نسخه Pdf
ایران عصر
جنگل‌های «دیزمار» نخستین پرونده مشترک بین‌الدولی ایران در حوزه ثبت جهانی میراث طبیعی است
ثبت جهانی در ایستگاه پایانی
بیتا میرعظیمی
خبرنگار
جنگل‌های حفاظت شده دیزمار نامزد ثبت جهانی در فهرست یونسکو است که به‌صورت مشترک با سایت پارک ملی هیرکان جمهوری باکو به منظور الحاق به میراث جهانی هیرکانی ایران مورد ارزیابی یونسکو قرار خواهد گرفت. مدیرکل ثبت و حریم آثار، حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی، ثبت جهانی میراث طبیعی دیزمار به‌عنوان اولین پرونده مشترک بین‌الدولی ایران در حوزه ثبت جهانی میراث طبیعی را در ارتقای حفاظت پایدار این منطقه مؤثر دانسته و به «ایران» می‌گوید: ثبت جهانی دیزمار، مشارکت بیشتر ملی و بین‌المللی را برای ارتقای حفاظت این منطقه رقم خواهد زد.
«مصطفی پورعلی» مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی به «ایران» می‌گوید: جنگل‌های دیزمار در استان آذربایجان شرقی در شهرستان‌های خداآفرین و ورزقان واقع شده و در زمره مناطق حفاظت شده سازمان حفاظت محیط‌‌زیست قرار دارد. پیشنهاد ثبت جهانی این منطقه با توجه به پیشنهاد جمهوری باکو برای الحاق پارک هیرکان به پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی در دستور کار وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار گرفت. در تهیه این پرونده، دانشگاه تربیت مدرس به سرپرستی دکتر محسن حسینی و بنیاد سوکو همانند پرونده جنگل‌های هیرکانی با وزارت متبوع همکاری داشته‌اند. لازم به ذکر است همکاری ویژه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور و سازمان حفاظت از محیط‌‌زیست در پیشبرد اقدامات منتج به ارسال پرونده به یونسکو بسیار حائز اهمیت بوده است.
برگزاری نشست به تعویق افتاد
به گفته این مقام مسئول، سال گذشته ارزیاب اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (آی یو سی ان) که مشاور یونسکو در ارزیابی پرونده‌های میراث طبیعی جهانی است از منطقه دیزمار بازدید کرد و گزارش آن تقدیم یونسکو شده است. براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده مقرر بود در تیرماه سال‌جاری در کمیته بین‌الدولی میراث جهانی الحاق این دو پهنه یعنی پهنه واقع در جمهوری آذربایجان موسوم به پارک هیرکان و پهنه واقع در ایران موسوم به دیزمار مورد بررسی قرار گیرد اما با توجه به جنگ اخیر روسیه و اوکراین و شرایط خاص منطقه و یادآوری این نکته که محل نشست کمیته بین‌الدولی در کازان روسیه برنامه‌ریزی شده بود یونسکو در شرایط فعلی برگزاری نشست را به تعویق انداخته است. پیش‌بینی می‌شود نشست امسال کمیته بین‌الدول با نشست سال آتی به‌صورت مشترک [یک جا] برگزار شود. البته تصمیم‌گیری نهایی با کمیته بین‌الدول میراث جهانی است.
ارتقای حفاظت منطقه دیزمار
«مصطفی پورعلی» تصریح می‌کند: ارسال پرونده پارک هیرکان جمهوری آذربایجان برای الحاق به پرونده هیرکانی در حاشیه نشست کمیته میراث جهانی در زمان تصویب پرونده جنگل‌های هیرکانی در سال 1398 مورد اشاره قرار گرفته بود و با توجه به اینکه این اقدام با سهمیه جمهوری آذربایجان در حال انجام بود، جمهوری اسلامی ایران نیز پیشنهاد داد که پرونده منطقه دیزمار که از شرایط مناسب حفاظتی برخوردار بوده و همچنین پیوستگی پهنه‌های ثبت شده جنگل‌های هیرکانی در سال 1398 را با پهنه جدید پارک ملی هیرکان جمهوری آذربایجان تقویت می‌کند نیز در پرونده الحاق گنجانده شود.
