توهم جدید؛ ناتوی عربی

گروه سیاسی/ جان کربی، هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، روز پنجشنبه و در آستانه سفر بایدن به سرزمین‌های اشغالی و عربستان که قرار است هفته جاری آغاز شود، ادعا کرد که مقامات امریکایی در حال مذاکره درباره راه‌های یکپارچه‌سازی قابلیت‌های پدافند هوایی با رهبران منطقه برای رویارویی با تهدیدی از سوی ایران هستند. به گزارش وبسایت وابسته به وزارت خارجه رژیم امریکا، «منابع آگاه از این طرح می‌گویند که ایالات متحده و اسرائیل به دنبال ایجاد زمینه‌ای برای یک اتحاد امنیتی با کشورهای عربی هستند که سامانه‌‌های پدافند هوایی را برای مقابله با حملات موشکی و پهپادی ایران در خاورمیانه به هم مرتبط می‌کند.»
پیگیری یک ایده شکست خورده
این اظهارنظر رسمی درباره قصد مشترک امریکا و رژیم صهیونیستی برای ایجاد زمینه یک اتحاد امنیتی علیه ایران پس از آن مطرح شد که پیشتر در دوران دونالد ترامپ طرح ایجاد «ناتوی عربی» که یکی از مهمترین ابعاد آن مقابله با آنچه توان منطقه‌ای ایران و همپیمانانش نامیده می‌شد، به شکست انجامید. عدم استقبال عمده کشورهای عربی از همراهی با رژیم صهیونیستی در آنچه اتحاد نظامی علیه ایران خوانده می‌شد و همچنین اظهارات اخیر مقامات دولت‌‎های منطقه در تکذیب هرگونه برنامه مشترک با اسرائیل در برابر ایران، حاکی از آن است که این ایده که مقامات اسرائیلی به آن دل بستند، حتی در دوران بایدن نیز به نتیجه مشخصی منتج نخواهد شد و در همان مرحله موضع‌گیری‌های سیاسی مسکوت خواهد ماند.
پیشتر مقامات اردن و مصر نیز که از جمله همپیمانان نزدیک عربستان به شمار می‌آیند، از این نوع همکاری با رژیم صهیونیستی به طور روشن پرهیز کردند. مصر در همان دوران ترامپ از پیوستن به چنین اتحاد ادعایی انصراف داده بود و وزیر خارجه اردن نیز هفته گذشته در حاشیه نشست وزرای خارجه اتحادیه عرب در بیروت، خبر‌های منتشر شده درباره ایجاد ناتوی عربی و تشکیل ائتلافی علیه ایران با حضور کشور‌های عربی و رژیم صهیونیستی را تکذیب کرد و گفت: «چنین مسأله‌ای مطرح نشده و به امان پیشنهادی درباره ائتلاف عربی با مشارکت اسرائیل برای مقابله با ایران نشده است. همچنین درباره استقرار سامانه پدافند منطقه‌ای با حضور صهیونیست‌ها صحبتی نشده است.»
این نکته نیز حائز اهمیت است که سخنگوی کاخ سفید تنها به این مسأله بسنده کرده است که امریکا و اسرائیل «در حال مذاکره» درباره موضوع مذکور هستند؛ این در حالی است که بیش از پنج سال پیش چنین ایده‌ای از سوی رئیس جمهور وقت امریکا و مقامات رژیم صهیونیستی پیگیری شده و به شکست انجامید؛ همین امر نشان می‌دهد که دولت جدید امریکا ناتوان از هرگونه ابتکار عمل در مواجهه با ایران بوده و علاوه بر ادامه سیاست‌های ترامپ در زمینه هسته‌ای، در موضوع منطقه‌ای نیز بر ادامه روند اشتباه گذشته رژیم خود، اصرار دارد.
