تولید 21 میلیون تنی غلات در سال‌جاری

امین محمودی
خبرنگار

سازمان جهانی خواربار و کشاورزی (فائو) در جدیدترین گزارش خود از رشد 17٫3 درصدی تولید غلات ایران در سال زراعی 1401 خبر داده و اعلام کرده در سال زراعی 1401 ایران موفق به تولید 21 میلیون تن غله شده است.
توسعه تولیدات کشاورزی و بویژه افزایش تولید محصولات استراتژیک مثل غلات از جمله اولویت‌های دولت سیزدهم در حوزه اقتصاد بوده است و رسیدن تولید غلات ایران به مرز ۲۱ میلیون تن در سال زراعی ۱۴۰۱ نتیجه سیاستگذاری‌های دولت در این زمینه بوده است. به‌طوری که طی یک‌سال اخیر دولت سیزدهم با افزایش قابل توجه قیمت خرید تضمینی گندم و حمایت از کشت دیگر محصولات کشاورزی توانسته میزان امنیت غذایی خود را با افزایش قابل توجهی روبه‌رو کند و انبارهای کشور پر از موادغذایی و غلات باشد.
تولید 13 میلیون تن گندم در کشور
تولید گندم ایران به دلیل تعیین نرخ پایین خرید تضمینی توسط دولت قبل در سال زراعی 1400-1399 به 8 میلیون تن رسیده بود، این در حالی است که دولت سیزدهم از ابتدای روی کار آمدن خود حمایت از کشاورزان و رسیدن به خودکفایی در تولید محصولات اساسی کشاورزی را در اولویت کاری‌اش قرار داد. از این‌رو در سال زراعی 1401- 1400 با افزایش 130 درصدی، نرخ خرید تضمینی گندم از 5 هزار تومان به 11 هزار و 500 تومان افزایش یافت؛ همین امر سبب شد کشاورزان نسبت به کشت این کالای اساسی و قوت غالب مردم تمایل زیادی پیدا کنند، به طوری که فائو اعلام کرده تولید این محصول در سال زراعی گذشته به 13 میلیون تن رسیده و این امر نشان‌دهنده رشد 63 درصدی تولید گندم در کشور است.
از طرف دیگر به دلیل غیرمنطقی بودن نرخ خرید تضمینی در سال زراعی 1400-1399 کشاورزان تنها 
4 میلیون و 700 هزار تن گندم به دولت قبل فروخته بودند ولی قیمت منطقی نرخ خرید تضمینی گندم در سال زراعی گذشته سبب شد کشاورزان 7 میلیون و 500 هزار تن گندم به دولت بفروشند.
تولید برنج در کشور
براساس گزارش فائو تولید برنج در ایران نیز طی سال زراعی ۱۴۰۱ بالغ بر ۳٫۵ میلیون تن اعلام شده است که این رقم ۲۰ درصد بیشتر از تولید ۲٫۹ میلیون تنی برنج ایران در سال زراعی ۱۴۰۰ بوده است.
با این حال با توجه به تولید 3,5 میلیون تن برنج در کشورمان در سال‌جاری و واردات بیش از یک میلیون تن از این کالای اساسی در سال‌جاری، انتظار می‌رود مشکلی در تأمین این محصول وجود نداشته باشد.
از طرف دیگر وزارت جهاد کشاورزی با زهکشی اراضی کشاورزی سه استان شمالی کشور و کشت ارقام پربازده برنج در این استان‌ها به دنبال خودکفایی در تولید این محصول ارزشمند است.
انبارهای کشور مملو از موادغذایی
فائو همچنین اعلام کرده است که ذخایر غلات ایران در این سال با افزایش یک میلیون تنی نسبت به سال گذشته به 12 میلیون و 770 هزار تن رسیده، این در حالی است که کل ذخایر غلات دنیا در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۸۵۷ میلیون تن برآورد شده بنابراین سهم ایران از این رقم حدود ۱٫۵ درصد محاسبه شده است.
با وجود تولید 13 میلیون تنی گندم در سال‌جاری اما با توجه به بحران امنیت غذایی در سراسر جهان به دلیل خشکسالی و جنگ اوکراین و روسیه به عنوان دو تأمین‌کننده بزرگ غلات جهان، ضرورت داشت که دولت برای ذخایر استراتژیک کشورمان همچنان مبادرت به واردات این کالای اساسی و قوت غالب مردم کند، به طوری که در 7 ماه نخست سال‌جاری، شرکت بازرگانی دولتی 3 میلیون و 800 هزار تن گندم وارد کرده است تا ذخایر انبارهای کشور مملو از گندم باشد و کشورمان با هیچ‌گونه مشکلی در تأمین قوت لایموت مردم مواجه نباشد.