به اعتقاد مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی، ثبت جهانی میراث طبیعی دیزمار حفاظت پایدار از این منطقه را ارتقا داده و می‌تواند مشارکت بیشتر ملی و بین‌المللی برای ارتقای حفاظت منطقه دیزمار را رقم زند. باید یادآور شد همانطور که در الواح ثبت‌های جهانی قید شده است مناطق ثبت شده در فهرست میراث جهانی متعلق به کل بشریت بوده، از این رو همه جامعه بشری خود را در قبال حفاظت از این مواریث مسئول می‌دانند.
به ثبت جهانی امیدواریم
در همین حال، «علی قمی‌اویلی» رئیس اداره ثبت و حفاظت میراث طبیعی نیز به «ایران» می‌گوید: پرونده جنگل‌های دیزمار برای اولین بار به‌صورت مشترک با یک سایت پارک ملی هیرکان کشور جمهوری باکو تهیه و به دبیرخانه یونسکو ارسال شده است. همکاری خوب سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور و سازمان حفاظت از محیط‌‌زیست در پیشبرد این پروژه، بسیار حائز اهمیت است. وی نسبت به ثبت جهانی جنگل‌های دیزمار اظهار خوش‌بینی کرده و می‌گوید: پس از حضور ارزیاب یونسکو و بازدید میدانی، گزارش فنی ارزیاب به مرکز میراث جهانی ارسال می‌شود که در زمان نشست سالانه یونسکو اعضای نشست در جریان گزارش فنی و نقطه نظرات ارزیاب یونسکو قرار می‌گیرند و بعد از آن رأی برای واجد ارزش بودن ثبت اثر صادر می‌شود. بر این اساس امیدوار به ثبت جهانی دیزمار هستیم اما اینکه در فرایند ثبت در اجلاس ثبت چه اتفاقات دیگری رخ دهد خارج از اراده ما است.
رونق صنعت توریسم
به گفته «علی قمی‌اویلی»، محل نشست کمیته بین‌الدولی در کازان روسیه برنامه‌ریزی شده بود که با تصمیم یونسکو برگزاری نشست فعلاً تا اطلاع ثانوی به تعویق افتاده و در آینده اطلاع‌رسانی خواهد شد. رئیس اداره ثبت و حفاظت میراث طبیعی، همکاری مشترک ایران با کشور آذربایجان در ثبت جهانی سایت جنگل‌های دیزمار و پارک ملی هیرکان را باعث ارتباط بهتر در همکاری‌های مشترک بین دو کشور در زمینه سایر آثار پیشنهادی مانند پل خداآفرین و رود ارس دانسته و درباره مزایای این ثبت جهانی می‌گوید: در هر سایت ثبت جهانی چه جنگل‌های دیزمار، چه سایت ثبت شده جنگل‌های هیرکانی، بیابان لوت و...، می‌توان گفت که این میراث ارزشمند کشورمان به دنیا معرفی شده و حفاظت جایگاه ارزشی آن به‌عنوان میراث بشری بسیار مهم می‌شود و در تمام دنیا، این سایت را با نام بخشی از هیرکانی شناخته و درنتیجه آن باعث افزایش صنعت توریسم در منطقه خواهد شد. همچنین این موضوع می‌تواند منجر به توانمندسازی جوامع محلی، اشتغال و توسعه پایدار گردشگری در منطقه شده و بواسطه آن نیز حفاظت از این زیست‌بوم مورد توجه و حمایت مردم دنیا قرار می‌گیرد.
