نوسازی 100 هزار کامیون فرسوده در 5 سال

گروه اقتصادی / براساس آمار از ۵۰۰ هزار کامیون درون‌شهری و برون‌شهری فعال حدود ۲۰۰ هزار کامیون فرسوده است. طرح نوسازی ناوگان زمینی تابه‌حال موفق نبوده است؛ طرح‌های مختلفی تاکنون مصوب و اجرا شده است اما نوسازی به کندی پیش رفته است. مصرف سوخت بالا از مهمترین مشکلات ناوگان فرسوده است. به عنوان مثال براساس آمار تشکل‌های صنفی رانندگان کامیون‌داران ماشین‌های 10 سیلندر در 100 کیلومتر، 85 لیتر گازوئیل مصرف می‌کنند،  اما کامیون‌های جدید در جاده کوهستانی در 100 کیلومتر 25 لیتر مصرف دارند، یعنی در کامیون‌های 10 سیلندر سه برابر سوخت و سه برابر آلودگی محیط‌ زیست داریم.
رضا احمدی، رئیس ستاد سوخت اکنون از طرحی جدید برای نوسازی کامیون‌های فرسوده خبر داده است. به گفته احمدی، سن فرسودگی کامیون‌ها براساس آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک به ۱۶ سال تقلیل پیدا کرده است. با توجه به این موضوع، در حال حاضر از ۵۰۰ هزار کامیون فعال درون‌شهری و برون‌شهری نزدیک به ۲۰۰ هزار ناوگان فرسوده است.
آخرین طرح نوسازی کامیون‌ها در سال 97 مصوب شده است. براساس این طرح واردات کامیون‌های دست دوم تا سن 3 سال مجاز است اما شرط آن اسقاط یک کامیون فرسوده در ازای واردات یک کامیون نو است. اما با توجه به افزایش قیمت‌ها، کامیون‌های اسقاطی نیز بشدت افزایش قیمت پیدا کرده و مانعی بر سر راه نوسازی است. در این باره رئیس ستاد سوخت خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات واردات کامیون بحث اسقاط آن است که در سال‌های اخیر از لحاظ قیمتی تغییر قابل‌توجهی داشته است به طوری که جهش قیمتی از ۳۰۰ میلیون به بیش از یک میلیارد تومان رسید. برای اصلاح قیمت‌ها طرحی ارائه شده که در حال بررسی است و در صورت تصویب حدود نیمی از ناوگان در ۵ سال آینده نو‌سازی می‌شود.
وی افزود: در نوسازی ناوگان در حوزه وسایل سنگین به دلیل افزایش قیمت، میزان تسهیلات باید متفاوت باشد از همین رو چندین طرح برای نوسازی کامیون در نظر گرفته شده است.
احمدی با اشاره به طرح‌های ۶۵ هزار تایی با مشارکت ستاد بهینه‌سازی سوخت و طرح کلید به کلید با مشارکت سازمان گسترش گفت: بر اساس این طرح‌ها واردات کامیون‌های با عمر زیر سه سال ساخت داده شد.
رئیس ستاد سوخت گفت: طی سه سال گذشته ۲۶ هزار و ۵۴ نفر ثبت‌نام کردند از این میزان ۱۸ هزار و ۱۴۴ ثبت سفارش صورت گرفته است.
احمدی افزود: شمار کامیون‌های وارداتی ۱۷ هزار  و۴۳۷ دستگاه بوده که ۵ هزار و ۱۵۲ کامیون شماره‌گذاری شده است.
وی تأکید کرد، کامیون‌های فرسوده در کنار سطح پایین ایمنی و حادثه‌ساز بودن، چیزی حدود سه برابر کامیون‌های نو سوخت مصرف می‌کنند.از دیگر مشکلات ناوگان فرسوده میزان آلایندگی ماشین‌آلات سنگین است که اغلب این ناوگان عمری بالای ۴۰ سال دارند.
وی یادآور شد، طی مذاکراتی که با وزارت صمت داشتیم کامیون‌های ۱۰ تنی را از داخل تأمین می‌کنیم، اما کامیون‌های بالای ۱۰ تن از خارج تأمین می‌شود که عمدتاً کشور‌های اروپایی و کره جنوبی است.
براساس این گزارش اسقاط وسایل نقلیه فرسوده یکی از مؤثرترین و اقتصادی‌ترین راهکارهای مدیریت کیفیت هوای کلانشهرهای کشور است؛ این در حالی است که در سال‌های اخیر به دلایل مختلف از این امر بجد غفلت شده و از رده خارج کردن وسایل نقلیه فرسوده تقریباً متوقف شده است. در این خصوص مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرده که مطابق تجربیات جهانی اسقاط وسایل نقلیه مستلزم ایجاد و توسعه چرخه اسقاط خودرو است. ایجاد چرخه اسقاط نیز نیازمند عرضه و تقاضای پایدار گواهی اسقاط در کشور است. در بخش تقاضا، براساس قوانین و مقررات پیشین کشور واردکنندگان و تولیدکنندگان خودرو خریداران اصلی گواهی اسقاط بوده‌اند. طی سالیان اخیر معافیت خودروسازان داخلی از گواهی اسقاط از طرفی و ممنوعیت واردات خودرو به منظور جلوگیری از خروج ارز از طرف دیگر کاهش تقاضای چشمگیر گواهی اسقاط را به همراه داشته است که همین مسأله انباشت ۸۰ هزار گواهی را در مراکز اسقاط در سال ۱۳۹۷ به همراه داشت و در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ توقف این فرایند را به دنبال داشت. در اثر این اتفاق سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در حوزه اسقاط و بازیافت خودروهای فرسوده اقدام به خروج از این بازار کردند و سرمایه‌های آنها به سمت بازارهای غیرمولد و کاذب روانه شده است. علی‌رغم تورم چشمگیر در دهه اخیر، قیمت گواهی اسقاط تقریباً ثابت بوده است که عملاً انگیزه لازم برای مالکان وسایل نقلیه فرسوده از بین رفته است. با توجه به افزایش هزینه اسقاط خودرو فرسوده، حمایت از صاحبان و مالکان ناوگان فرسوده برای نوسازی از راهکارهایی است که فعالان بخش حمل‌ونقل به آن اشاره می‌کنند.