گروه اقتصادی | مناظره‌های نامزدان ریاست جمهوری 1400 از صداوسیما در حالی برگزار شد که اتهامات زیادی به دولت وارد شد. در سه مناظره گذشته گستردگی اتهامات از سوی برخی از نامزدها آنقدر وسیع بود که نه تنها صدای دولت و رئیس آن را درآورد بلکه حتی کارشناسان بی‌غرض را هم متحیر کرد. در آخرین اتهامی که به دولت وارد شد موضوع افزایش قیمت بنزین در آبان ماه 98 و اعتراضات آن بود. در همین ارتباط شورای اطلاع‌رسانی دولت با صدور اطلاعیه‌ای اتهام‌زنی برخی نامزدها در خصوص طرح اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در آبان ماه سال ۹۸ در مناظرات انتخاباتی به دولت را غیر منصفانه خواند و اعلام کرد که اصلاح قیمت بنزین تصمیم کلان ملی و حاکمیتی بوده است.
 شورای اطلاع‌رسانی دولت درخصوص اتهام‌زنی غیرمنصفانه به دولت توسط برخی نامزدها در خصوص طرح اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در آبان ماه سال ۱۳۹۸ در مناظرات انتخاباتی، با عنوان مخالفین دو طرح ضد توطئه ترامپ «طرح کمک معیشتی به ۶۰ میلیون نفر» و «طرح صادرات بنزین» اعلام کرد: در پی طرح چندباره موضوع تصمیم حاکمیتی اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در آبان ماه سال ۱۳۹۸ در مناظرات انتخاباتی و اتهام‌زنی غیرمنصفانه به دولت در این زمینه، موارد ذیل را به استحضار ملت شریف ایران می‌رساند؛ چنانکه پیش از این نیز بارها اعلام شده، ‌مباحث مربوط به اصلاح قیمت بنزین، از آنجا که یک تصمیم کلان ملی و حاکمیتی به شمار می‌رفت در جلسات متعدد سران قوا مورد بحث و بررسی قرار گرفت و پس از اینکه در خصوص همه ابعاد و جوانب آن، اتفاق نظر حاصل شد، مصوبه به امضای سران سه قوه رسیده و خدمت رهبر معظم انقلاب ارسال شد.
در ادامه این اطلاعیه آمده است: در حالیکه برخی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در مناظرات انتخاباتی تنها دولت را مسئول تصویب افزایش قیمت بنزین در سال 98 عنوان کرده‌اند، بیانات رهبری در 26 آبانماه سال 98 مشخص می‌کند که افزایش قیمت بنزین تصمیم دولت نبوده و سران سه قوه آن را مصوب کرده‌اند. رهبری در روز 26 آبان سال 98 در ابتدای جلسه‌ درس خارج فقه اظهار کردند «وقتی یک چیزی مصوبه سران کشور هست، آدم باید با چشم خوش‌بینی به او نگاه کند، بنده در این قضیه سررشته ندارم یعنی تخصص این کار را ندارم، به آقایان هم گفتم؛ گفتم چون نظرات کارشناس‌ها هم در قضیه‌ بنزین مختلف است، بعضی‌ها آن را لازم و واجب می‌دانند بعضی‌ها مضر می‌دانند، بنابراین من هم که صاحبنظر نیستم در این قضایا؛ گفتم من صاحبنظر نیستم لکن اگر سران سه قوه تصمیم بگیرند، من حمایت می‌کنم. من این را گفتم، حمایت هم می‌کنم. سران قوا، نشستند با پشتوانه‌ کارشناسی یک تصمیمی برای کشور گرفتند، باید عمل بشود به آن تصمیم.»
شورای اطلاع‌رسانی دولت نیز با اشاره به اینکه افزایش قیمت بنزین تصمیم سران سه قوه بوده است، همچنین افزود: پس از تأیید مصوبه از سوی رهبر انقلاب نیز، اجرای مصوبه از سوی شورای امنیت کشور در دستور کار قرار گرفت. در پی اجرای این مصوبه تمام درآمد حاصل از اصلاح قیمت بنزین به ۶۰ میلیون ایرانی پرداخت شد و دولت مطلقاً درآمدی از این راه برای مصارف بودجه‌ای دریافت نکرد. پرداخت این مبلغ هم اکنون نیز تحت عنوان یارانه معیشتی ادامه دارد.
