کشف تقلب در وقت اضافه

اکرم رضایی ثانی
خبرنگار

در جلسه کنکور سال‌جاری تعدادی از داوطلبان به عنوان داوطلب شبهه‌دار شناسایی شدند و سازمان سنجش آموزش کشور از آنان آزمون مجدد برگزار کرد. روز هفتم آبان مصادف با نشست خبری عبدالرسول پورعباس درباره جزئیات ثبت نام در کنکور دی ماه، تعدادی از داوطلبان شبهه‌دار مقابل سازمان سنجش تجمع کردند. یکی از آنها درباره علت این تجمع و حضورشان مقابل سازمان سنجش به «ایران» گفت: پس از اینکه در آزمون کنکور ۱۴۰۱ شرکت کردیم با ما تماس گرفتند و گفتند با توجه به پاسخ‌هایی که به سؤالات داده‌اید از نظر ما، شما مرتکب تقلب شده‌اید و باید مجدداً آزمون بدهید. ما هم مجدداً در کنکور شرکت کردیم اما هنوز رتبه‌هایمان را اعلام نکرده‌اند. 
وی در ادامه بیان کرد: زمانی که کارنامه کنکور ما و رتبه‌هایمان آمد و انتخاب رشته کردیم، زمانی که منتظر جواب قبولی دانشگاه بودیم، با ما تماس گرفتند و گفتند رتبه و نمره شما شبهه‌دار است و باید دوباره کنکور بدهید. اکنون اعتراض ما برای این است که هنوز نتایج آن آزمون اعلام نشده در حالی که ما باید اکنون در کلاس‌های دانشگاه باشیم. 
حسن مروتی معاون امور آزمون‌های سازمان سنجش آموزش کشور در همان روزی که داوطلبان شبهه‌دار مقابل سازمان سنجش آموزش کشور تجمع کرده بودند در نشست خبری رئیس سازمان سنجش درباره تعیین تکلیف وضعیت این دست از داوطلبان بیان کرد: علاوه بر داوطلبانی که در لحظه کنکور به عنوان متقلب شناسایی شدند، داوطلبان دیگری هم بودند که با کارهای تخصصی متوجه شدیم نتایج آزمون برخی از داوطلبان شبهه دارد. به این معنی که نتایج آزمون کتبی با سوابق تحصیلی آنها همخوانی نداشت، به این شکل که با کلید تقلبی یکسان بود و یا اینکه با آزمون‌های قبلی داوطلب همخوانی نداشت. از این داوطلبان خواسته شد در یک آزمون مجدد برای رفع شبهه شرکت کنند. 
یک هزار نفر برای آزمون رفع شبهه دعوت شدند و تعداد ۷۷۷ نفر شرکت کردند که از این تعداد تنها ۸ نفر تبرئه شدند و توانستند تا ۳۴ درصد و حتی بیشتر از نمره آزمون سراسری خود کسب کنند که با بررسی‌ها مشخص شد این ۸ نفر دانش‌آموزان سال یازدهمی بودند که در برگه ثبت نام، خود را دانش‌آموزان کار دانش و فنی حرفه‌ای معرفی کرده‌اند و نمره سوابق تحصیلی خود را صفر رد کرده بودند و همین امر موجب شده بود که در نمره آزمون‌شان شبهه ایجاد شود. 
مروتی درباره سایر افرادی که نتوانستند حدنصاب را کسب‌ کنند، افزود: نمرات سایر افراد حتی از حدنصاب و یا نصف حد نصاب هم کمتر بوده که این نشان می‌دهد شبهه ایجاد شده درست بوده و این افراد به هیأت بدوی برای رسیدگی به تخلف‌شان معرفی می‌شوند. ضمن اینکه حدود ۲۵۰ نفر نیز در پی فراخوان به آزمون نیامدند که پرونده این افراد نیز به هیأت بدوی داده شده است. در واقع به این افراد فرصت رفع شبهه داده شد و در آزمون شرکت نکردند. ضمن اینکه اگر افرادی دلایل موجه برای‌عدم شرکت در آزمون داشته باشند مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. 
معاون امور آزمون‌های سازمان سنجش آموزش کشور درباره چگونگی برگزاری آزمون رفع شبهه برای این دسته از داوطلبان گفت: برای این آزمون به این داوطلبان اعلام شد که اگر بتوانند حد نصاب کافی و یا حتی نصف آن نمره‌ای را که در آزمون زده‌اند کسب کنند هم قبول است اما همین اتفاق هم نیفتاد یعنی حتی نتوانستند نصف نمره را هم کسب کنند. ضمن اینکه ۳۰ تا ۵۰ نفر در کل با بررسی‌های فنی و تخصصی رفع شبهه شده‌اند و اگر انتخاب رشته کرده‌اند می‌توانند در رشته خود ادامه تحصیل دهند، اگر هم انتخاب رشته نکرده‌اند فرصت انتخاب رشته دارند. 
