خورشید میهمان سیاه چادر عشایر

بیتا  میرعظیمی
خبرنگار
​​​​​

عشایر چهارمحال و بختیاری چندسالی است که دیگر برای تأمین روشنایی چادرهای خود، بلوط‌های زاگرس را قطع نمی‌کنند. همین چندسال پیش بود که سازمان امور عشایر، پنل‌های خورشیدی را به‌صورت رایگان در اختیار عشایر قرار داد تا با آن خانه و کاشانه‌شان را روشن کنند، اما حالا همین پنل‌های خورشیدی رایگان با قیمتی حدود یک میلیون تومان به عشایر فروخته می‌شود، تازه آنها باید اول ثبت‌ نام کنند و بعد منتظر تحویل بمانند! این در حالی است که عشایر کشور اغلب افرادی بی‌بضاعت و محروم بوده و توانایی تأمین حتی همین مبلغ اندک (10 درصد از قیمت کل) را  ندارند. آیا در چنین شرایطی برای عشایر ارزان‌تر نخواهد بود که یک تیشه به بلوط زده و با آن خانه خود را روشن کنند؟!
«داریوش نعمت اللهی» مدیرکل دفتر بهسازی امور تولید سازمان عشایر، در این خصوص به «ایران» می‌گوید: سال گذشته 11 هزار پنل خورشیدی از 20 هزار سهمیه‌ای که مربوط به 2 سال گذشته (1400-1399) است، میان عشایر کشور توزیع شد. هم اکنون نیز در حال رایزنی با وزارت نیرو در خصوص سهمیه سامانه‌های قابل حمل خورشیدی برای سال‌ جاری و سال‌های آتی هستیم، البته پیگیری‌ها برای بهره‌مندی تمام عشایر کشور به پنل‌های خورشیدی همچنان ادامه دارد، هر چند که باید به این نکته  توجه داشت که تعداد شرکت‌ها برای انجام کار محدود بوده و همزمان نیز بحث تولید با تعداد زیاد مطرح است.
بهره‌مندی عشایر از نعمت برق
وی با اشاره به پیگیری توزیع پنل‌های خورشیدی در تمامی استان‌های کشور می‌گوید: در حال برنامه‌ریزی هستیم تا ان شاءالله تمامی عشایر را طی 3-2 سال آینده از وجود پنل‌های خورشیدی و سامانه‌های پرتابل خورشیدی بهره‌مند سازیم که باید در این میان ظرفیت‌ها را سنجیده و قابلیت‌ها را نیز ارزیابی کنیم. همچنین عشایر ذی نفع را  شناسایی کرده و در اولویت تحویل قرار دهیم.
نعمت‌الهی، عشایر سراسر کشور از خرید پنل‌های خورشیدی استقبال بسیار خوبی کردند. این سامانه‌ها، کارایی و بهره‌وری خوبی داشته و می‌تواند عشایر در حال کوچ را از نعمت برق و روشنایی بهره‌مند سازد. در عین حال وزن و ابعاد آن نیز برای عشایر که در حال کوچ هستند، بسیار مناسب است. مجموعه این قابلیت‌ها و ویژگی‌های مناسب، عشایر سراسر کشور را برای خرید پنل‌های خورشیدی بیش از پیش ترغیب کرده است.
تولید ملی سامانه‌های خورشیدی
در همین حال «یحیی حسین پور» مدیرکل امور عشایر استان چهارمحال و بختیاری  به «ایران» می‌گوید: عشایر چهارمحال و بختیاری از سال گذشته تا کنون برای تحویل حدود 840 سهمیه پنل‌ خورشیدی ثبت‌نام کرده‌اند. از این میان 600 پنل تحویل داده شده و قرار است طی یک ماه آینده، 200 سهمیه دیگر  تحویل عشایر شود. پیش‌بینی می‌شود  سال‌جاری نیز 2‌هزار سهمیه پنل خورشیدی بین عشایر استان توزیع شود.
وی با اشاره به اینکه توزیع پنل‌های خورشیدی میان عشایر، طی 4-3 سال گذشته در سراسر کشور آغاز شده است، می‌گوید: یکی از نیازهای اولیه و اساسی عشایر ییلاقی و قشلاقی، تأمین روشنایی است. عشایر در قدیم برای تأمین روشنایی از هیزم و چوب و حتی سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کردند، اما در حال حاضر با مطرح شدن بحث انرژی‌های پاک و استقبال جهانی از آن، تهیه چوب و هیزم از جنگل‌ها به منظور تأمین روشنایی به فراموشی سپرده شده است. در همین راستا  عشایر برای تأمین روشنایی خانه‌های خود به استفاده از پنل‌های خورشیدی علاقه‌مند شده‌اند. این سامانه‌های خورشیدی، تولید ملی و باصرفه‌ بوده و نیاز اولیه عشایر برای بهره‌مندی از نعمت برق را تأمین می‌کند. قیمت این پنل‌ها  در بازار آزاد، بسته به ولتاژ و شرایط و امکانات آن متغیر بوده و بین 5  تا 20 میلیون تومان قیمت‌گذاری می‌شود، البته سازمان امور عشایر، تنها 10 درصد قیمت این پنل‌ها را از عشایر دریافت کرده و 90 درصد آن را وزارت نیرو پرداخت می‌کند.
