توافق زیر سایه قدرت حزب‌الله

حسین فاطمی/ سرانجام پس از مدت‌ها کش و قوس سیاسی، دیپلماتیک، حقوقی و حتی امنیتی قرار است امروز پنجشنبه توافق ترسیم مرزهای دریایی به امضای تل‌آویو و بیروت برسد. توافقنامه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی آن را پیروزی حزب‌الله توصیف کرده بودند.
کانال خبری اسرائیلی «کان»  درباره مراسم احتمالی امضای این توافقنامه (که احتمالاً در منطقه مرزی رأس الناقوره برگزار خواهد شد) گفت: «این توافقنامه با حضور نمایندگانی از اسرائیل و لبنان انجام می‌‌شود؛ به این صورت که ابتدا نماینده‌ای از تل‌آویو در حضور امریکایی‌ها این توافقنامه را امضا می‌‌کند و سپس نماینده بیروت نیز به همین ترتیب عمل خواهد کرد. بر اساس نسخه‌ای از این توافق که خبرگزاری فرانسه آن‌ را مشاهده کرد، به محض اینکه امریکا به دو طرف اعلام کند که تأییدیه مربوط به این توافق را از لبنان و اسرائیل به صورت جداگانه دریافت کرده، لازم‌الاجرا خواهد بود. پیش از این مذاکرات غیرمستقیمی میان لبنان و اسرائیل برای ترسیم مرزهای دریایی میان دو طرف اکتبر سال ۲۰۲۰ با نظارت سازمان ملل آغاز شد، اما این مذاکرات پس از پنج دوره در مه ۲۰۲۱ به دلیل اختلاف ‌نظر دو طرف بر سر مساحت منطقه مورد مناقشه متوقف ماند و طی چند ماه اخیر بار دیگر با میانجیگری امریکا روند مذاکرات از سر گرفته و به صورت جدی‌تر از سوی هر دو طرف دنبال شده است تا در نهایت به توافق انجامید.
 جزئیات توافق
بر اساس این توافق، اسرائیل حقوق کامل و بلامنازع بر میدان گازی «کاریش» را حفظ خواهد کرد. لبنان هم از حقوق کامل بهره‌برداری و اکتشاف میادین موسوم به قانا یا صیدا  که بخش‌هایی از آن در آب‌های سرزمین اسرائیل قرار دارد، برخوردار خواهد بود. در مقابل اسرائیل از سوی شرکتی که در این توافق معرفی شده، در ازای دریافت حقوق خود و هرگونه سپرده بالقوه پاداش دریافت خواهد کرد.
این بدان معنا است که طبق نسخه پیشنهادی امریکا میدان گازی «قانا» در اختیار لبنان قرار می‌‌گیرد مشروط بر اینکه شرکت فرانسوی توتال (که امتیاز حفاری در این میدان گازی را به دست آورده است) بخشی از درآمدهای خود را طبق توافق به تل‌آویو بدهد. در عوض میدان کاریش هم به طور کامل به اسرائیل واگذار خواهد شد.
تل‌آویو و نیم نگاهی به صادرات انرژی به اروپا
به گزارش رویترز، در حالی که قرار است توافق ترسیم مرزهای دریایی بین لبنان و اسرائیل امروز پنجشنبه بین دو طرف به امضا برسد، کابینه لاپید به شرکت «انرجین» اجازه داد تا استخراج گاز از میدان «کاریش» را از دو روز پیش آغاز کند. یائیر لاپید، نخست وزیر رژیم صهیونیستی روز دوشنبه در دیدار با نخست وزیر هلند در تل‌آویو گفت: «ما پنجشنبه توافق تاریخی با لبنان را امضا خواهیم کرد و اسرائیل بزودی به صادرکننده بزرگ گاز به اروپا تبدیل می‌شود.» افزون بر آن یائیر لاپید در توئیتی مدعی شد، استخراج گاز طبیعی از میدان کاریش ثبات انرژی در اسرائیل را تأمین کرده و اقتصاد و جایگاه اسرائیل به عنوان صادرکننده گاز را تقویت خواهد کرد. لاپید همچنین مدعی شد، استخراج گاز طبیعی از کاریش قیمت انرژی در اسرائیل را کاهش خواهد داد و موجب افزایش رقابت در بازار انرژی خواهد شد، همچنین به مقابله با بحران جهانی انرژی کمک خواهد کرد.
چندان بی ارتباط نیست که عنوان شود با اوج گیری شکاف در روابط روسیه و اسرائیل پس از جنگ اوکراین، تل‌آویو از ظرفیت حال حاضر در منطقه گازی کاریش برای ناکارآمد کردن اهرم فشار انرژی مسکو بر اروپا استفاده کند. ضمن آنکه اسرائیلی‌ها هم به مانند قطری‌ها سعی دارند در خلأ حضور روسیه نهایت بهره برداری را از صادرات گاز به اروپا برای تقویت تراز تجاری خود ببرند. 
احتمال بر هم خوردن توافق!
در حالی که همه چیز از یک پایان خوش و توافق بیروت و لبنان بر سر منطقه مورد مناقشه کاریش با توافق حزب‌الله لبنان حکایت دارد،  نگرانی‌هایی نسبت به آینده این توافق با توجه به در پیش بودن انتخابات پارلمانی در رژیم صهیونیستی و احتمال بازگشت بنیامین نتانیاهو به قدرت به همراه متحدانی از احزاب تندرو و راست افراطی نیز مطرح است. به ویژه آنکه نتانیاهو پیش تر ضمن طرح انتقاد شدید به این پروژه، یائیر لاپید را به واگذاری بخش‌هایی از حوزه دریایی تحت حاکمیت اسرائیل به لبنان و تسلیم در برابر حزب‌الله متهم کرد و یادآور شد که «در صورت بازگشت به قدرت به این توافقنامه پایبند نخواهد بود.»
به موازات این تهدید نتانیاهو برای توافق اسرائیل – لبنان، کنست نیز هفته گذشته این توافقنامه را به بررسی نمایندگان گذاشت؛ در این جلسه مخالفان، امضای این توافقنامه را رد کرده و آن را تسلیم در برابر حزب‌الله دانستند. چرا که حزب‌الله پیشتر تهدید کرده بود که اگر اسرائیل بدون توافق با لبنان، برداشت گاز را از میدان گازی کاریش آغاز کند، آن را موشک باران خواهد کرد. مضافاً دیگر منتقدان اسرائیلی هم اقدام دولت لاپید را در توافق با لبنان مورد هجمه سیاسی و رسانه ای قرار داده اند و به دنبال آن خواستار برگزاری همه‌پرسی قبل از آنچه آنها «واگذاری سرزمین خود» به لبنان نامیده‌اند، شده‌اند. مجموعه این نکات گویای آن است که در صورت برتری جریان رادیکال پس از انتخابات کنست باید درصدی، ولو اندک را برای  برهم خوردن توافق در نظر گرفت، هر چند که می‌‌توان این حملات بخصوص از جانب نتانیاهو را هم نوعی بازی سیاسی انتخاباتی دانست که با کنار رفتن فضای رقابتی فروکش خواهد کرد و حتی در صورت پیروزی نتانیاهو، او نیز به مفاد توافق پایبند خواهد بود.