حضرت زهرا (س) اولین شهید مدافع حرم بود

سیده مریم سادات گوشه
روزنامه نگار

شهادت حضرت زهرا سلام‌الله علیها فقط یک حادثه نبود. جریانی بود که از دل ماجرای سقیفه بنی ساعده به وقوع پیوست. فتنه‌ای که در محله بنی ساعده در مدینه از سوی گروهی از انصار و مهاجرین رخ داد تا حضرت علی(ع) جانشین بحق رسول‌الله بر مسند امامت ننشیند و به جایش ابوبکر خلیفه مسلمین شد. فتنه‌ای که آغازش با حمایت حضرت صدیقه زهرا سلام‌الله علیها از امامت امیرالمؤمنین شروع شد و در انتها به شهادت مظلومانه‌اش منتهی شد.  شخصیت والای حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها ازجمله شخصیت‌های تاریخ اسلام است که ابعاد مختلفی دارد که دراین بحث کوتاه صحبت درباره آن نمی‌گنجد. اما اینکه اولین مدافع حرم امیرالمؤمنین چرا به شهادت می‌رسد و پیام و رسالت شهادت‌گونه‌اش چه بود، از جمله مباحثی است که مرتضی طاهری مداح پیشکسوت درباره‌اش به «ایران» می‌گوید: «وجود نازنین صدیقه طاهره سلام‌الله علیها وجودی است که اولاً عالم و همه ملکوت و ناسوت و موجودات و مخلوقات به یمن وجود حضرت خلق شدند. 
در آن حدیث قدسی معروف از حضرت رسول(ص) آمده: «یـا أ‌حْمَدُ! لَوْلاک لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاک، وَ لَوْلا عَلِىٌّ لَما خَلَقْتُک، وَ لَوْلا فاطِمَهُ لَما خَلَقْتُکما»؛ هان اى احمد! اگر تو نبودى، جهان را نمى‌‏آفریدم و اگر على نبود، تو را، و اگر فاطمه نبود، من شما دو نفر را نمى‌‏آفریدم. یعنی وجود نازنین حضرت زهرا(س) شخصیت منحصربه‌فردی است. ضمن اینکه آنگونه که باید و شاید نسبت به شأن و جایگاه و مقام بانوی اسلام کسی جز اهل بیت اشراف ندارد. 
بنابر این در تفسیر سوره قدر می‌گویند مراد از لیلةالقدر حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها است. «وَمَا أدْرَاک مَا لَیلَة الْقَدْرِ» یعنی چه می‌دانید که لیلة القدر چیست؟ یعنی عقل بشر عادی از درک شأن و جایگاه این بانوی بزرگوار عاجز است و روزی جایگاه و مقام بی‌بی دو عالم مشخص می‌شود و قدرت حضرت و شخصیتش در محشر برای همه عالمیان مشهود می‌شود.»
او در ادامه با اشاره به ویژگی‌های منحصربه‌فرد بی‌بی دو عالم توضیح می‌دهد: «زنــدگی حضــرت زهـرا سلام‌الله‌علیها مملو از ویژگی‌های خاص و منحصربه فرد است. در همسرداری، مادری و مشارکت در امور اجتماعی منحصربه‌فرد است. یعنی کسی که با تمام وجودش از امام و مقام عظمای ولایتش دفاع کرد و جانش را در این مسیر در طبق اخلاص گذاشت.»
طاهری درباره ماجرای سقیفه می‌گوید: «بعد از پیغمبر فتنه عظیمی آغاز شد که منشأ آن سقیفه بنی ساعده بود که شورایی متشکل از عده‌ای از سران مهاجر و انصار تصمیم گرفتند خلافت را از طرف تعدادی بزرگان قوم انتخاب و پایه‌گذاری کنند. 
بعد از اینکه خلافت و جانشینی رسول خدا از طرف پروردگار در یوم الغدیر مشخص شد و امیرالمؤمنین منصوب شد، همه بیعت کردند. اما فتنه‌ای برپا شد که خلیفه و جانشین رسول خدا، منصبی که خدا و پیامبر برای او قرار داده بودند به‌گونه‌ای پیش رفت تا سرپرستی مؤمنین و مسلمانان را کنار بگذارد و دیگران را جای امیرالمؤمنین بنشانند. این فتنه خیلی پیچیده بود مثل امروز که می‌بینیم در فتنه‌ای که بسیار پیچیده است و جنگ ترکیبی آغاز شد.
 بعد از پیامبر هم دشمن یک جنگ ترکیبی راه انداخت که مسلمانان غالباً در این گیرودار به بیراهه رفتند. در دعای ندبه می‌خوانیم «إِلا الْقَلِیلَ مِمَّنْ وَفَى لِرِعَایةِ الْحَقِّ فِیهِمْ» یعنی انگشت‌شمار باقی ماندند کسانی که حق را نگه داشتند و به طرف حق رفتند.»
این مداح پیشکسوت در ادامه توضیح می‌دهد: «برای تبیین ابعاد فتنه، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها یک تنه به جهاد برخاستند. ایشان هر شب تا چهل شب به تک‌تک خانه‌های مهاجرین و انصار رفت و به آنها هشدار داد و از آنها برای خلیفه بحق رسول خدا یعنی امیرالمؤمنین طلب یاری کرد که متأسفانه پاسخ مثبت هم دریافت نکرد. 
یعنی مردم آنقدر مسحور فتنه‌گرانی شده بودند که به تلاش و مجاهدت بی‌بی توجهی نکردند و وقعی ننهادند. در این مسیر حضرت زهرا سلام‌الله علیها جانش را هدیه امام و خدا کرد و یک تنه به دفاع از امیرالمؤمنین پرداخت تا جایی‌که بعد از پیامبر زنده نماندند و به شهادت رسیدند.»
طاهری درباره دو ویژگی مهم حضرت زهرا سلام‌الله علیها می‌گوید: «ایشان دفاع از حریم ولایت کردند و در حقیقت اولین شهید مدافع حرم بودند و نیز جهاد تبیین کردند و این دو ویژگی بزرگترین درسی است که از این بی‌بی بزرگوار می‌گیریم. لحظه لحظه این بزرگوار درس زندگی، انسان بودن و انسان زیستن است. درس حق‌مداری است. 
اما این دو ویژگی بسیار برجسته است و امروز بسیار نیاز است که این دو را در زندگی به تبعیت از بی‌بی پیش ببریم و در این گرداب فتنه‌ها مسیر ولایت و خاندان ائمه را گم نکنیم و دوم جهاد تبیین کنیم و اذهان مردم را از بیراهه به مسیر حقیقت بیاوریم.»