این اطلاعیه تأکید کرد: ضمن اینکه اجرای این مصوبه صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف بنزین در کشور به همراه داشت و از محل همین صرفه‌جویی، کشور در مدت زمان بسیار کوتاهی از واردکننده بنزین به صادرکننده تبدیل شد. در این میان آنچه حائز اهمیت است؛ اجرای مصوبه در ابتدا بخوبی و با کمترین حاشیه پیش رفت اما پس‌از حدود ۲۴ ساعت، برخی مخالفت‌ها از سوی برخی گروه‌ها و اشخاص سیاسی و برخی مسئولان عملاً اجماع حاکمیتی حول این مصوبه را پیش چشم مردم شکست و منجر به تحریک افکار عمومی شد.
شورای اطلاع‌رسانی دولت خاطرنشان کرد: به این ترتیب تحرکاتی که صرفاً با هدف تخریب دولت انجام شد، کشور را با اعتراضات آبان ماه ۹۸ مواجه ساخت که با بیانات صبح یکشنبه 26/۸/98 رهبر معظم انقلاب این توطئه خنثی شد. البته و در بررسی‌های پسینی نیز هیچ‌گاه نقش عوامل و افرادی که اینچنین منافع و مصالح ملی را به مسلخ رقابت‌های جناحی ناموجه بردند، مورد توجه قرار نگرفت.
این اطلاعیه افزود: دولت ضمن یادآوری برخی الزامات قانونی و اخلاقی به نامزدهای محترم انتخابات ریاست‌جمهوری از جمله پرهیز از دروغگویی آشکار - اتهام زنی - شانه خالی کردن از مسئولیت، از مراجع ذیصلاح درخواست می‌نماید به نقش عواملی که با شکست اجماع حاکمیتی و تحریک افکار عمومی، اعتراضات مردمی را در سال ۹۸ کلید زده و بعدها به آن دامن زدند، رسیدگی کرده و حاصل رسیدگی‌ها را با شفافیت با مردم درمیان بگذارند.
  شورای اطلاع‌رسانی دولت تصریح کرد: نحوه و شیوه برخورد با اغتشاش جزو مسئولیت‌های دولت نیست.

برش
دولت در مورد عملکرد خود با شجاعت پاسخگو خواهد بود

دویست و سی‌ودومین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت که دیروز برگزار شد نیز با واکنش رئیس دولت به اتهام زنی‌های انتخاباتی همراه بود. حسن روحانی با اشاره به مطالب غیر واقعی و کذب مطرح شده در مباحث و مناظرات انتخاباتی، تصریح کرد: انکار دستاوردهای آشکار دولت در نبرد با تحریم اقتصادی و کرونا، راهبرد مخالفان ایران است و این نه تنها ظلم به کلیت نظام و کشور بلکه ظلم به مردم و رأی قاطع اکثریت جامعه است.
 رئیس جمهوری افزود: در زمانی که همه را به مشارکت در انتخابات دعوت می‌کنیم، نباید به رأی و دستاورد رأی مردم توهین کرد. این وظیفه ملی همه مسئولان است که با بیان دستاوردهای بزرگ در دوران فشار حداکثری دشمنان و تحمیل جنگ اقتصادی، از کارنامه مقاومت افتخار‌آمیز خود دفاع کنند.
روحانی تأکید کرد: دولت تدبیر و امید هم در بیان افتخارات و دستاوردها و نتایج فعالیت‌ها و پاسخگویی و هم در عذرخواهی از نواقصش لکنت زبان ندارد و با شجاعت پاسخگوی عملکرد خود خواهد بود.
