کن و آن را تحلیل کن» را دیدیم. فیلم هنوز هم در بین 250 فیلم برتر سایت IMDB حضور دارد. بیل موری بازیگر کمدی‌های امریکایی نقش اصلی را در کنار اندی مک‌داول به عهده دارد. نکته جالب اینکه مایکل شنون چهره معروف فیلم‌های جف نیکولز با حضور حدوداً یک دقیقه‌ای، اولین فیلم سینمایی کارنامه‌اش را به ثبت رسانده است.
بنا به یک سنت قدیمی در کانادا و امریکا، در روز دوم فوریه هر سال اگر یک موش‌خرما از مخفیگاه خود خارج شود و سایه خود را ببیند و به لانه‌اش برگردد نشانه ادامه زمستان به‌مدت 6 هفته دیگر است. فیل کانرز یک گزارشگر هواشناسی‌ است که به همراه ریتا (اندی مک‌داول) تهیه کننده جدید برنامه، به شهر کوچکی می‌روند تا از برگزاری جشن روز موش‌خرما گزارشی تهیه کنند. آنها بعد از تهیه گزارش به خاطر شرایط بد جوی مجبور می‌شوند، شب را در همان شهر بمانند. فردای آن روز فیل متوجه می‌شود که او در همان روز گیر افتاده و هر روز برایش همان دوم فوریه است. هر روز صبح با وقایع تکراری مواجه می‌شود. چرخه‌ای که تمامی ندارد. برای فیل فردایی وجود ندارد مگر اینکه شرایط موجود را عوض کند.
فیل شخصیت بد خلق و مغرور و خودخواهی دارد. به بقیه احترام نمی‌گذارد و برای آنها اهمیتی قائل نیست. براساس روح همین شخصیت در اولین روزهای تکرار، او استفاده جاه‌طلبانه‌ای از موقعیت پیش آمده می‌کند. با زن‌های مختلف وارد رابطه می‌شود، دزدی و قانون‌شکنی می‌کند و احتمالاً هر سوءاستفاده‌ای که انسان دارای قدرت را وسوسه می‌کند تا از نیرویش بهره بگیرد و اغلب بُعد منفی دارند. اما به مرور دچار تحول می‌شود و گمشده زندگی خود را پیدا می‌کند. در حقیقت او مجبور است برای فرار از این تکرار و روزمرگی سبک زندگی یا همان لایف‌استایل خود را تغییر دهد. پیام فیلم ساده است و ساخت چنین فیلمی برای اینکه دچار شعارزدگی نشود دشوار. روایت فیلم همین‌قدر ساده‌ است و همین‌قدر باورپذیر. فرم مدرن دایره‌وار تکرار زمان هم به تحمیل داستان پدید آمده است. تکرار امروز فیل (روز دوم فوریه) تمثیلی‌ است از زندگی انسان امروزی، از زندگی بسیاری از ما که به توصیه فیلم باید در آن تغییر ایجاد کنیم، چرا؟ چون شاید برای ما فردایی وجود نداشته باشد. کیفیت زندگی ما در زنده بودن نیست در تجربه زیسته ماست آن‌طور که درباره‌اش فکر کرده‌ایم و تصمیم گرفته‌ایم. فیلم به ما می‌گوید که باید یاد بگیریم تا بتوانیم این خط دایره روزمرگی را بشکنیم. باید یاد بگیریم که همین امروز را به بهترین شکل ممکن برای خود و دیگران بسازیم. یک نگرش خیامی که در این فیلم به زیبایی بیان شده است.

کارگردان: هارولد رامیس
تهیه‌کننده: ترور آلبرت
بازیگران: بیل مری، اندی مک‌داول، کریس الیوت و...
محصول: 1993