تنوع ژنتیکی در دیزمار
جنگل‌های دیزمار، منابع ارزشمندی از تنوع ژنتیکی، تنوع زیستی و خدمات مختلف زیست‌محیطی مانند حفاظت خاک، تولید آب و حفظ چرخه مناسب آب، تولید اکسیژن، جذب دی‌اکسیدکربن، تولید محصولات جنگلی، پناهگاه حیات‌وحش و کنترل فرسایش خاک و فرایندهای اکولوژیک توالی جوامع گیاهی را در خود جای داده است. حضور گونه‌های گیاهی بازمانده، یکی از معدود بازمانده‌های جنگل‌های پهن برگ خزان‌کننده طبیعی و نسبتاً دست‌نخورده در جهان در غرب جنگل‌های هیرکانی، دامنه تغییرات ارتفاعی وسیع از سطح دریا، تنوع زمین‌شناسی، ژئومرفولوژی و شرایط محیط‌‌زیستی که موجب تنوع اکولوژیک و زیستگاهی جنگل‌های دیزمار شده است، تنوع زیستی بالا، کانون داغ تنوع زیستی پرندگان، قدمت این جنگل‌ها، حضور درختان دیرزیست، واقع شدن در مسیر مهم مهاجرت پرندگان مهاجر و گونه‌های فراوان انحصاری و زیستگاه غنی‌گونه پرنده ارزشمند و نادر سیاه خروس، برخی از ویژگی‌های این اکوسیستم جنگلی ارزشمند است. از مهم‌ترین گونه‌های ارزشمند حیات‌وحش منطقه دیزمار، پلنگ، خرس قهوه‌ای، مرال، شوکا، گراز، کل و بز، لک‌لک سیاه، افعی البرزی، سیاه خروس، قرقاول، کبک دری، دراج، هامستر طلائی و هامسترخاکستری است. از جنگل‌های منطقه دیزمار 7122 هکتار به‌عنوان هسته مرکزی حفاظت و 55725 هکتار به‌عنوان زون ضربه‌گیر برای الحاق به ثبت جهانی به یونسکو پیشنهاد شده است.
خبرنگار
جنگل‌های حفاظت شده دیزمار نامزد ثبت جهانی در فهرست یونسکو است که به‌صورت مشترک با سایت پارک ملی هیرکان جمهوری باکو به منظور الحاق به میراث جهانی هیرکانی ایران مورد ارزیابی یونسکو قرار خواهد گرفت. مدیرکل ثبت و حریم آثار، حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی، ثبت جهانی میراث طبیعی دیزمار به‌عنوان اولین پرونده مشترک بین‌الدولی ایران در حوزه ثبت جهانی میراث طبیعی را در ارتقای حفاظت پایدار این منطقه مؤثر دانسته و به «ایران» می‌گوید: ثبت جهانی دیزمار، مشارکت بیشتر ملی و بین‌المللی را برای ارتقای حفاظت این منطقه رقم خواهد زد.
«مصطفی پورعلی» مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی به «ایران» می‌گوید: جنگل‌های دیزمار در استان آذربایجان شرقی در شهرستان‌های خداآفرین و ورزقان واقع شده و در زمره مناطق حفاظت شده سازمان حفاظت محیط‌‌زیست قرار دارد. پیشنهاد ثبت جهانی این منطقه با توجه به پیشنهاد جمهوری باکو برای الحاق پارک هیرکان به پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی در دستور کار وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار گرفت. در تهیه این پرونده، دانشگاه تربیت مدرس به سرپرستی دکتر محسن حسینی و بنیاد سوکو همانند پرونده جنگل‌های هیرکانی با وزارت متبوع همکاری داشته‌اند. لازم به ذکر است همکاری ویژه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور و سازمان حفاظت از محیط‌‌زیست در پیشبرد اقدامات منتج به ارسال پرونده به یونسکو بسیار حائز اهمیت بوده است.