وی با بیان این نکته که همه مسئولان در دولت در سطوح مختلف موظف به پاسخگویی درخصوص ابهامات و اتهاماتی هستند که به عملکرد دولت ایراد شده است، گفت: دولت با تکیه بر روشنگری و شفافیت به‌عنوان یک اصل پذیرفته شده در حکمرانی موفق بی‌پرده و صریح، شفاف و صادقانه با مردم سخن گفته و خواهد گفت و نباید اجازه دهیم نسبت‌های ناروا و کذب بی‌پاسخ بماند. در این جلسه، وزیر جهاد کشاورزی گزارشی از وضعیت تولید و عرضه گوشت و مرغ در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۰ ارائه کرد و گفت: به رغم مشکلات موجود میزان تولید گوشت قرمز و مرغ در کشور در شرایط مطلوبی قرار دارد و محدودیتی از نظر تأمین نیاز بازار وجود ندارد و با تمهیدات اندیشیده شده مشکلی در تأمین نهاده‌های دامی در سال‌جاری نخواهیم داشت.
 وزیر جهاد کشاورزی افزود: با اقدامات دولت علی‌رغم تحریم حداکثری در سال‌های ۹۸ و ۹۹ اتکای کشور به تولید داخلی در مراحل پیشین فرایند به حد خودکفایی نزدیک شده است. رئیس جمهوری در این زمینه تأکید کرد: برنامه‌ریزی برای اتصال و ایجاد ارتباط پایدار بین حلقه‌های مختلف زنجیره گوشت و مرغ از ابتدای زنجیره تا انتهای زنجیره و واحدهای عرضه، جهت کنترل و کاهش قیمت و تنظیم بازار باید در دستور کار قرار گرفته و با جدیت پیگیری شود. روحانی تصریح کرد: گرچه تحریم‌های ظالمانه علیه کشور، دسترسی ما به ارز و نهاده‌های تولید را سخت‌تر کرده است اما بانک مرکزی با تلاش فراوان ارز مورد نیاز را تهیه کرده و در اختیار واردکنندگان نهاده‌های دامی قرار می‌دهد. رئیس جمهوری افزود: در سال‌جاری، یکی از سیاست‌های دولت این است که زنجیره‌های بزرگ تولیدکننده و تشکل‌ها در واردات نهاده متعهد هستند تا نهاده مورد نظر خود را با کیفیت مناسب تهیه و توزیع آن را با زمان‌بندی مورد نیاز توزیع کنند. با این اقدام شاهد ثبات پایدار در بازار گوشت و مرغ خواهیم بود. در این جلسه همچنین موضوع تأمین اعتبار پیش خرید واکسن‌های داخلی کرونا مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
روحانی با اشاره به موفقیت‌های خوب در مسیر تولید واکسن داخلی و امیدواری به فراهم شدن زمینه ورود دو نوع واکسن داخلی به بازار طی روزهای آینده اظهار داشت: تدابیر و حمایت‌های دولت از واکسن داخلی، برنامه‌ریزی واقع بینانه ‌و هماهنگی بین بخشی در مسیر درستی قرار داشته و مسیر تأمین و تولید واکسن و واکسیناسیون ریل‌گذاری شده است و در این راستا تأمین اعتبار پیش خرید واکسن‌های داخلی بیماری کرونا توسط دولت پیگیری و اقدامات لازم در حال انجام است.

