منطقه آزاد کشاورزی در جنوب کرمان

زهره افشار
خبرنگار

جنوب استان کرمان یکی از مهمترین قطب‌های تولید مرکبات و محصولات جالیزی در کشور به‌شمار می‌رود که نقش قابل‌توجهی در تأمین نیاز بازار داخلی و صادرات دارد و به دلیل تنوع تولید به سفره رنگین محصولات کشاورزی کشور شهرت دارد.
شرایط آب و هوایی و اقلیم این منطقه شرایط بسیار مناسبی را برای تولید انواع محصولات کشاورزی بویژه محصولات جالیزی فراهم کرده به‌گونه‌ای که در برخی محصولات جالیزی این منطقه مانند پیاز می‌توان در همان روزی که برداشت محصول صورت می‌گیرد محصول جدید را کاشت و این تنها گوشه‌ای از پتانسیل خدادادی کشاورزی در این منطقه است.
به همین دلیل ایجاد یک منطقه آزاد کشاورزی در جنوب کرمان یکی از بزرگترین خواسته‌های کشاورزان و فعالان بخش کشاورزی این منطقه در چندین دهه گذشته بوده است که خوشبختانه در دولت سیزدهم و در جریان سفر رئیس‌جمهور به جنوب استان کرمان مردم این منطقه پس از گذشت سال‌ها چشم‌انتظاری دو خبر خوب شنیدند؛ یکی خبر تشکیل استان کرمان جنوبی از زبان رئیس‌جمهور و دیگری گنجانده شدن طرح تشکیل منطقه آزاد کشاورزی در این منطقه در مصوبات سفر رئیس‌جمهور و هیأت دولت به جنوب کرمان؛ طرحی که وزیر جهاد کشاورزی در سفر روز پنجشنبه گذشته خود به جنوب کرمان برای شرکت در جشنواره مرکبات در جیرفت بار دیگر بر آن تأکید کرد و خبر از در دستور کار قرار گرفتن فرایند اجرایی این طرح را داد.
«سید جواد ساداتی‌نژاد» وزیر جهاد کشاورزی تأکید کرد: منطقه آزاد کشاورزی در جنوب کرمان ایجاد می‌شود و در این زمینه خواستار همکاری مجلس هستیم و در این صورت شاهد بهبود وضعیت تولید محصولات در این منطقه خواهیم بود و بسیاری از مشکلات کشاورزان رفع می‌شود.
مزیت‌های اقلیمی رودبار، کهنوج و عنبرآباد 
منطقه موسوم به جنوب استان کرمان 40 هزار کیلومتر وسعت دارد که در همسایگی دو استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان قرار گرفته و در این منطقه 7 شهرستان قرار دارد.
«احمد احمدپور»، رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان در گفت‌و‌گو با «ایران» تصریح کرد: در این منطقه که بیشترین بخش آن اراضی کشاورزی است 245 هزار هکتار اراضی زراعی و باغی وجود دارد که از این میزان 85 هزار هکتار اراضی باغی و 160 هزار هکتار اراضی زراعی است که بیشترین سطح زیرکشت اراضی زراعی جنوب کرمان مربوط به گلخانه‌های جالیزی می‌شود.
این منطقه در تولید مرکبات نیز یکی از بزرگترین قطب‌های تولید کشور است که وسعتی معادل 27000 هکتار را در بر می‌گیرد و رتبه سوم تولید مرکبات کشور با تولید سالانه 32 هزار و 600 تن را دارد. البته مرکبات جنوب کرمان به دلیل تنوع اقلیمی و ارقام محصول، جزو کیفی‌ترین مرکبات هستند.
احمدپور افزود: جنوب کرمان جایگاه ویژه‌ای در تولید خرما دارد و سالانه از 31 هزار هکتار نخلستان این منطقه، 210 هزار تن خرما تولید می‌شود. نکته مهم در مورد تولید خرما در جنوب کرمان این است که 90 درصد تولید خرمای صادراتی رقم «کلوته» در این منطقه است.
از سوی دیگر محصولات جالیزی مانند انواع فلفل دلمه‌ای، فلفل شمشیری، بادمجان و خیار خاردار در این منطقه تولید می‌شود که بخش عمده این محصولات به کشورهای حاشیه دریای خزر از جمله روسیه صادر می‌شود.
رئیس جهاد کشاورزی جنوب کرمان یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد کشاورزی در این منطقه را قابلیت برداشت و کشت همزمان محصولات از جمله پیاز خواند و گفت: شرایط اقلیمی و آب و هوایی منطقه به‌گونه‌ای است که کشاورزان می‌توانند همان روز که محصول پیاز یا سیب‌زمینی را برداشت می‌کنند محصول جدید را جایگزین کنند، به همین دلیل است که جنوب کرمان نقش ویژه‌ای در طرح استمرار کشت پیاز و سیب‌زمینی که در اواخر شهریور و مهر کشت می‌شود دارد و ما در واقع با توجه به این مزیت‌ها به‌عنوان تنظیم بازار محصولاتی مانند سیب‌زمینی و پیاز در زمستان نقش‌آفرینی می‌کنیم.
