گروگانگیری در مرکز ضدتروریسم خیبر پختونخواه

حسین فاطمی/ روز گذشته مقام‌های دولت اسلام‌آباد در حالی با هدف تلاش برای حل بن‌بست با طالبان پاکستان مذاکراتی را با این گروه آغاز کردند که پیش از آن این گروه شبه‌نظامی با تصرف یک مرکز ضدتروریسم در شمال‌غرب این کشور، چندین پرسنل امنیتی را گروگان گرفتند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، نیروهای امنیتی پاکستان در پی حمله حدود ۲۰ شبه‌نظامی گروه تحریک طالبان پاکستان به اردوگاه نظامی مسلحی که مرکز بازجویی در شهر «بانو» است، اقدام به محاصره این اردوگاه کردند. این منطقه که درست در حومه ایالت وزیرستان شمالی و در نزدیکی مرز افغانستان واقع شده از مدت‌ها پیش به محلی امن برای شبه‌نظامیان بدل شده است. در پی حمله ارتش پاکستان به شبه‌نظامیان تحریک طالبان، محمدعلی سیف، سخنگوی دولت ایالتی خیبر پختونخواه با اعلام کشته شدن دست‌کم یک مأمور ضدتروریسم این کشور در عملیات یاد شده، گفت: «ما با رهبران اصلی طالبان پاکستان در افغانستان در حال مذاکره هستیم، اما هنوز واکنش و پاسخی از سوی طالبان پاکستان دریافت نکرده‌ایم.»
این گروگانگیری در شرایطی رخ داده است که پنجشنبه گذشته نیروهای مسلح پاکستان اعلام کرده بود، در پی حمله انتحاری در استان «خیبر پختونخواه» پاکستان در مرز افغانستان دست‌کم 2 نفر کشته و ۹ نفر زخمی شدند. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، هرچند تیم مطبوعاتی نیروهای مسلح پاکستان به این موضوع اشاره نکرد که کدام گروه تروریستی مسئول این حمله بوده، اما گمانه‌ها حکایت از آن دارد که این حمله با هدایت مستقیم طالبان پاکستان انجام شده است. علاوه بر اوج‌گیری تحرکات تحریک طالبان پاکستان، اسلام‌آباد با دور جدیدی از اختلافات با طالبان افغانستان نیز دست به گریبان است. در این‌باره ارتش پاکستان اعلام کرد بر اثر درگیری یکشنبه گذشته بین نیروهای مرزی این کشور و طالبان در گذرگاه «اسپین بولدک-چمن»، در طرف پاکستان دست‌کم 7 نفر کشته شده و 16 نفر دیگر نیز زخمی شدند. 
چرا تحرکات افزایش یافته است؟
از مجموعه تحولات یک هفته گذشته چنین برمی‌آید که طالبان پاکستان و افغانستان به‌طور موازی دور جدیدی از فشارهای سیاسی، امنیتی، مرزی و دیپلماتیک را بر اسلام‌آباد آغاز کرده‌اند. اگر چه طالبان حاکم در افغانستان هرگونه ارتباطی را با تحریک طالبان پاکستان رد می‌کند، اما تاریخ روابط دو جریان (طالبان پاکستان و افغانستان) حکایت از این دارد که تحولات اخیر شاید در سطحی هماهنگ‌شده باشد.
با آنکه در واقع پاکستان چندین دهه است که حامی خارجی اصلی طالبان افغانستان بوده است، ولی از زمانی که طالبان در آگوست ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفت، روابط اسلام‌آباد و کابل رو به وخامت گذاشته، چرا که اسلام‌آباد معتقد است طالبان اراده کافی برای جلوگیری از فعالیت تروریست‌ها در مرزهای دو کشور را ندارد. 
درست به همین دلیل نیز شهباز شریف نخست‌وزیر پاکستان، در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد از نگرانی‌های خود در باب گروه‌های تروریستی داخل افغانستان صحبت کرد. وی از دولت اسلامی خراسان (داعش)، تحریک طالبان پاکستان، القاعده، جنبش اسلامی ترکستان شرقی و جنبش اسلامی ازبکستان به عنوان گروه‌های تروریستی مستقر در افغانستان یاد کرد که باید به‌طور همه‌جانبه، با حمایت و همکاری مقامات افغانستان با آنها مقابله کرد.
بی‌شک پاکستان در میان این گروه‌های تروریستی، بیش از همه به فعالیت‌های تحریک طالبان پاکستان حساسیت خاصی دارد، این در حالی است که طالبان نسبت به اقدامات و تحرکات این گروه کاملاً بی‌تفاوت است. تحریک طالبان پاکستان به دلیل قومیت و خویشاوندی مشترک پشتون‌ها، نزدیک‌ترین گروه به طالبان است و به همین دلیل طالبان افغانستان علاقه چندانی به برخورد جدی با این گروه (تحریک طالبان پاکستان) ندارد. در سال ۲۰۲۱، تعداد ۲۹۴ حمله تروریستی توسط این گروه در خاک پاکستان رخ داد که تعداد این حملات نسبت به سال ۲۰۲۰، به میزان ۵۶ درصد افزایش داشته است.
مشکلات بین دولت پاکستان و افغانستان در حالی اوج می‌گیرد که پاکستان درگیر آشفتگی سیاسی و همچنین تورم افسارگسیخته در داخل کشور است. این، کار را برای دولت شهباز شریف سخت‌تر می‌کند اما در مقابل، مقابله دولت طالبان با حصارکشی در مرزهای دیورند و همچنین عدم رویارویی آن با گروه تحریک پاکستان جایگاه این دولت را بین پشتون‌ها مستحکم‌تر می‌کند. با این حال، باید دید که آیا این یک استراتژی پایدار خواهد بود یا خیر، زیرا افغانستان به حمایت‌های نظامی و بشردوستانه پاکستان نیاز دارد و اسلام‌آباد در جهت کسب مشروعیت سیاسی بین‌المللی می‌تواند پشتیبان خوبی برای این کشور باشد.