لزوم خنثی کردن تلاش جهانی برای بردن تربیت به فضای مجازی

گروه اجتماعی / فردا 13 آبان روز دانش‌آموز است. پس از درگیری کشور با ویروس کرونا سیستم آموزشی به طور کلی به فضای مجازی منتقل شد به گونه‌ای که اثرات آن بعدها در ابعاد تربیتی، روحی، روانی و فیزیکی دانش‌آموزان و دانشجویان نمایان شد. بحث حضور دانش‌آموزان در مدارس و دانشجویان در دانشگاه‌ها به سبب آموزش و فعالیت‌های اجتماعی رکنی بود که نباید از آن غافل می‌‌شدیم. اکنون با وجود اغتشاشاتی که در کشور وجود داشت چرخه آموزش در برخی مدارس کشور برای مدت کوتاهی دچار اختلال شد هرچند رسانه‌های معاند از ابتدا درصدد بودند چنان نشان بدهند که گویی در فضاهای آموزشی فضا ناامن است اما در این مسیر موفق نشدند و از همان ابتدا نیز با تأکید بر بحث و گفت‌وگو میان جامعه دانش‌آموزی در مقاطع بالای تحصیلی و جامعه دانشجویی این فضاسازی مسدود شد. حیدر تورانی عضو هیأت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در گفت‌وگو با روزنامه «ایران» درباره اینکه گفته می‌شود برخی افراد به دنبال تعطیل کردن آموزش در کشور هستند، گفت: آموزش و پرورش در زمانی که بیماری کرونا همه‌گیر و شایع بود و به تبع آن آموزش حضوری و مدارس تعطیل شد، در بسیاری از کشورهای درگیر کرونا، از همان ابتدا اصل را بر این گذاشت آخرین جایی که باید تعطیل شود مدارس باشند. نه به این خاطر که جان بچه‌ها مهم نیست، به این دلیل که آموزش، تعلیم و تربیت از همه چیز مهم‌تر است، در واقع نباید تعلیم و تربیت متأثر از حواشی‌ جامعه و یا حتی برخی تنش‌های موجود قرار گیرد. 
وی در ادامه تأکید کرد: بویژه در شرایط فعلی  لازم است مدارس باز باشند و به هیچ بهانه‌ای به تعطیلی کشانده نشوند. این بو به مشام می‌رسد که برخی به دنبال این هستند که به بهانه آنفلوانزا و سرماخوردگی مدارس را تعطیل کنند. در حالی که تعطیل شدن مدرسه‌ها گرفتاری خانواده، دانش‌آموزان و معلمان را افزون می‌کند؛ به عبارتی دیگر اگر تعطیلی مدارس بدآموزی نداشته باشد، خوب آموزی هم ندارد. 
عضو هیأت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش بیان کرد: ما تعطیلی مدارس را در ایام کرونا تجربه کردیم. در فرایند این تجربه هم شاهد افت آموزشی و افت تربیتی بودیم و هم شاهد تأثیرگذاری منفی آن در بعد جسمی و  روحی دانش‌آموزان. از طرف دیگر عادت کردن و خو گرفتن به فضا‌های مجازی بویژه بازی‌های کامپیوتری موجب شد بچه‌ها در این مدت از حیث تربیتی و جسمی  آسیب جدی ببینند. 
تورانی با اشاره به اینکه نباید به دلیل واهی و غیرعلمی مدارس را به تعطیلی کشاند، اظهار داشت: اتفاقاً باید بر باز بودن و فعال بودن مدارس تأکید داشته باشیم و بهانه‌هایی مانند آلودگی هوا، شیوع آنفلوانزا و سرماخوردگی  نباید مدرسه را به تعطیلی کشاند زیرا این دست اقدامات ناتربیتی‌هایی را در پی دارد که ما بخشی از آن را در دوران کرونا تجربه کرده‌ایم. 
وی افزود: همه باید دست به دست هم دهیم تا مدارس به درستی مدیریت شوند. نباید آموزش و پرورش و مدرسه را کوچک بشماریم. مسئولین آموزش و پرورش باید نسبت به باز و فعال بودن مدارس حساس و مصر باشند. 
عضو هیأت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: برخی افراد به جهت تنش‌هایی که در برخی مدارس کشور به وجود آمد، تصور می‌کنند راه چاره برای فایق آمدن بر تنش‌ها تعطیلی مدارس است، در حالی که باید در مدرسه و کلاس‌های درس به دانش‌آموزان توضیحات لازم و مناسب داده شده تا آنها توجیه  شوند. نباید نگران حرف و حدیث‌های داخل مدارس باشیم زیرا بالاخره آنها نوجوان هستند و پرسش‌هایی دارند. 
تورانی تأکید کرد: از آنجایی‌ که آموزش و پرورش باید دانش‌آموزان را پرسشگر بار بیاورد لازم است خود نیز توان پاسخگویی به پرسش‌ها را داشته باشد. اکنون که دامنه و میزان پرسشگری‌ دانش آموزان بیشتر شده‌ است، باید به آنها پاسخ دهیم و در این راستا ظرفیت و دانش لازم برای پاسخ‌دهی به پرسش‌های دانش‌آموزان را در خود بالا ببریم و باب گفت‌وگو و پاسخگویی را وسعت بخشیم، زیرا ذات دانش‌آموز پرسشگری است، بر همین اساس ابتدا این ما هستیم که باید توانایی خودمان رادر پاسخ دادن و توجیه کردن آنها بالا ببریم. 
