نفیسه امامی
خبرنگار

​​​​​​​

آمارها نشان می‌دهند طی ۲۰ سال اخیر تقاضا برای خرید گل‌های زینتی در سطح جهان رو به افزایش است. این روند در داخل کشور هم روند رو به رشدی را به خود گرفته است به طوری که پرورش گل و گیاه نسبت به 40 سال قبل گسترش قابل قبولی داشته و از هزار واحد تولیدی اکنون به 15 هزار واحد رسیده است. در گذشته شهر محلات قطب تولیدکننده گل و بنیانگذار آن محسوب می‌شد، اما اکنون شهرهای مهم دیگری به محلات اضافه شده است.
استان تهران یکی از بزرگ‌ترین شهرها با 3 هزار و 200 واحد تولیدی در پرورش شاخه بریده و گیاهان فصلی گلدار، استان مازندران با پرورش گیاهان آپارتمانی و گیاهان مختص فضای سبز، شهر محلات در پرورش گیاهان گلدار و شاخه بریده و استان‌های اصفهان، کرمان، خراسان و آذربایجان شرقی در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
ایران در جهان مقام هفدهم تولید گل و گیاه را دارد ولی در صادرات آن در مقام ۱۰۷ قرار گرفته است. سالانه 3 میلیارد شاخه گل و گیاه در کشور تولید می‌شود که از این میان فقط 300 میلیون آن صادر می‌شود. 50 درصد از گل‌های تولید شده در داخل فروخته شده و مابقی به دور ریخته می‌شود.
با توجه به وضعیت کرونا، تولید گل و گیاهان زینتی (گلخانه‌ای و فضای باز) در سال ۱۴۰۰ با روند افزایشی به 4 هزار و 532 میلیون عدد رسیده است. براساس آمار رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران در 10 ماهه سال گذشته میزان صادرات گل و گیاهان زینتی برابر با ۶۹۴۷،۳ تن به ارزش ۱۳۸۸۰،۴ هزار دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه کاهش ۲۸،۸ درصدی در وزن و ۳۶ درصدی در ارزش داشته است.
غلامحسین سلطان محمدی رئیس اتحادیه گل و گیاه تهران که از فعالان قدیمی در تولید و پرورش گل و گیاه است، در گفت‌وگو با «ایران» با اشاره به وضعیت تولید گل و گیاه زینتی در کشور گفت: وضعیت تولید در سال 1401 نسبت به سال قبل به علت تضعیف کرونا بیشتر شد اما در سال‌های 1399 و 1400 با توجه به شیوع بالای کرونا و کاهش میزان استفاده از گل، تولیدکنندگان گل شاخه بریده به سمت تولید گیاهان تزئینی و ماندگار رفتند. به همین علت افزایش تولید در سال 1401 باعث کاهش 50 درصدی قیمت گل‌ها و گیاهان آپارتمانی شده است و اکنون شرایط به گونه‌ای است که تولیدکنندگان هم از وضعیت فروش متضرر نمی‌شوند. وی ادامه داد: گل‌های شاخه بریده در سال گذشته قیمت‌های بالاتری داشتند ولی امسال به علت افزایش تولید قیمت آن کاهش داشته است. به عنوان مثال رز هلندی سال قبل در همین زمان در عمده‌فروشی 25 هزار تومان قیمت داشت ولی اکنون به حدود 20 هزار تومان رسیده است. گل داودی هم در سال قبل دسته‌ای 30 هزار تومان و حالا به 10 هزار تومان رسیده است.
سلطان محمدی با بیان اینکه رز، گلی جهانی است و در همه دنیا شاخص محسوب می‌شود، افزود: تولید گل رز در هوای سرد کاهش می‌یابد و همین مسأله باعث می‌شود قیمت آن بالا برود. ما تلاش می‌کنیم در ماه‌های پیش رو قیمت گل رز رشد زیادی نداشته باشد.
وی به ضرورت ایجاد گلخانه‌های صنعتی و نیمه صنعتی اشاره کرد و افزود: گلخانه‌هایی که گل‌های رز، آنتریوم و گیاهان صادراتی تولید می‌کنند باید مدرن و صنعتی باشند تا بتوانند تولید انبوه کنند. به همین منظور باید گلخانه‌های سنتی جمع‌آوری شوند که تولید در حجم گسترده امکانپذیر باشد. با ایجاد گلخانه‌های صنعتی گل‌های با کیفیت تولید می‌شود و هزینه‌های تولید هم پایین می‌آید. در همه کشورهای دنیا تقویم کشت برای تولید گل وجود دارد مانند اینکه برای کدام کشور چه نوع گلی باید تولید شود اما چنین تقویمی در ایران وجود ندارد.