در ادامه توضیحات معاون امور آزمون‌ها دکتر عبدالرسول پورعباس رئیس سازمان سنجش در توضیح مواد ۱۰ و ۱۱ قانون رسیدگی به تخلفات آزمون‌های سراسری گفت: بر اساس این مواد قانونی اگر اختلاف فاحشی میان نمره‌های قبلی فرد و نمره آزمون دیده شود باید فرد به هیأت بدوی برای برگزاری آزمون رفع شبهه معرفی شود. ضمن اینکه داوطلبان توجه کنند که این آزمون رفع شبهه است و آزمون ملاک نیست و اگر فردی تبرئه نشد دیگر نمره آزمون ندارد و اگر فردی تبرئه شد نمره آزمون اصلی وی ملاک عمل است. 
وی اضافه کرد: دغدغه سازمان سنجش دو چیز است؛ کسی حق دیگری را ضایع نکند و اینکه اعتبار آزمون سراسری زیرسؤال نرود. ما در جلسه کنکور ۱۴۰۱ از حدود ۹۰۰ نفر تجهیزات پیچیده جاسوسی و فوق جاسوسی گرفته‌ایم. 
وی تأکید کرد: یکی از دلایلی که ما برخی داوطلبان را شبهه‌دار می‌نامیم این است که وقتی فردی نمره ریاضی‌اش در دبیرستان یک شده است و یک دفعه در جلسه کنکور درس ریاضی را ۹۱ درصد می‌زند برای ما سؤال برانگیز خواهد شد و باید به او شک کرد. البته که باید گفت این افراد مجرم نیستند بلکه متخلف در آزمون هستند.
اینها در حالی است که عده‌ای معتقدند در ذات کنکور شانس دخیل است و در دفترچه کنکور ذکر نشده که اگر فردی بر اساس شانس رتبه خوبی در کنکور به دست آورده باید در قانون رفع شبهه شرکت کند یا این مسأله مطرح می‌شود که آیا کسانی‌که معدل‌های بالا دارند و در کنکور ضعیف ظاهر می‌شوند این فرصت به آنها داده می‌شود دوباره در رفع شبهه شرکت کنند؟ نکته‌ای که کارشناسان همواره در نقد کنکور گفته‌اند و به قانون جدید کنکور نیز انجامید همین مسأله شانس در کنکور بود به طوری‌که کسی با انتخاب گزینه‌های احتمالی ممکن است رتبه خوبی نیز کسب کند اما آیا رفع شبهه روندی قانونی است و در دفترچه کنکور به داوطلبان گفته می‌شود اگر نمره شما با سوابق تحصیلی همخوان نباشد باید در کنکوری دوباره شرکت کنید؟
حسن مروتی معاون امور آزمون‌های سازمان سنجش در گفت‌و‌گو با «ایران» در پاسخ به این سؤال که می‌دانیم یک بخشی از کنکور شانس است و برخی ممکن است بر اساس شانس که شاید یک بار برای آنها اتفاق بیفتد موفق شوند خلاف سوابق تحصیلی که کسب کرده‌اند، رتبه خوبی در کنکور به‌دست بیاورند، اکنون کجای قانون عنوان شده است که چون داوطلب در آزمون موفق بوده ولی سوابق تحصیلی خوبی ندارد، پس شبهه‌دار است و باید از او آزمون مجدد گرفت، گفت: در ماده 11 قانون رسیدگی به تخلفات آزمون سراسری عنوان شده است که چنانچه نتیجه و رتبه بدست آمده از سوی داوطلب با سوابق تحصیلی او همخوانی نداشته باشد، هیأت فنی سازمان سنجش می‌تواند از او آزمون مجدد بگیرد، این موضوع کاملاً قانونی بوده و مصوبه مجلس شورای اسلامی است و اگر بگویید شانس دخیل است باید گفت حتی اگر شانس هم باشد شاید در برخی از سؤال‌ها جواب بدهد نه تمامی سؤالات کنکور.
معاون امور آزمون‌های سازمان سنجش در پاسخ به این سؤال که اگر بگوییم این موضوع عدالت است و ما دنبال عدالت هستیم باید عکس این قضیه را هم در نظر بگیریم به عنوان مثال داوطلبی که سوابق تحصیلی خوبی کسب کرده اما به دلیل استرس نتوانسته در کنکور به خوبی تست بزند چطور مجدداً مورد ارزیابی قرار نخواهد گرفت، گفت: امسال برای رفع همین مشکل گفته شده که سوابق تحصیلی 40 درصد تأثیر دارد و برای سال‌های بعد به 60 درصد خواهد رسید. یعنی ما به این سمت پیش می‌رویم که تمام سوابق تحصیلی افراد در نظر گرفته شود. فعلاً این رویه نزدیک‌ترین کار است تا به عدالت برسیم و البته این را هم باید در نظر گرفت که ما در میان داوطلبان شبهه‌دار چندین نفر داریم که بیش از 34 درصد بهتر از آزمون قبلی تست زده‌اند پس این نشان می‌دهد که سؤالات استاندارد است و به طورشانسی نمی‌توان در آنها نمره بالا گرفت.
وی در پاسخ به این سؤال که نتایج نهایی آزمون شبهه‌دار چه زمانی به داوطلبان اعلام خواهد شد، گفت: روز شنبه جواب‌ها برای افراد پست شده و بزودی به دست آنها خواهد رسید و فرصت قانونی دارند که درخواست تجدید نظر بدهند.