افزایش 1000000 بشکه ای ظرفیت پالایشی ایران در 5 سال آینده

گروه اقتصادی/ تفاهمنامه مشارکت و تأمین مالی ساخت پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه‌ نفت خام سنگین و پالایشگاه «مروارید مکران» با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین و فوق سنگین با حضور رئیس‌جمهور امضا شد. پالایشگاه «مروارید مکران» در جاسک و پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» در بندرعباس همسو با اجرای قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی ساخته خواهد شد.
وزیر نفت در آیین امضای این مشارکت‌نامه تأمین مالی و احداث پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» و پالایشگاه «مروارید مکران» که دیروز (دهم مردادماه) در ساختمان ریاست‌جمهوری انجام شد، با اشاره به چالش‌های بسیار برای فروش نفت و میعانات گازی گفت: «اجرای پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» و پالایشگاه «مروارید مکران» تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کند.»
به گزارش شانا، جواد اوجی افزود: «ظرفیت پالایشی کشور هم‌اکنون نزدیک به ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز است و با توجه به روند مصرف بنزین و نفت‌گاز در کشور بویژه با افزایش مسافرت‌ها درپی کاهش شیوع کرونا، در بسیاری از روزها مصرف از تولید پیشی گرفته است که اگر این چنین پیش رود امنیت انرژی کشور دچار چالش می‌شود.»
او با اشاره به اینکه مدت زیادی روی این پروژه‌ها کار شده بود، بیان کرد: «مهمترین چالش این پروژه‌ها تأمین منابع مالی بود که با ابتکار آقای مخبر -معاون اول رئیس جمهور- که از ایشان قدردانی می‌کنم، هلدینگ‌های بزرگ اقتصادی و بانک‌ها در این زمینه مشارکت داده شدند و مطمئن باشید که طی چهار تا پنج سال آینده اینها به بهره‌برداری خواهند رسید.»
برنامه خنثی‌سازی تحریم‌های نفتی
وزیر نفت با بیان اینکه فروش نفت و میعانات هم خام‌فروشی است و هم چالش‌های بسیاری با توجه به تحریم‌ها برای فروش آن وجود دارد، گفت: «این پروژه‌ها که به تولید برسند، هیچ مشکلی در فروش محصولات و فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی نخواهیم داشت و این اقدام تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کند.»
اوجی تأکید کرد: «از همه مهمتر در اجرای این پروژه‌ها این است که سرمایه و نقدینگی که در جامعه وجود دارد وارد تولید شده و افزون بر جلوگیری از خام فروشی، ارزش افزوده بالایی ایجاد خواهد شد. جدا از تأمین سوخت، خوراک پایین دستی پتروشیمی‌ها هم تأمین خواهد شد.»
وی به افزوده شدن ۶۰۰ هزار بشکه به ظرفیت پالایش کشور با اجرای این پروژه‌ها اشاره و اظهار کرد: «ما ۸ پروژه دیگر نیز در این زمینه داریم و مطمئن هستیم که این ۶۰۰ هزار بشکه با مشارکت این سهامداران توانمند به نتیجه مطلوب خواهد رسید.»
وزیر نفت ادامه داد: «با برنامه‌ریزی، پروژه پالایشگاه مروارید مکران با توجه به پیشرفت ۱۰ درصدی کنونی تا ۴ سال و نیم آینده و پتروپالایشگاه شهید قاسم سلیمانی نیز تا پنج سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.»
تأمین مالی 18 میلیارد دلاری
سرمایه‌گذاری داخلی این طرح‌ها حدود 18 میلیارد دلار خواهد بود. تفاهمنامه مشارکت و تأمین مالی احداث پالایشگاه «مروارید مکران» با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین و فوق سنگین در جاسک با برآورد حدود ۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری میان گروه اقتصادی مفید و بانک‌های ملت، تجارت و پارسیان امضا شد تا بر اساس مشارکت‌نامه پیوست شرکت مجری، تأمین مالی و احداث پالایشگاه یادشده تأمین شود. گروه اقتصادی مفید، بانک‌های ملت، تجارت و پارسیان در تفاهمنامه مشارکت و تأمین مالی احداث پالایشگاه نفت خام سنگین و فوق سنگین «مروارید مکران» سهم دارند. استفاده حداکثری از تجهیزات ساخت داخل و بهره‌مندی از قانون تنفس خوراک از ویژگی‌های طرح ساخت پالایشگاه نفت مروارید مکران است.
در همین حال، تفاهمنامه مشارکت و تأمین مالی احداث پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین نیز با برآورد کمی بیش از ۱۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری میان بانک‌های ملی، رفاه کارگران، ملت و تجارت و گروه تدبیر انرژی، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، شرکت سرمایه‌گذاری اهداف و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران امضا شد تا بر اساس مشارکت‌نامه پیوست شرکت مجری طرح، تأمین مالی و احداث پتروپالایشگاه یادشده تأمین شود. ترکیب فرآورده‌های تولیدی در پتروپالایشگاه شهید سلیمانی با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین، ۶۵ درصد سوخت و ۳۵ درصد محصولات شیمیایی خواهد بود و قرار است این طرح پس از گذشت پنج سال از زمان اجرا تکمیل شود. گروه تدبیر انرژی ۱۵ درصد، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس ۱۵ درصد، شرکت سرمایه‌گذاری اهداف ۱۵ درصد، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران ۱۰ درصد، بانک ملی ۱۵ درصد، بانک رفاه کارگران ۱۵ درصد، بانک ملت ۷.۵ درصد و بانک تجارت ۷.۵ درصد در تفاهمنامه مشارکت و تأمین مالی احداث پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» سهم دارند.
ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری از خام‌فروشی در مسیر همسویی با نگاه دولت و پیش‌بینی سند تحول، جلوگیری از واردات بنزین به کشور، افزایش ظرفیت پالایشی و تولید فرآورده‌های نفتی در کشور، اشتغالزایی و به‌کارگیری توانایی شرکت‌های داخلی و ظرفیت دانش‌بنیان‌ها، مقابله فعالانه با تحریم‌ها و جلوگیری از تحریم‌پذیری، هدایت نقدینگی به سمت سرمایه‌گذاری مولد، عبور از پالایشگاه‌سازی و حرکت به سمت احداث پتروپالایشگاه‌ها و استمرار حضور ایران در بازارهای جهانی از جمله اهداف این طرح‌ها به‌شمار می‌آیند. پیش از این در دولت سیزدهم حدود 80 میلیارد دلار تفاهمنامه و قرارداد نفتی امضا شده بودکه با تفاهمنامه‌های امضاشده در روز گذشته این رقم به 98 میلیارد دلار رسید.