وی گفت: این پتانسیل خدادادی موجب شده بتوانیم در حال حاضر که همه کشور با کمبود آب مواجه هستند بیشتر کشت خود را به پاییز و زمستان منتقل کرده و الگوی کشت را به بهترین نحو اجرایی کنیم تا کشاورزان آب بهینه‌ای مصرف کنند.
احمدپور خاطرنشان کرد: پیشنهاد تشکیل منطقه آزاد کشاورزی در جنوب کرمان در جریان سفر رئیس‌جمهور مطرح شد و خوشبختانه مصوبه گرفت و روز پنجشنبه وزیر جهاد کشاورزی بار دیگر این قول را داد که حتماً منطقه آزاد جنوب کرمان تشکیل می‌شود.
این اتفاق بسیار خوبی برای کشاورزی و کشاورزان منطقه است زیرا با تشکیل منطقه آزاد در این منطقه شرکت‌های بزرگ خارجی تولیدکننده نهاده‌های کشاورزی می‌توانند در منطقه آزاد کشاورزی جنوب کرمان نمایندگی ایجاد کنند و قاعدتاً نهاده‌ها با قیمت کمتری به‌دست کشاورزان خواهد رسید، از سوی دیگر بخشی از مشکلات فعلی برای صادرات مانند نبود فرودگاه و اتصال ریلی مرتفع خواهد شد.
در حال حاضر به دلیل این مشکلات محصولات صادراتی برای روسیه تنها با کانتینر و از طریق زمینی منتقل می‌شود که گران تمام می‌شود ولی اگر امکان حمل و نقل هوایی آن‌هم بدون عوارض گمرگی فراهم شود، کشاورزان ارزش افزوده بیشتری نصیب‌شان می‌شود.
به گفته وی در طرح اولیه پیشنهادی جهاد کشاورزی منطقه‌ای با وسعت 1500 هکتار در میان رودبار، کهنوج و عنبرآباد برای ایجاد منطقه آزاد کشاورزی در جنوب کرمان جانمایی شده است.
رئیس جهاد کشاورزی جنوب کرمان گفت: همچنین با تشکیل استان کرمان جنوبی که رئیس‌جمهور نوید آن را دادند این استان می‌تواند راهی به دریای آزاد از طریق خلیج فارس پیدا کند.
در حال حاضر جنوب کرمان ارتباطی با دریای آزاد ندارد اما در طرح اولیه تشکیل استان کرمان جنوبی آمده که یکی از شهرستان‌ها فرضاً جاسک از جغرافیای هرمزگان جدا و به استان کرمان جنوب بپیوندد که در این صورت منطقه آزاد جنوب کرمان به آب‌های آزاد دسترسی پیدا می‌کند.
از سوی دیگر با تشکیل منطقه آزاد کشاورزی و تقویت زیرساخت‌ها انتقال محصولات کشاورزی جنوب کرمان به بازار‌های داخلی نیز راحت‌تر و با قیمت کمتر صورت می‌گیرد.
البته ما از مجلس برای ایجاد زیرساخت‌هایی همچون اتصال به خط ریلی سراسری انتظار همکاری داریم، در حال حاضر جیرفت با نزدیک‌ترین خط ریلی که در سیستان و بلوچستان است 80 کیلومتر فاصله دارد.
شورای عالی منطقه آزاد همکاری کند 
«ذبیح‌الله اعظمی» سخنگوی کمیسیون کشاورزی و نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد هم به «ایران» گفت: کشاورزان و فعالان بومی حوزه صادرات و بازرگانی کشاورزی و نمایندگان مردم این منطقه در ادوار مجلس بیش از 30 سال است که دنبال ایجاد منطقه آزاد کشاورزی در جنوب کرمان هستند ولی متأسفانه همکاری لازم از سوی شورای‌عالی مناطق آزاد در این زمینه نشده بود. وی افزود: جنوب کرمان سفره رنگین محصولات کشاورزی کشور است و سالانه 5 میلیون تن محصول را تولید می‌کند.
وی تصریح کرد: از سوی دیگر عنبرآباد کرمان بورس خرمای کشور به‌شمار می‌رود و همواره تعیین‌کننده قیمت خرما در کل کشور است.
به گفته وی جنوب کرمان از مدت‌ها قبل عزم خود را برای تشکیل منطقه آزاد کشاورزی جزم کرده و برخی زیرساخت‌ها مانند پایانه صادراتی جیرفت آماده شده است.
وی گفت: خوشبختانه با مصوبه مجلس برای یکی شدن قیمت بنزین هواپیمای مسافری و کارگو در صورت راه‌اندازی منطقه آزاد، این مسأله بسیار می‌تواند در کاهش هزینه‌های تولید و صادرات محصولات کشاورزی جنوب کرمان کمک‌کننده باشد.
وی گفت: از سوی دیگر ایجاد منطقه آزاد می‌تواند زمینه حضور بیشتر سرمایه‌گذاران به بخش کشاورزی را فراهم کند.
وی خاطرنشان کرد: شکی نیست که ایجاد منطقه آزاد کشاورزی در جنوب کرمان همت بلند دولت را می‌خواهد و این انتظاری است که مجلس و مردم این منطقه از دولت دارند.