رئیس اتحادیه گل و گیاه تهران اضافه کرد: مصرف سرانه گل و گیاه به ازای هر ایرانی 20 شاخه و در دنیا 150 تا 250 شاخه است. باید برای کاهش قیمت گل تولید انبوه داشته باشیم. قیمت گل در ایران در 10 ماه سال کمتر از قیمت‌های جهانی است اما در ماه‌های دی و بهمن بالا می‌رود و در اسفندماه دچار رکود شده و مجدداً در روزهای پایانی سال گران می‌شود.
سلطان‌محمدی گرانی گل را یکی از دلایل قاچاق گل به کشور عنوان کرد و گفت: تاکنون هیچ مجوزی برای واردات گل شاخه بریده به کشور داده نشده است و اگر هر گلی هم به کشور وارد شده به شکل قاچاق بوده است. در مقطعی که گل رز به علت گرانی در داخل شاخه‌ای 40 هزار تومان فروخته می‌شود، از کشورهای هند، ترکیه یا اروپایی با قیمت 10 هزار تومان خریداری شده و به کشور وارد می‌شود. عده‌ای که گل‌های قاچاق را به کشور وارد می‌کنند آنها را در قرنطینه نگهداری نمی‌کنند درحالی که گل می‌تواند با خود بیماری را وارد کشور کند.
وی با اشاره به اینکه اکنون صادرات گل به عراق، روسیه، آذربایجان، اوکراین و اروپای شرقی انجام می‌پذیرد، گفت: روند صادرات در 6 ماهه دوم سال به علت سردی هوا و امکان ماندگاری بیشتر گل بالا می‌رود. در هنگام زمستان گل از طریق ماشین‌های یخچال‌دار به طور زمینی حمل می‌شود زیرا ما در کشور هواپیمای حمل گل نداریم. بعضاً برای صادرات از طریق هوایی از طریق هواپیماهای مسافربری این کار انجام می‌پذیرد.
وی در پایان تأکید کرد: برای تولید گل و گیاه صادراتی باید آن را یک صنعت درنظر گرفت و خواسته‌های شرکت‌های هدف را ارزیابی کرد.
دشواری‌های صادرات گل و گیاه
انواع درخت، بوته، درختچه‌های دارای میوه خوراکی، انواع نباتات، غنچه گل، گل خشک، گل سرخ وسایر گل‌های زینتی محصولات صادراتی کشور هستند. ایران با توجه به داشتن اقلیم مناسب برای کاشت انواع گل و گیاه در داخل، اما سهم قابل قبولی در تولید و صادرات انواع گل‌ها و گیاهان تزئینی ندارد زیرا بسترهای مناسب برای صادرات فراهم نیست.
از مهم‌ترین دشواری‌های صادرات در بخش گل و گیاه را باید به عواملی مانند گرانی نرخ کرایه حمل هوایی، مشکلات حمل زمینی از محل کشت، پایانه، مشکلات مربوط به تنظیم زمان‌بندی تولید و حمل و در نتیجه عدم تحقیق بموقع محصول متناسب با نیاز مشتری و همچنین ورود انفرادی صادرکنندگان ایرانی به بازارهای جهانی و عدم شناخت بازارهای هدف صادراتی نسبت داد.
صادرات ما در این بخش بیشتر شامل گیاهان گلدانی، درخت و درختچه های تزئینی می شود و سهم شاخه های گل بریده شده کم است. برای تولید شاخه های گل بریده باید تولید در سطح انبوه و به طور یکدست انجام بگیرد و بازه های زمانی مشخصی هم برای تولید درنظر گرفته شود. این امر مستلزم تولید گل در گلخانه های صنعتی و وسیع است درحالی که عموماً تولید گل و گیاه در کشور در واحدهای کوچک انجام می‌پذیرد و همین موضوع امکان صادرات در این بخش را کاهش داده است. 
نبود سیستم حمل و نقل هوایی برای صادرات گل یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در این بخش است به طوری که بعضاً از هواپیمای مسافربری در صورت خالی بودن فضا استفاده می‌شود. به طور کلی ارسال گل‌ از محل تولید تا مصرف‌کننده نهایی مسیری نسبتاً طولانی و پیچیده است؛ زیرا ارسال گل‌های بریده شده ظرافت‌های خاص خود را دارد که هنوز در کشور ما مورد غفلت قرار گرفته است.

