بازگشت اولین گروه پناهجویان سوری از لبنان به وطن

لاله مهرزاد/ چمدان‌های کهنه، موتورهای برق، یخچال و مرغ و خروس تمام دارایی‌هایی بودند که نزدیک به 700 پناهجوی سوری که در یک دهه گذشته در لبنان به سر می‌بردند، بار کامیون‌ها کردند و به سوریه و زادگاهشان که اکنون به آرامش قابل توجهی رسیده‌، بازگشتند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، بازگشت این 700 نفر که به‌صورت اختیاری انجام شده، در حالی است که لبنان در خلال جنگ 11 ساله سوریه، به طور رسمی پذیرای بیش از 800 هزار سوری بوده است. با این حال بررسی آمارها نشان می‌دهد، در دوره‌ای که اوج درگیری‌ها در سوریه بود، شمار پناهجویان سوری در لبنان گاه به 1.2 میلیون نفر نیز رسیده است. خواه ناخواه، پذیرایی از این تعداد جمعیت برای لبنانی که خود با بحران اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند، کاری بسیار سخت بوده است.
البته این اولین بار نیست که پناهجویان سوری به کشور خود باز می‌گردند. سال 2018 بعد از شکست داعش در عراق و سوریه، سازمان ملل مکانیسمی را در اردوگاه‌های پناهجویان سوری ایجاد کرد که بر اساس آن هر پناهجویی که تمایل داشت می‌توانست با کمک آژانس پناهجویان با مقامات سوری ارتباط گرفته و زمینه بازگشت او فراهم شود. در آن زمان حدود 400 هزار سوری به سوریه بازگشتند اما با آغاز شیوع کرونا در جهان که شامل سوریه و لبنان نیز می‌شد، این روند متوقف شد.
به گزارش آسوشیتدپرس، بنا بر این گزارش به گفته مقامات لبنانی بیش از 2 هزار و 400 پناهجوی سوری برای بازگشت به کشور خود ثبت نام کردند. اما در نهایت هزار و 700 نفر از آنها هنوز هم پیگیر بازگشت به کشور خود هستند که دیروز 700 نفر نخست به سوی زادگاه هایشان بازگشتند. 
دلیل اصلی این افراد نیز رو به وخامت گذاشتن وضعیت اقتصادی در لبنان و تأکیدهای چندین باره مقامات لبنانی است که اعلام کرده‌اند، دیگر شرایط میزبانی از پناهجویان سوری را ندارند. این خانواده‌ها در حالی تمایل به بازگشت به خانه و کاشانه خود را دارند که نمی‌دانند آیا چیزی از خانه آنها باقی مانده یا نه. اما ترافیکی که دیروز در عرسال بود، نشان می‌داد، آنها در میانه این بیم و امیدها همچنان وطن را به ماندن در اردوگاه‌های پناهجویی ترجیح می‌دهند.
البته بنا بر این گزارش این تمایل بی‌دلیل نیست. آمار نشان می‌دهد از هر 10 پناهجوی سوری که در لبنان هستند، 9 نفر از فقر رنج می‌برند و حتی نیازمند مایحتاج اولیه زندگی هستند. 
تأثیر وضعیت اقتصادی بر تصمیمی که پناهجویان سوری برای بازگشت به وطن خود گرفته‌اند را می‌توان از لابه‌لای سخنان خلیل القادی 41 ساله متوجه شد. او که نزدیک به یک دهه پیش به لبنان آمده، اکنون قصد دارد همراه با خانواده‌اش که حالا شمار آنها به 6 نفر رسیده به زادگاهش در حومه دمشق بازگردد. او می‌گوید: «اینجا دیگر نمی‌توانم بچه هایم را در مدرسه ثبت‌نام کنم. وضعیت اقتصادی اجازه چنین کارهایی را به ما نمی‌دهد.»