قالب ساختارهای آموزشی و تربیتی در کشور اصلاح شود
 حجت الاسلام حامد تقدیری رئیس سازمان مدارس صدرا و مسئول بخش کودک و نوجوان سازمان تبلیغات اسلامی در گفت‌وگو با «ایران» درباره تلاش جامعه جهانی برای کشاندن آموزش به فضای مجازی صرف بیان کرد: اکنون در جامعه جهانی با موضوعی مواجه هستیم که بحث تربیت و آموزش جهانی توسط غرب مورد توجه بوده و جبهه غرب کاملاً آن را دنبال می‌کند. در واقع نظام غرب به طور متمرکز در میان کشورها دنبال این است که نظام آموزش و تربیت جهانی را بدست بگیرد. برای همین امر نیز تلاش کردند از فضای مجازی استفاده کنند و تمام تربیت را به فضای مجازی ببرند. 
وی افزود: آنها فضای مجازی را ابزار قرار دادند و هدف‌شان این است که آن را به دهکده جهانی تبدیل کنند و از آنجا که هر کشوری برای خود قوانینی دارد، نمی‌گذارند غرب در بحث قوانین کشوها ورود کند ولی وقتی فضای مجازی باشد، کشورها دیگر نمی‌توانند سر قوانین خود چانه بزنند. 
تقدیری ادامه داد: آنها برای اینکه کشورها را به فضای مجازی بکشانند تلاش می‌کنند. به عنوان مثال یکی از ایده‌های آنها ساخت ویروس کرونا بود. در واقع کرونا، انسان‌ها را به زیست بوم مجازی برد و بسیاری معتقد بودند که انسان‌ها دیگر براحتی به زندگی حقیقی  برنخواهند گشت و دیگر مرزی میان کشورها نیست. 
رئیس سازمان مدارس صدرا با تشریح زیست بوم مذکور افزود: این زیست بوم طراحی شده دو بخش را مورد هدف قرار داده است اول بخش آموزش است؛ زیرا آموزش تعیین می‌کند افراد باید چه چیزهایی را یاد بگیرند. هدف دوم در این زیست بوم، تربیت است. تربیت یعنی اینکه انسان‌ها چطور باید زندگی کنند و اکنون جهان دنبال آن است که مدیریت تربیت انسان‌ها را در دست بگیرد البته مدیریت تربیت و انسان‌ها است که انسان‌ها بر اساس تحقیق آموزش در این مسیر قرار گیرند که این اهداف یا حکمرانی است یا مالی. 
مسئول بخش کودک و نوجوان سازمان تبلیغات اسلامی خاطرنشان کرد: افراد در فضای مجازی تولید محتوا می‌کنند، خرید فروش می‌کنند، زندگی می‌کنند و دوست پیدا می‌کنند. آنچه در اتفاقات اخیر شاهد هستیم این است که این مباحث به تنهایی ربطی به زدن دانشگاه‌ها و مدارس ندارد البته که آسیب‌هایی وارد شده اما صرفاً مربوط به اغتشاشات نبوده است. 
تقدیری اضافه کرد: آن اتفاقی که مهم بوده این است که مدرسه نتوانسته بر اساس مخاطبش، نسبت به ارائه محتوا، تولید محتوا و حوزه تربیت برنامه ریزی لازم را انجام دهد. البته که در حوزه دانشگاهی هم همین است یعنی محتوای درس یک سری انباشت اطلاعات است که کاربردی ندارد، نکته دیگر اینکه استاد، یک‌طرفه مطالب را به دانشجویان ارائه می‌دهد و در نهایت دانشگاه‌ها تربیت محور نبوده بلکه آموزش محور هستند. 
تقدیری گفت: طبیعتاً در این جریانات اخیر کشور جامعه دانش‌آموزی و دانشجویی آسیب دید. از طرفی در یک جای دیگر که خوراک جذاب، پویا و مطابق نسل آنها را تهیه کرده و آن هم فضای مجازی است فرصت را برای فعالیت جوانان فراهم کرده است. از این رو باید توجه بیشتری نسبت به ساختار‌ها داشته باشیم و قالب‌ها را بازسازی کنیم؛ به تعبیر دیگر باید روش‌ها را تغییر دهیم. به عنوان مثال آموزش نباید صرف باشد بلکه وجود اردو و برنامه‌های متنوع در کنار آن ضرورت دارد. نکته دیگر اینکه محتوای درسی باید کارآمد و مطابق نسل جدید باشد. 
رئیس سازمان مدارس صدرا در پایان اضافه کرد: ما نیاز به یک سیاست‌گذاری واحد داریم به عنوان مثال مشکلی که برای تولید محتوا و به طور کلی فعالیت در حوزه دانش‌آموزی و دانشجویی وجود دارد این است که ما با انبوهی از حوزه‌های فعال در حوزه نوجوان و جوان روبه‌رو هستیم که نه تنها با هم موازی کاری دارند بلکه بعضاً در تضاد با همدیگر هم کار می‌کنند ولی در نهایت هیچ نیازی برای گروه نوجوان و جوان را پاسخ نمی‌دهند. لازم به ذکر است می‌توان در این بین از ظرفیت‌های مردمی نیز استفاده کرد.