امین محمودی
خبرنگار

​​​​​​​

از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم تاکنون، وزارت جهاد کشاورزی برنامه افزایش تولید محصولات کشاورزی و نائل شدن به خودکفایی در کالاهای اساسی را در دستور کار قرار داده است.
از این‌رو طی بیش از یکسال اخیر این وزارتخانه علاوه بر افزایش قابل توجه میزان خرید محصولات اساسی کشاورزی و کاهش محسوس قیمت نهاده‌های کشاورزی شامل کود و سم، توسعه کشت قراردادی و خرید حمایتی برخی از محصولات را در دستور کار قرار داده است.
علاوه بر این اجرای الگوی کشت محصولات کشاورزی و طرح جهش تولید در دیمزارها در دستور کار این وزارتخانه قرار گرفت تا خودکفایی تولید کالاهای اساسی محقق شود.
به‌طوری که طی یک‌سال اخیر میزان تولید گندم 45 درصد، برنج 25 درصد، جو 30 درصد و میزان خرید تضمینی گندم 55 درصد رشد داشته است، علاوه بر این در تولید انواع سبزی و صیفی جات کشورمان خودکفا بوده و صادرات 1 میلیارد و 200 میلیون دلاری را در یک سال اخیر تجربه کرده است.
با این حال اما دولت سیزدهم برای تنظیم بازار داخل، جلوگیری از هرگونه نوسان قیمتی و افزایش ذخایر استراتژیکی خود اقدام به واردات 15.5 میلیون تن کالای اساسی کرده است، برای کمک به این امر بانک مرکزی نیز به منظور تأمین و تخصیص بموقع منابع ارزی برای واردکنندگان کالاهای اساسی سقف تسهیلات ارزی کالاهای اساسی را از ۲۰ به ۶۰ میلیون یورو افزایش داد. ضمن اینکه سقف حواله‌جات ارزی نیز از ۵ به ۳۰ میلیون یورو افزایش یافته است؛ همچنین کارمزد انتقال ارز از منابع نیکو در تأمین و تخصیص منابع ارزی برای کالاهای اساسی از 5/1 درصد به نیم درصد کاهش یافت.
به طوری که در هشت ماه نخست سال‌جاری طبق اعلام سازمان بنادر و دریانوردی بیش از 15.5 میلیون تن کالا در بنادر تخلیه شده است که بیشترین آن مربوط به واردات گندم، برنج، جو، ذرت و سویا به ارزش 6 میلیارد و 643 میلیون و 445 هزار دلار وارد کشور بوده است.
واکاوی داده‌های 8 ماهه گمرک نشان می‌دهد، در بین پنج کالای مورد بررسی، بیشترین ارز بری از آن ذرت و کمترین ارز بری از آن جو بوده است و شاید به تعبیر دیگر بیشترین ارز بری از آن نهاده‌های دام و طیور است که واردات آنها در سال‌جاری عمدتاً از طریق سازمان‌های دولتی انجام می‌شود.
افزایش 160 درصدی ذخایر محصولات کشاورزی
در همین خصوص سیدجواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه ذخایر گندم کشور 40 درصد افزایش یافته افزود: ذخایر برخی محصولات کشاورزی نیز 160 درصد افزایش داشته است. وی افزود: تأمین پایداری و امنیت غذا از رسالت‌های جهاد کشاورزی است و تأمین غذای 
با کیفیت، سالم و ارزان با تکیه بر تولید داخل و نیز خودکفایی در محصولات کشاورزی از برنامه‌های این وزارتخانه است. وزیر جهاد کشاورزی گفت: امروز باید تلاش شود تا دام در طی مدت سه ماه به وزن ایده آل برسد تا شاهد تولید غذای ارزان در این بخش باشیم.
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران با اشاره به کاهش تا ۲۰ درصدی قیمت کالاهای اساسی در چند ماه گذشته گفت: خوشبختانه بازار به‌سمت ثبات حرکت می‌کند. رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران گفت: تورم از ابتدای سال 1400 تا اردیبهشت 1401 حاکم بود اما خوشبختانه از ابتدای اردیبهشت ماه به بعد تورم روند کاهشی 10 الی 20 درصدی داشته است. رئیس اتحادیه بنکداران درباره قیمت کالاهای اساسی گفت: قیمت‌ها بویژه در کالاهای اساسی برنج و روغن در 4 ماه گذشته کاهش 15 الی 20 درصدی را تجربه کرده است.
کنگری افزود: قیمت عمده یک حلب روغن 5 کیلویی از 400 هزار تومان به 295 هزار تومان کاهش یافته و قیمت عمده‌فروشی روغن مایع 
900 گرمی از 68 هزار تومان به حدود 55 تا 56 هزار تومان کاهش یافته است.  رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران افزود: قیمت هر کیلوگرم برنج اعلا در زمان حاضر بین 90 تا 115 هزار تومان است و این در حالی است که تا دو ماه پیش قیمت هر کیلوگرم برنج اعلا بین 100 تا 130 هزار تومان بود.
وی گفت: رکود به‌جهت عرضه زیاد ایجاد شده است و این به‌معنای حرکت بازار به‌سمت ثبات است. کنگری در پایان با اشاره به اینکه اکنون کالاها به‌وفور در بازار عرضه می‌شود گفت: این موضوع سبب شده است نه در بازار کمبود کالا وجود داشته باشد و نه تورمی را در بازار شاهد باشیم بنابراین عرضه زیاد و متناسب شدن آن با تقاضا بازار را به‌سمت ثبات پیش می‌برد.