با توجه به تحولات جهانی، لزوم واردات کافی این محصول بیش از پیش احساس می‌شود که با توجه به ظرفیت سیلوهای سراسر کشور می‌توان تولید و واردات این محصول را مدیریت و برای سالیان آینده ذخیره کرد، به‌طوری که اخیراً وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده میزان ذخایر مواد غذایی در کشورمان نسبت به سال گذشته با افزایش 160 درصدی روبه‌رو بوده است.
به نظر می‌رسد با توجه به ظرفیت 21 میلیون تنی سیلوها و انبارهای نگهداری غلات در ایران، هیچ‌گونه مشکلی برای تأمین امنیت غذایی وجود نداشته باشد.
افزایش یک میلیون تنی تولید جو
تولید ذرت ایران در سال زراعی 2022 حدود یک میلیون و 300 هزار تن برآورد شده، به طوری که در سال زراعی جاری سطح زیرکشت ذرت دانه‌ای و علوفه‌ای از رقم 470 هزار هکتار امسال نیز فراتر رفته و پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش 25 درصدی تولید این محصول است.
از طرف دیگر تولید جو در ایران با افزایش یک میلیون تنی روبه‌رو بوده است به همین دلیل در حال حاضر کشورمان به‌عنوان سیزدهمین تولیدکننده بزرگ جو در جهان شناخته می‌شود.
اجرای کشت قراردادی  برای خودکفایی غلات
دولت علاوه بر خرید منطقی و تضمینی محصولات کشاورزی و غلات و زه‌کشی اراضی کشاورزی در کشور، قیمت نهاده‌های کشاورزی از جمله کود و سم را نیز 50 درصد کاهش داده است.
از طرف دیگر یکی از برنامه‌های دولت برای خوداتکایی در تولید محصولات اساسی کشاورزی از جمله گندم، اجرای کشت قراردادی است که از سال زراعی گذشته تاکنون آغاز شده و امسال قرار است در 5.2 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور اجرایی شود.
 در سال گذشته زراعی کشت قراردادی گندم در 260 هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشورمان صورت گرفت، به‌طوری که  پایلوت این طرح در استان‌های خوزستان، کرمانشاه، فارس، گلستان، خراسان‌شمالی، هرمزگان، بوشهر، جنوب کرمان و سیستان‌وبلوچستان اجرا شد.
آخرین آمارها حاکی از آن است که تاکنون کشت قراردادی برنج 56 هزار هکتار در سه استان شمالی (مازندران 26 هزار هکتار، گیلان و گلستان هر کدام 15 هزار هکتار) نهایی شده و وزارت جهاد کشاورزی به دنبال آن است تا افق 1404 نزدیک به 20 درصد از اراضی کشاورزی را به زیر کشت قراردادی ببرد.
در همین خصوص پیش از این سید جواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با «ایران» اظهار کرد: کشت قراردادی بدون‌شک اثرات بسیار مثبتی برای افزایش تولید در واحد سطح خواهد داشت، به معیشت کشاورزان کمک خواهد کرد، بذر اصلاح شده در اختیار آنان قرار می‌گیرد و کشت محصولات کشاورزی بیمه می‌شود به همین دلیل کشاورزان می‌توانند محصولات باکیفیتی تولید کنند زیرا کشاورز بر کشت خود تمرکز دارد. به عبارت دیگر می‌توان گفت هم مصرف‌کننده، هم دولت و هم کشاورزان با اجرای کشت قراردادی در سراسر کشور نفع خواهند برد.
وی خاطر نشان کرد: هم‌اکنون 40 درصد از تولید محصولات کشاورزی در سراسر جهان به وسیله کشت قراردادی انجام می‌شود. برخی کشورها نیز 90 درصد محصولات کشاورزی خود را با اجرای مدل کشت قراردادی تولید کرده‌اند، ولی در ایران تنها یک درصد از این تولیدات از این طریق حاصل می‌شود که انتظار داریم تا افق 1404 بتوانیم 20 درصد از محصولات کشاورزی خود را از طریق کشت قراردادی تولید کنیم.