حسین‌پور می‌افزاید: جمعیت عشایری استان چهارمحال و بختیاری، 24 هزار خانوار عشایر است، البته در سال‌جاری، هنوز پایش نهایی انجام نشده و با نهایی شدن آن، بالطبع تعداد جمعیت عشایر  تغییر خواهد کرد. عشایر ییلاقی و قشلاقی این استان،  تا کنون از تهیه پنل‌های خورشیدی برای تأمین برق مورد نیاز استقبال بسیار خوبی کرده اند. با توجه به زندگی اغلب عشایر در مناطق صعب العبور، این سامانه‌های خورشیدی می‌تواند نقش مهمی  در آسایش زندگی آنها ایفا کند. از سویی دیگر، این پنل‌ها از سرقت وسایل و خانه‌های عشایر  جلوگیری می‌کند، چرا که با روشنایی محیط و خانه‌های عشایر، امکان سرقت از آنها به حداقل می‌رسد.
تحویل رایگان به عشایر
«محمدعلی سیدعلی پور» یکی از عشایر روستای «تِرکی» واقع در شهرستان کوهرنگ است که 3 سال پیش پنل خورشیدی را به‌صورت رایگان از سازمان امور عشایر منطقه تحویل گرفته است. او به «ایران» می‌گوید: «آن وقت‌ها به عشایر زیادی، این پنل‌ها را رایگان دادند و مردم هم خیلی خوشحال شدند، اما بعد از چند سال گفتند که باید ثبت‌ نام کنید. تازه موقع تحویل هم یک میلیون تومان می‌گیرند. امسال 30 خانوار ثبت‌نام کرده اند، اما هنوز تحویل نگرفته اند. پسرم هم ثبت‌ نام کرده؛ گفتند امسال تحویل می‌دهند.»
او می‌گوید: «اندازه پنل خورشیدی که من استفاده می‌کنم کمتر از یک متره و خیلی راحت هم موقع کوچ ،جابه‌جا میشه. از اون برای روشنایی خانه  یا شارژ موبایل هامون استفاده می‌کنیم. سر هم درنمیارم که چطور کار می‌کنه؟ باتری می خوره یا با موتور کار می‌کنه؟! هر چیه دستگاه خوبیه. الان 4 تا لامپ چادر را باهاش روشن می‌کنیم، اما بنده خداهایی که از این دستگاه‌ها ندارند، چادرهاشون رو با چراغ نفتی یا توری روشن می‌کنند.»
یک میلیون تومان باید جور کنیم!
«برجعلی پیروند»  یکی دیگر از عشایر روستای تِرکی است. او 50 سال سن دارد و با زن و بچه‌هایش در فصول مختلف ییلاق-قشلاق می‌کند. او هنوز از نعمت پنل‌های خورشیدی برای روشنایی ِخانه و کاشانه‌اش بهره‌مند نشده اما خیلی امیدوار است که زودتر به او هم یکی از این دستگاه‌ها بدهند تا خانه‌اش را با آن روشن کند. او به «ایران» می‌گوید: «چند سال است که برای این دستگاه ثبت‌ نام کردیم، اما هنوز تحویل نداده اند و هنوز پولی نگرفته اند، اما از عشایر دیگه شنیدم بالای یک تومان باید جور کنیم تا بتوانیم این دستگاه رو بخریم. الان هم تا شب می‌رسه همه جا تاریک می‌شه و باید چراغای نفتی و دستی مون رو روشن کنیم. خدا کنه زودتر این دستگاه رو بهمون تحویل بدن تا بتونیم خونه‌هامون رو روشن کنیم.»
روشنایی چادرها با پنل خورشیدی
«میکائیل علیزاده»  یکی دیگر از عشایر غیور منطقه «یکانات» شهرستان مرند واقع در استان آذربایجان غربی است. او و خانواده‌اش 6 سالی است که برای روشن کردن محفل خانه‌شان از پنل‌های خورشیدی استفاده می‌کنند. علیزاده به «ایران» می‌گوید: «حدود 6 سال پیش این پنل را از بازار آزاد 950 هزارتومان خریدم. همان موقع هم چند تا از اقواممان از این پنل‌ها خریدند، البته الان می‌گویند قیمتشان بالا رفته و از 9 میلیون تومان به بالا خرید و فروش می‌شود.»
او درباره نحوه استفاده از این دستگاه می‌گوید: «پنل‌ها را روی چادرها می‌گذاریم تا با نور خورشید شارژ شوند، اگر برف و باران هم بیاید مشکلی ایجاد نمی‌کند. وسیله خوبی است و خیلی به درد عشایر می‌خورد. 10 تا لامپ کم مصرف را روشن می کند و علاوه‌بر روشن کردن خانه، موبایل هایمان را هم شارژ می‌کنیم.»