گزیده
آثار اجرای طرح‌های پالایشگاه «مروارید مکران» و پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» 
تکمیل زنجیره ارزش
تأمین امنیت انرژی کشور با تولید سوخت‌های بنزین و نفت گاز
تأمین خوراک صنایع پایین دستی و پتروشیمی‌ها که زمینه ساز اشتغالزایی و ایجاد ارزش افزوده قابل توجه برای کشور خواهد شد
تحریم ناپذیری با کاهش اتکا به خام فروشی نفت خام  از دیگر آثار اجرای این طرح‌ها است.

نگاه
پیشگیری از تحریم‌های احتمالی

مرتضی بهروزی‌فر
کارشناس انرژی

​​​​​​​روز گذشته دو تفاهمنامه به ارزش 18 میلیارد دلار با بانک‌ها و شرکت‌های داخلی به امضا رسید تا با سرمایه و توان داخلی به ظرفیت پالایشی کشور افزوده شود. پالایشگاه «مروارید مکران» و پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» با ظرفیت 600 هزار بشکه قرار است که ظرف 5 سال ساخته شوند و پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» نخستین پتروپالایشگاه تجمیع شده ایران خواهد بود. در صورتی که این واحدهای پالایشی و پتروپالایشی با دانش روز جهان توسعه داده شوند، چندین مزیت برای کشور به همراه خواهند داشت. نخست، ایجاد ارزش افزوده و کاهش خام فروشی است. دوم، باعث اشتغالزایی خواهد شد. سوم که موضوع بسیار مهمی است، بحث مقابله با تحریم‌های احتمالی و کاهش شدت تحریم‌ها علیه نفت ایران است. در این باره لازم است در نظر داشته باشیم، با وجود توسعه مداوم ظرفیت پالایشی کشور، اکنون تولید و مصرف اغلب فرآورده‌ها بویژه بنزین در حالت سر به سری قرار گرفته و ممکن است تراز آن حتی در ماه‌ها و سال‌های آتی منفی شود. این مسأله می‌تواند پاشنه آشیل صنعت نفت و زمینه ساز تحریم‌های جدید باشد. یکی از راهکارهای مقابله با این تحریم‌ها، افزایش تولید سوخت در پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌هاست که اکنون دو تفاهمنامه امضا شده در این راستا تعریف می‌شود. اما در کنار این اقدامات توسعه‌ای نباید از علل رشد افسارگسیخته مصرف سوخت در ایران یعنی سیستم معیوب خودروسازی غافل شد. در همین حال، باید تکمیل زنجیره ارزش پس از پتروپالایشگاه نیز دنبال شود. در ادامه این اقدام توسعه‌ای باید به تکمیل زنجیره در پایین دست نیز توجه شود.