برگزاری نشست به تعویق افتاد
به گفته این مقام مسئول، سال گذشته ارزیاب اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (آی یو سی ان) که مشاور یونسکو در ارزیابی پرونده‌های میراث طبیعی جهانی است از منطقه دیزمار بازدید کرد و گزارش آن تقدیم یونسکو شده است. براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده مقرر بود در تیرماه سال‌جاری در کمیته بین‌الدولی میراث جهانی الحاق این دو پهنه یعنی پهنه واقع در جمهوری آذربایجان موسوم به پارک هیرکان و پهنه واقع در ایران موسوم به دیزمار مورد بررسی قرار گیرد اما با توجه به جنگ اخیر روسیه و اوکراین و شرایط خاص منطقه و یادآوری این نکته که محل نشست کمیته بین‌الدولی در کازان روسیه برنامه‌ریزی شده بود یونسکو در شرایط فعلی برگزاری نشست را به تعویق انداخته است. پیش‌بینی می‌شود نشست امسال کمیته بین‌الدول با نشست سال آتی به‌صورت مشترک [یک جا] برگزار شود. البته تصمیم‌گیری نهایی با کمیته بین‌الدول میراث جهانی است.
ارتقای حفاظت منطقه دیزمار
«مصطفی پورعلی» تصریح می‌کند: ارسال پرونده پارک هیرکان جمهوری آذربایجان برای الحاق به پرونده هیرکانی در حاشیه نشست کمیته میراث جهانی در زمان تصویب پرونده جنگل‌های هیرکانی در سال 1398 مورد اشاره قرار گرفته بود و با توجه به اینکه این اقدام با سهمیه جمهوری آذربایجان در حال انجام بود، جمهوری اسلامی ایران نیز پیشنهاد داد که پرونده منطقه دیزمار که از شرایط مناسب حفاظتی برخوردار بوده و همچنین پیوستگی پهنه‌های ثبت شده جنگل‌های هیرکانی در سال 1398 را با پهنه جدید پارک ملی هیرکان جمهوری آذربایجان تقویت می‌کند نیز در پرونده الحاق گنجانده شود.
به اعتقاد مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی، ثبت جهانی میراث طبیعی دیزمار حفاظت پایدار از این منطقه را ارتقا داده و می‌تواند مشارکت بیشتر ملی و بین‌المللی برای ارتقای حفاظت منطقه دیزمار را رقم زند. باید یادآور شد همانطور که در الواح ثبت‌های جهانی قید شده است مناطق ثبت شده در فهرست میراث جهانی متعلق به کل بشریت بوده، از این رو همه جامعه بشری خود را در قبال حفاظت از این مواریث مسئول می‌دانند.
به ثبت جهانی امیدواریم
در همین حال، «علی قمی‌اویلی» رئیس اداره ثبت و حفاظت میراث طبیعی نیز به «ایران» می‌گوید: پرونده جنگل‌های دیزمار برای اولین بار به‌صورت مشترک با یک سایت پارک ملی هیرکان کشور جمهوری باکو تهیه و به دبیرخانه یونسکو ارسال شده است. همکاری خوب سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور و سازمان حفاظت از محیط‌‌زیست در پیشبرد این پروژه، بسیار حائز اهمیت است. وی نسبت به ثبت جهانی جنگل‌های دیزمار اظهار خوش‌بینی کرده و می‌گوید: پس از حضور ارزیاب یونسکو و بازدید میدانی، گزارش فنی ارزیاب به مرکز میراث جهانی ارسال می‌شود که در زمان نشست سالانه یونسکو اعضای نشست در جریان گزارش فنی و نقطه نظرات ارزیاب یونسکو قرار می‌گیرند و بعد از آن رأی برای واجد ارزش بودن ثبت اثر صادر می‌شود. بر این اساس امیدوار به ثبت جهانی دیزمار هستیم اما اینکه در فرایند ثبت در اجلاس ثبت چه اتفاقات دیگری رخ دهد خارج از اراده ما است.