علی شمس اردکانی
کارشناس ارشد اقتصاد انرژی
یکی از مواردی که می‌تواند بر سیاست خارجی کشور تأثیر مثبت بگذارد، امنیت انرژی است. امنیت انرژی را باید در سه نقطه وارسی کرد. در مرحله تولید که ممکن است تولید ثانویه نظیر برق باشد که از گاز و مازوت تولید شده است؛ در مرحله انتقال و در مرحله مصرف که به پراکندگی نقاط مصرف بستگی دارد. با توجه به این سه نقطه و اصلاح شرایط می‌توان از انرژی در سیاست خارجی و توسعه روابط بین‌المللی به شکل دو سویه بهره برد. به این ترتیب که مجموع این معادلات را باید در کنار یک مبحث فزاینده دید که خود به نوعی توسعه دهنده روابط تجاری بین‌المللی و فعال کننده سیاست خارجی مؤثر نیز هست. برای افزایش امنیت انرژی بویژه در انرژی‌های شبکه‌ای مانند برق، لازم است که شبکه‌های داخلی با شبکه‌های بین‌المللی و ماورای مرزها متصل شود. هر چه ارتباطات بین‌المللی یک کشور در زمینه انرژی با ماورای مرزهای خود گسترده‌تر باشد، ضمن حفاظت از امنیت انرژی در داخل، در فضای بین‌المللی نیز کشورثبات و امنیت بیشتری را به دست خواهد آورد. به‌عبارتی تبادل انرژی با همسایگان و ماورای همسایگان، امنیت انرژی در داخل و همچنین چسبندگی اقتصادی و سیاسی به‌همراه خواهد داشت و این امنیت انرژی در داخل، قدرت چانه زنی در فضای بین‌المللی را نیز بیشتر خواهد کرد. در این زمینه لازم است که روابط بین دو کشور، دو دولت و قوای حاکمه آنها گسترش یابد. بویژه برای ایران که از یک موهبت ویژه برخوردار است و با 15 کشور مرز مشترک دارد؛ ویژگی خاصی که کمتر کشوری از آن برخوردار است. باید بتوانیم در زمینه شبکه‌های برق و گاز اتصالات را گسترش دهیم و از این طریق نه تنها امنیت انرژی بلکه امنیت ملی را بالا ببریم. زمانی که امنیت ایران با امنیت همسایگان گره بخورد، این مسأله به تقویت سیاست خارجی نیز می‌انجامد. مانند استخدام شبگرد در کوچه پس کوچه‌های قدیم ایران که همسایگان را در حفظ امنیت خانه‌ها همپیمان می‌کرد. اگر ایران هاب انرژی منطقه باشد و با هر کشوری که می‌شود مبادله انرژی انجام دهد، توانسته است سیاست خارجی فعالی با جهان برقرار کند. مثلاً در زمینه برق می‌توان با اتصال شبکه به کشورهای همسایه و غیر همسایه ظرفیت قابل توجهی را برای تبادل انرژی و رفع بحران‌های تابستانی تأمین برق فراهم کرد. بویژه آنکه فصل و ساعات پیک (اوج مصرف) برق ایران متفاوت از بسیاری از کشورها نظیر روسیه است و حتی ایران می‌تواند انرژی برق را برای کشورهای دیگر همسایه ترانزیت کند. از این جهت سیاست خارجی نیز فعال خواهد شد. اما لازمه رسیدن به این جایگاه، چند پیش فرض است. از مهم‌ترین آنها می‌توان به حذف تفکر «انرژی مفت» در ایران اشاره کرد. تا زمانی که در کشور دنبال برق، آب و گاز رایگان و سوخت ارزان هستیم و به اقتصاد انرژی بدرستی نمی‌پردازیم، امکان بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود را نخواهیم داشت. مسأله دیگر، نبود یک فرد آشنا با امور بین‌الملل در رأس بخش انرژی کشور است. بوروکرات‌های دولتی نمی‌توانند این تعامل و همبستگی را در زمینه انرژی ایجاد کنند. باید افرادی را سرکار آورد که از روابط بین‌الملل شناخت کافی دارند. همچنین باید سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری در ایران و تبدیل کشور به هاب انرژی منطقه تشویق کرد. باید انرژی‌های نو را در ایران توسعه داد. بویژه انرژی خورشیدی که اوج تولید برق آنها دقیقاً در زمان کمبود برق کشور یعنی در میانه روزهای گرم سال است. ایران کشوری است که از دیرباز در امر تجارت جهانی فعال بوده و کلمه «بازار» را پدید آورده است که همان «باز- آر» است. داد و ستد در امر تجارت برای ایرانی‌ها یک موضوع آشناست و امروز اگر انرژی برای کشور در سطح جهانی بازآوری نداشته باشد و نتوانیم آن را بدرستی در سیاست خارجی خود فعال کنیم، این ضعف تجاری کشور محسوب خواهد شد. باز آورده انرژی برای کشور ایران باید در امنیت و موفقیت سیاست خارجی فعال باشد.