واکنش ایران به ادعای مقام امریکایی
در همین راستا، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه روز شنبه در واکنش به طرح موضوع تکمیل سامانه‌های پدافند هوایی در منطقه از سوی جان کربی واکنش نشان داد و گفت: طرح این موضوع تحریک‌آمیز بوده و جمهوری اسلامی ایران به این اظهارات از منظر تهدید علیه امنیت ملی و منطقه‌ای نگاه می‌کند. به گزارش ایرنا، سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: اینکه امریکا بدون درک درست واقعیات منطقه، صرفاً با هدف ایران‌هراسی و اختلاف افکنی میان کشورهای منطقه، چنین موضوعاتی را مطرح و پیگیری می‌کند، نشان می‌دهد که آنچه برای امریکا مهم است، منافع نامشروع این کشور و دادن تنفس مصنوعی به رژیم صهیونیستی در منطقه است. کنعانی از اینکه این مقام کاخ سفید خود را به‌ عنوان سخنگوی کشورهای منطقه جا زده‌ است، ابراز شگفتی کرد و افزود: برخلاف این اظهارات نسنجیده، ایران همواره بر گفت‌و‌گو، مشارکت و همکاری منطقه‌ای برای تأمین امنیت و منافع مشترک کشورهای منطقه به دور از مداخله بیگانگان تأکید داشته است.
سخنگوی وزارت امور خارجه یادآور شد: تلاش برای ایجاد نگرانی‌های جدید امنیتی در منطقه، نتیجه‌ای جز تضعیف امنیت مشترک منطقه‌ای و تأمین منافع امنیتی رژیم صهیونیستی نخواهد داشت و نمی‌توان با فریبکاری و ترویج ایران هراسی، حاشیه امنی برای رژیم صهیونیستی ایجاد کرد. کنعانی تأکید کرد: تجربه نشان داده که انباشت تسلیحات، نمی‌تواند امنیت‌ساز باشد و برقراری امنیت مشترک منطقه‌ای، در گرو همکاری جمعی کشورهای منطقه و حفظ و پایداری آن، مستلزم پیشبرد تفاهم درون منطقه‌ای است و ایران با پایبندی به سیاست همسایگی، جدیت و اراده خود را در این زمینه نشان داده است. سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: ورود بیگانگان در هر فرایند منطقه‌ای نه‌تنها امنیت ساز و ثبات آفرین نیست، بلکه خود عامل اصلی تنش‌زایی و ایجاد شکاف منطقه‌ای است. از این رو همانگونه که حضور دو دهه‌ای امریکا در عراق و افغانستان، امنیت را برای این کشورها به ارمغان نیاورد، هرگونه زمینه‌سازی برای افزایش حضور و نقش‌آفرینی امریکا در سازوکارهای امنیت منطقه‌ای نیز، دستاوردی جز ناامنی، بی‌ثباتی و گسترش تروریسم در سطح منطقه به دنبال نخواهد داشت.
سیاست همسایگی ایران و دست خالی امریکا
اظهارات سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان به درستی عمق ادعای این مقام کاخ سفید را که پیشتر به عنوان سخنگوی وزارت دفاع امریکا مشغول فعالیت بود نشان داد. چه آنکه ایران با رویکرد همسایه‌گرایی و استقبال از مذاکرات منطقه‌ای با عربستان و مصر از یک سو و تثبیت دست برتر منطقه‌ای خود در معادلاتی نظیر سوریه و عراق که با شکست مفتضحانه سیاست‌های امریکا همراه شد، توانسته است گامی مهم در راستای عقب‌راندن صهیونیست‌ها از تفرقه‌افکنی و بحران‌زایی میان دولت‌های مسلمان در غرب آسیا بردارد. از طرفی، کشورهای عربی منطقه نیز با دریافت این مهم که امریکا در پی خروج از خاورمیانه است، حتی در سیاست‌های نفتی خود نیز روند متفاوتی نسبت به گذشته در پیش گرفته و یکی از علل سفر بایدن به عربستان همین امر است.
سیر تحولات یک دهه گذشته در منطقه و همچنین پیگیری مجدانه سیاست‌ همگرایی از سوی دولت جدید ایران در عین مقابله با هرگونه تهدید امنیتی، نشان می‌دهد که هژمونی امریکا بر خاورمیانه در دهه‌های گذشته و سیاست‌های این رژیم در قبال قدرت منطقه‌ای ایران، رو به افول گذاشته است.