نغمه‌هایی برای آنان‌که جز عشق ندارند هنری

رضا مهدوی
موسیقی پژوه و نوازنده سنتور

​​​​​​​ مجموعه «جز عشق ندارم هنری»، در مایه بیات اصفهان طراحی، اجرا و خوانده شده است. قطعه ابتدایی «جرس» با آوای خوش سید محسن حسینی و دوایر کوکی مهران فروتن در زیر صدا بِستری مناسب با مجموعه سازها مانند دمیدن نسیمی وزین پشتیبانی دارد. «مقدمه» آلبوم که در عین فخر و قامتی پرمایه از آواز اصفهان یا بهتر بگوییم دستگاه اصفهان را به شنونده القا و تفهیم می‌کند تا به تمامی محتوا در کل آلبوم شنوا باقی بماند.«هنر عشق»با شعری از محیط قمی دارای کش و قوس‌های تپه ماهوری است با کوشش‌های نرمینه واری که می‌خواهد مسیر را هموار کند، آن هم در مایه‌ای که ایرانیان بسیار دوستش می‌دارند و آهنگسازان و نوازندگان از دیرباز بسیار از آن ساخته و پرداخته‌اند. احسان عبایی در ادامه این قطعه تار نوازی می‌کند و گاه در لطافت و گاه پر طنین کوشش دارد بر پوست و رشته‌ها که گویی فغان از عشق شولایی دارد، تکرار می‌کند که جز عشق ندارم هنری!
آهنگ ترانه «مجنون رسوا» با شعر وحیدرضا بوربور بخوبی در تداوم جملات قبلی ارکستر و خواننده و همخوانان قد علم می‌کند و ضربی وار کرشمه سرایی و غوغایی است در انجمن دوستداران عشق... سپس« نوروز عرب» می‌آید از ردیف دستگاهی و با نوای عود معتمدسامانی به ارکستر کشیده می‌شود و در قلمرو موسیقی ردیفی ناب و با جلوه گری تک تک سازها برای ایجاد رنگین کمانی که لحظه‌ای جلوه گری دارد و زود از دیدگاه محو می‌شود وسؤال و جواب «عود و آواز» در اوج خوانی پُر جلوه می‌آید و نغمه‌های دلنشین عود تلنگر‌هایی بر دل‌های ریش عشاق می زند تا قند پارسی و عشق ازلی، توأمان جامه‌دران شوند! «چهار مضراب» با تار و تنبک مهدی رنگین کمان آغاز و دیگر نوازندگان به ترتیب رُخ نمایی کرده و ضمن حفظ پایه وزنی، هریک جمله‌ای را متناسب با کلیت مجموعه سر می‌دهند و در نهایت همه برای وحدت رویه‌ای که خوشایند گوش هوش جانان باشد، همخوان می‌شوند. قطعه بعدی «نگارینا» با شعر باباطاهر است که در هوایی مه آلود شروع و تک جمله‌هایی از ساز نی حامد رحمانی دارد در نوید شنیدن آواز خوانی در اوج. از حُسن اتفاق این مجموعه، آن است که آوازخوانی دارد و بسنده به تصنیف و آهنگ و ترانه نشده است و الحق صدای گرم و توانایی را برگرفته از موسیقی ردیف دستگاهی در آنسامبل شنونده هستیم.
«ماوراءالنهر» با سنتور نوازی نرم و ملیح مرجان راغب آغاز و سپس تا آخر جمله عود گرما بخش است برای تار نوازی. تصنیف «دلی یا دلبری» با شعر عراقی، ریتمیک و با تمپویی نرم می‌آید تا اوج محتوای کلام را از شاعر در موسیقی معنا و مفهوم بخشد. قبل از انتهای اثر بازهم آواز خوانی و تحریر می‌شنویم به همراه رعایت پایه توسط گروه نوازندگان که نمی‌دانم را تأکید و تکرار دارند.«کمانچه» محمدباقرزینالی و تار و آواز با شعری از باباطاهر خوش جلوه گری دارند در ادامه و می‌خواهند بگویند آواز رکن اساسی فرهنگ موسیقایی ایرانیان است. آهنگ ترانه «ساقی مستان» با کلامی از علیرضا پاک نیا مقدمه وار شاد و خجسته رقصان می‌آید، همچو پرنیان و قاصدک در میانه باد... از تشنگی عشق حرف به میان می‌آید و طَرب و طرفِ چمن که مناسب احوال فرهنگ شنیداری و سبک زندگی خانواده ایرانی است. در فرجام به قطعه اصلی یعنی آهنگ ترانه «به یاد تو» از حسین یاحقی و ترانه تورج نگهبان شخصیت منحصر، ادیب، ترانه سرا و نویسنده که آلبوم «جز عشق ندارم هنری» در اصل عرض ارادتی به اوست، تنظیم و باز آفرینی شده و قبل‌تر با صدای منوچهر همایون‌پور با عنوان «غارتگر جان» شنیده شده که به قول احسان عبایی در خاطر عاشقان راستین موسیقی نقش بسته و تاکنون در حافظه موسیقایی مردمان ایران به حیاتش ادامه می‌دهد.
جز عشق ندارم هنری
آهنگساز: احسان عبایی
خواننده: محسن حسینی
ناشر: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی
سال: 1400