کمبودی در عرضه میوه شب یلدا نداریم

عضو هیأت مدیره اتحادیه بارفروشان گفت: با توجه به فراوانی عرضه در برابر تقاضا، کمبودی در توزیع میوه شب یلدا نداریم. اکبر یاوری گفت: با توجه به کاهش تقاضا در برابر عرضه، بازار میوه راکد است. او قیمت کنونی هر کیلو انار دماوند را ۴۰ هزار تومان اعلام کرد و گفت: نرخ هر کیلو انار ساوه و شیراز ۱۵ تا ۲۵ هزار تومان، ازگیل ۴۵ هزار تومان، سیب زرد درختی ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان، سیب قرمز درختی ۱۵ تا ۲۵ هزار تومان، کیوی ۲۰ هزار تومان، نارنگی انشو ۲۰ هزار تومان و نارنگی یافا ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان است. یاوری می‌گوید: هم اکنون هر کیلو خیار گلخانه با نرخ ۱۲ تا ۱۴ هزار تومان، خیار بوته‌ای ۸ تا ۱۰ هزار تومان، خیار اصفهان ۸ تا ۱۰ هزار تومان، پرتقال شمال ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان، پرتقال ناول جنوب ۲۵ تا ۲۸ هزار تومان، موز ۴۵ هزار تومان و هندوانه ۷ تا ۸ هزار تومان در میدان مرکزی و با احتساب سود منطقی در خرده‌فروشی عرضه می‌شود. رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی ادامه داد: با توجه به صادرات پیاز به پاکستان، انبارها خالی است که این امر منجر به افزایش قیمت شده است. او قیمت کنونی هر کیلو پیاز قرمز را ۱۷ هزار تومان و پیاز زرد و شیری را ۱۲ تا ۱۵ هزار تومان اعلام کرد و گفت: با استمرار روند فعلی صادرات پیش‌بینی می‌شود که روند صعودی قیمت در بازار ادامه یابد. عضو هیأت مدیره اتحادیه بارفروشان گفت: با توجه به فراوانی بار، کمبودی در عرضه میوه شب یلدا نداریم.

