هر ایرانی روزانه چقدر زباله تولید می‌‌کند؟

زیست بوم/ روز جهانی مصرف کننده سبز در حالی بار دیگر چگونگی مصرف و تأثیر مصرف‌گرایی بر محیط زیست را به مردم و مسئولین یادآوری کرد که طبق آمارهای منتشر شده، ایران در سال ۲۰۲۱ رتبه هفدهم در تولید زباله را به خود اختصاص داده و به طور متوسط هر فرد سالانه شش برابر وزن خود زباله تولید می‌کند. روز چهارشنبه (6 مهرماه) مصادف با 28 سپتامبر،  روز جهانی مصرف کننده سبز بود؛ روزی که تمام تأکیدش را بر افزایش آگاهی، اهمیت بازیافت، کاهش مصرف و تولید زباله گذاشته است. روزی که باید تمام مردم دنیا تأملی بر چگونگی مصرف خود داشته و با آگاهی از گزینه‌های سبز، میزان آلودگی ناشی از مصرف‌گرایی را به منظور کاهش آلودگی بیش از حد محیط زیست  کاهش دهند.
مدیریت پسماند
امروزه استفاده از محصولات سبز سازگار با محیط‌ زیست و کاهش تولید پسماند مخرب محیط زیست به دغدغه اصلی دوستداران محیط زیست تبدیل شده است. برای همین روز جهانی مصرف‌کننده سبز برای افرادی ارزشمند است که دغدغه حفظ محیط زیست داشته و تنها محصولات سازگار با محیط زیست را خریداری کرده و به مصرف می‌رسانند. در همین راستا  فعالان محیط زیست تلاش دارند  در این روز، بیش از هر زمان دیگر توجه جامعه جهانی را به استفاده از محصولات سبز، تخریب‌ناپذیر و سازگار با محیط‌ زیست جلب کرده و همچنین نسبت به عواقب نادرست مصرف کردن منابع طبیعی و تمام شدنی هشدار دهند، اما نکته مهم آن است که تولید زباله و پسماند، به صورت مستقیم با مصرف‌ کننده سبز ارتباط داشته و اهمیت توجه به راه‌های مدیریت پسماند و پاکسازی زمین آن هم در کشورهایی که بیشترین آمار تولید زباله و پسماند را به خود اختصاص داده‌اند، دو چندان می‌کند.
رتبه هفدهم ایران در تولید زباله!
برای دانستن جایگاه ایران در تولید پسماند، باید نگاهی بر آمارهای منتشر شده در این خصوص داشته باشیم. مطابق گزارش سازمان world Population Review سال ۲۰۲۱،  ایران رتبه ۱۷ در تولید زباله را به خود اختصاص داده است.  مطابق گزارش اطلس کلانشهر تهران نیز هر فرد به‌طور متوسط سالانه شش برابر وزن خود زباله تولید می‌کند. متوسط سرانه زباله تولید شده در تهران ۳۲۰ کیلوگرم است. از سوی دیگر در حالی که سرانه تولید زباله در جهان حدود ۱۱۰ کیلوگرم در سال و سرانه روزانه در مقیاس جهانی ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم است، این رقم در ایران ۶۰۰ گرم و در شمال شهر تهران هزار و 200 گرم است. به گفته حبیب راضی - مدیرکل دفتر محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور- روزانه ۴۵ هزار تن زباله در مناطق شهری و ۱۰ هزار تن در مناطق روستایی تولید می‌شود. متوسط سرانه تولید زباله هر نفر در شهر ۷۶۰ گرم و در روستاها ۴۸۵ گرم است. ۶۵ درصد از پسماندهای تولیدی «تر» و ۳۵ درصد آن «خشک» است. ۲۵ درصد از پسماندهای تولیدی پردازش و ۷۵ درصد باقیمانده بدون فرایند پردازش به‌طور مستقیم دفن و همچنین ۱۰ درصد در مبدأ تفکیک می‌شوند. گفته می‌شود  ۵۰۰ غرفه تحویل زباله در تهران همگی فعال هستند و در این میان به‌طور متوسط در هر غرفه بازیافت شهر تهران روزانه بین ۱۰۰ تا  ۲۰۰ کیلوگرم پسماند تحویل داده می‌شود که در قیاس با عدد کل تولید زباله در کلانشهر تهران یعنی 7 هزار و 500 تن عدد قابل توجهی نیست. از دیگر سو، هر ایرانی روزانه به‌طور میانگین 3 کیسه پلاستیکی مصرف می‌کند که متوسط عمر استفاده از هر کیسه تنها ١٢ دقیقه است، در حالی‌که برای حذف هر کدام از این کیسه‌ها از طبیعت زمان بسیار طولانی نیاز است. طبق آمار جهانی، ایران جزو ۲۰ کشور اول دنیا در تولید زباله پلاستیکی است. در جای جای کشور، سالانه ۴ میلیون تن زباله پلاستیکی تولید می‌شود که نیم میلیون تن از آن مربوط به کیسه‌های پلاستیکی است. هر ایرانی روزانه به‌طور متوسط 3 کیسه پلاستیکی مصرف می‌کند که ۹۶ درصد از آن‌ها مستقیم وارد سطل زباله می‌شود.
 پسماند صفر
با توجه به آمار بالای تولید پسماند در کشور و اثرات مخرب آن بر سلامت انسان و محیط زیست به نظر می‌رسد بازنگری در موضوع مدیریت پسماند دارای اهمیت بسیاری باشد. یکی از راه‌هایی که بسیاری از کشورها برای کاهش تولید زباله و پسماند در پیش گرفته‌اند «پسماند صفر» است. «پسماند صفر» به نوعی از سبک زندگی گفته می‌شود که در آن فرد تصمیم می‌گیرد مسئولیت زباله‌هایی را که در طول شبانه‌روز تولید می‌کند به‌طور کامل برعهده بگیرد. همچنین سعی می‌کند تولید زباله را به نقطه‌ صفر نزدیک کند. در صورت رعایت سبک زندگی پسماند صفر راهی نداریم جز خودداری از خرید اقلام یا خرید در مدل‌های مختلف که پسماند نداشته باشد، اما در نهایت در جایی نیازمند خرید با بسته‌بندی‌های دارای پسماند خواهیم شد. تولید نیز باید به سمتی برود که بسته‌بندی‌ها، تجدیدپذیر و قابل بازگشت به طبیعت باشند. با این روش مقداری به پسماند صفر نزدیک خواهیم شد.