رونق صنعت توریسم
به گفته «علی قمی‌اویلی»، محل نشست کمیته بین‌الدولی در کازان روسیه برنامه‌ریزی شده بود که با تصمیم یونسکو برگزاری نشست فعلاً تا اطلاع ثانوی به تعویق افتاده و در آینده اطلاع‌رسانی خواهد شد. رئیس اداره ثبت و حفاظت میراث طبیعی، همکاری مشترک ایران با کشور آذربایجان در ثبت جهانی سایت جنگل‌های دیزمار و پارک ملی هیرکان را باعث ارتباط بهتر در همکاری‌های مشترک بین دو کشور در زمینه سایر آثار پیشنهادی مانند پل خداآفرین و رود ارس دانسته و درباره مزایای این ثبت جهانی می‌گوید: در هر سایت ثبت جهانی چه جنگل‌های دیزمار، چه سایت ثبت شده جنگل‌های هیرکانی، بیابان لوت و...، می‌توان گفت که این میراث ارزشمند کشورمان به دنیا معرفی شده و حفاظت جایگاه ارزشی آن به‌عنوان میراث بشری بسیار مهم می‌شود و در تمام دنیا، این سایت را با نام بخشی از هیرکانی شناخته و درنتیجه آن باعث افزایش صنعت توریسم در منطقه خواهد شد. همچنین این موضوع می‌تواند منجر به توانمندسازی جوامع محلی، اشتغال و توسعه پایدار گردشگری در منطقه شده و بواسطه آن نیز حفاظت از این زیست‌بوم مورد توجه و حمایت مردم دنیا قرار می‌گیرد.
تنوع ژنتیکی در دیزمار
جنگل‌های دیزمار، منابع ارزشمندی از تنوع ژنتیکی، تنوع زیستی و خدمات مختلف زیست‌محیطی مانند حفاظت خاک، تولید آب و حفظ چرخه مناسب آب، تولید اکسیژن، جذب دی‌اکسیدکربن، تولید محصولات جنگلی، پناهگاه حیات‌وحش و کنترل فرسایش خاک و فرایندهای اکولوژیک توالی جوامع گیاهی را در خود جای داده است. حضور گونه‌های گیاهی بازمانده، یکی از معدود بازمانده‌های جنگل‌های پهن برگ خزان‌کننده طبیعی و نسبتاً دست‌نخورده در جهان در غرب جنگل‌های هیرکانی، دامنه تغییرات ارتفاعی وسیع از سطح دریا، تنوع زمین‌شناسی، ژئومرفولوژی و شرایط محیط‌‌زیستی که موجب تنوع اکولوژیک و زیستگاهی جنگل‌های دیزمار شده است، تنوع زیستی بالا، کانون داغ تنوع زیستی پرندگان، قدمت این جنگل‌ها، حضور درختان دیرزیست، واقع شدن در مسیر مهم مهاجرت پرندگان مهاجر و گونه‌های فراوان انحصاری و زیستگاه غنی‌گونه پرنده ارزشمند و نادر سیاه خروس، برخی از ویژگی‌های این اکوسیستم جنگلی ارزشمند است. از مهم‌ترین گونه‌های ارزشمند حیات‌وحش منطقه دیزمار، پلنگ، خرس قهوه‌ای، مرال، شوکا، گراز، کل و بز، لک‌لک سیاه، افعی البرزی، سیاه خروس، قرقاول، کبک دری، دراج، هامستر طلائی و هامسترخاکستری است. از جنگل‌های منطقه دیزمار 7122 هکتار به‌عنوان هسته مرکزی حفاظت و 55725 هکتار به‌عنوان زون ضربه‌گیر برای الحاق به ثبت جهانی به یونسکو پیشنهاد شده است.
آدرس مطلب
http://old.irannewspaper.ir/newspaper/page/7997/15/625779/0
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه
ویژه نامه ها
.jpg)