اصلاح و احیای ۱۰۱ هزار هکتار اراضی مرتعی کشور

۱۰۱ هزار هکتار اجرای برنامه تقویت پوشش گیاهی، احیا و اصلاح مراتع در سال جاری پیش‌بینی شده است. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، مدیرکل دفتر امور مرتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: برنامه ۱۰۱ هزار هکتاری تقویت پوشش گیاهی، احیا و اصلاح مراتع شامل کشت ۵۰ هزار هکتار گیاهان دارویی، ۳۹ هزار هکتار عملیات بیولوژیک و ۱۲ هزار هکتار عملیات بیومکانیک در عرصه‌های مرتعی می‌شود. ترحم بهزاد اظهار داشت: برای بذرپاشی و تقویت پوشش گیاهی مراتع کشور حدود ۴۴۰ تن بذر در سال جاری نیاز داریم که تأمین شده است و استان‌ها منتظر بارندگی هستند تا رطوبت لازم در عرصه‌های مرتعی برای بذرپاشی ایجاد شود. وی ادامه داد: برای تقویت پوشش گیاهی مرتع، مدیریت چرا و قرق نیز اجرا می‌شود و در این راستا زمان ورود و خروج دام به مراتع و تعداد دامی را که باید بر اساس مواد مندرج در پروانه چرا رعایت شود، پیگیری می‌کنیم. بهزاد درباره تولید بذور مرتعی نیز پیش‌بینی کرد؛ امسال نزدیک به ۱۰۰ تن بذر مرتعی از حدود ۷۰ گونه توسط ایستگاه‌های تولید بذور مرتعی تولید شود. وی با بیان اینکه در حال حاضر ۲۲ ایستگاه تولید بذور مرتعی در ۱۷ استان کشور داریم، گفت: از این ۲۲ ایستگاه 7 ایستگاه در استان‌هایی همچون گلستان، همدان، کردستان و نوشهر احاله مدیریت شده است. مدیرکل دفتر امور مرتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور افزود: در برنامه امسال احاله مدیریت در ۶ ایستگاه تولید بذور مرتعی در استان‌های آذربایجان شرقی، خراسان شمالی، لرستان، فارس و اردبیل تصویب شده که تا پایان سال جاری محقق می‌شود.

برقراری آرامش در بازار مرغ با گذشت ۷ ماه از حذف ارز ترجیحی

بازار گوشت مرغ پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و اقدامات مؤثر دولت سیزدهم در 7 ماه گذشته در آرامش به سر می‌برد و این روزها نه‌تنها این محصول کمتر از قیمت مصوب در بازار عرضه می‌شود، بلکه با شرایط مطلوب تولید زمینه صادرات آن نیز فراهم شده است. به گزارش ایرنا، پیش از اجرای طرح حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به دلیل وجود رانت و فساد در واردات نهاده‌های طیور، تولیدکنندگان این صنعت با مشکل جدی تأمین و کمبود نهاده‌ها با ارز دولتی روبه‌رو بودند و بخش عمده مواد اولیه تولید خود را باید با ارز آزاد به چند برابر قیمت خریداری می‌کردند؛ از سوی دیگر پرداخت ارز ترجیحی برای برخی کالاهای اساسی از جمله مرغ باعث شده بود که مصرف این کالا با رشد بسیار زیادی مواجه شود، به طوری که مردم برای خرید مرغ باید ساعت‌ها در صف می‌ماندند تا گوشت مرغ با نرخ مصوب دریافت کنند. آرامش در بازار گوشت مرغ با عرضه کمتر از قیمت مصوب اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه در اردیبهشت‌ماه امسال باعث شد بازار کالاهایی که این ارز را می‌گرفتند به آرامش برسد و قاچاق آن نیز حذف شد که این موضوع خودش را در کاهش شدید میزان تقاضا نشان داد. بازار گوشت مرغ و تخم‌مرغ هم که ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌گرفتند و امروز پس از گذشت 7 ماه از جراحی بزرگ اقتصادی فساد و رانت در این بخش حذف شده مشکل تأمین آن در بازار حل شد.