تکذیب اظهارات جنجالی منتسب به آیت‌الله یزدی

انتشار اظهاراتی منسوب به آیت‌الله محمد یزدی، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با تکذیب روابط عمومی این تشکل پر سابقه مذهبی روبه‌رو شد. حجّت‌الاسلام حمزه قربانی، مدیر روابط عمومی جامعه مدرسین در گفت‌وگو با «فارس» با بیان اینکه بارها اعلام کرده‌ایم که تنها مرجع اخبار مربوط به آیت‌الله یزدی، رئیس جامعه مدرسین، پایگاه اطّلاع‌رسانی این تشکل است، گفت: سخنانی که در فضای مجازی به آیت‌الله یزدی منتسب شده است، سندیّت ندارد و تنها مرجع معتبر در این زمینه، پایگاه اطّلاع‌رسانی جامعه مدرسین است. اما این اظهارات چه بود که روابط عمومی جامعه مدرسین  درست در روز انتشار، آنها را تکذیب کرد؟ آنطور که جماران به نقل از کانال «تلگرام» فرید مدرسی، روزنامه‌نگار مرتبط با حوزه نوشت، این اظهارات تکذیب شده در دیدار هفته گذشته رئیس جامعه مدرسین با مسئولان مرکز بسیج اساتید و نخبگان حوزه علمیه قم مطرح شد. مدرسی منبع خود برای استخراج این اظهارات را «ارگان اساتید و نخبگان بسیجی حوزه» عنوان کرد.
مطابق این گزارش، سه انتقاد البته تند و تیز در این اظهارات برجسته بود؛ انتقاد به رئیس جمهوری، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و آیت‌الله علوی بروجردی. آیت‌الله یزدی البته بدون اسم بردن از رئیس جمهوری، او را اینطور خطاب کرد: «چطور کسی که تنفیذ ولایت را دارد، جرأت کرده و کارهای خلاف امر رهبری را می‌کند؛ مثل مخالفت درباره فضای مجازی و... اگر نمی‌توانی مملکت را اداره کنی، برو کنار. این برو کنار را چه کسی باید بگوید؛ در درجه اول حوزه باید بگوید. بعد از نظر قانونی باید دیوان عالی قضایی بگوید. بعدش هم مجلس بگوید ولی متأسفانه می‌بینیم مجلس هم وضعیت دیگری دارد!» او درباره آملی لاریجانی، رئیس سابق قوه قضائیه و رئیس فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام هم گفت: «فلانی می‌گوید اگه این کار را نکنید، نجف می‌روم! خب بروید، آیا با رفتن شما قم به‌هم می‌خورد؟ شما در قم بودن‌تان هم خیلی مؤثر نبود؛ چه رسد که نجف بروید. رئیس دفتری که ۱۰ سال، جای مهمی را اداره کرده دستگیر می‌شود، بعد اعتراض می‌کند که چرا گرفتید؟! به اسم مدرسه علمیه، کاخ ساختند! از کجا آوردی ساختی؟»
شاید این نقدها پیش از این هم در رسانه‌ها منتشر شده و به همین دلیل بازتاب کمتری داشت. بویژه نقدهای یکسویه علیه رئیس جمهوری که مسبوق به سابقه است، همچنان که اخبار و شایعات مبنی بر عزم آملی لاریجانی برای هجرت به نجف نیز پیش از این تکذیب شده است.
اما بخشی از سخنان رئیس جامعه مدرسین که به مسأله مرجعیت و مشخصاً درباره آیت‌الله علوی بروجردی بود، بازتاب بیشتری داشت. مطابق گزارش جماران، آیت‌الله یزدی در این باره گفت: «بعضی اگر یک روزی رسماً اعلام مرجعیت کنند، اگر زنده باشم، رسماً جلویش را می‌گیرم و اعلام رسمی هم می‌کنم؛ واقعاً در حوزه چه کسی باید با این مسأله برخورد کند؟ نوه مرجع بودن که دلیل شرعی برای مرجعیت نیست؛ کسی نگفته هرجا فلانی نوه مرجع شد، می‌تواند مرجع باشد... اگر کسی توان علمی او محرز نشود و وارد این عرصه شود، مجبور می‌شوم رسماً اعلام کنم که ایشان حق ادعای مرجعیت ندارند؛ چون هیچ جایی توان علمی او را تأیید نمی‌کند؟ مگر می‌شود هر روز یک نفر ادعای مرجعیت کند. اگر چنین فردی تابلو هم بزند، تابلویش را پایین می‌آوریم؛ هیچ تعارفی هم نداریم.»
به نسبت همین اظهارات، انتقاد تندی هم از سوی برخی چهره‌های حوزوی همچون حجت‌الاسلام محمدرضا زائری مطرح شد. او در صفحه «اینستاگرام» خود، خطاب به رئیس جامعه مدرسین نوشت: «آیت‌الله محمد یزدی تهدید کرده است که در صورت اعلام مرجعیت آیت‌الله علوی بروجردی، به میدان خواهد آمد و بساط را به هم خواهد ریخت و تابلوی دفتر ایشان را پایین خواهد آورد! راستش اگر تا حالا تردیدی هم در شایستگی حضرت آیت‌الله علوی بروجردی داشتم، با صحبت‌های آقای یزدی اطمینان کامل پیدا کردم که مرجع آینده ما حضرت آیت‌الله علوی بروجردی هست و مورد اقبال قرار خواهد گرفت! تاکنون فکر می‌کردیم آقایان از جامعه بی خبرند و از میزان محبوبیت و جایگاه اجتماعی خود در افکار عمومی اطلاعی ندارند، اما الآن معلوم شده که اصلاً از تاریخ روحانیت و حوزه‌های علمیه نیز آگاه نیستند!» با وجود تکذیب اظهارات منتسب به آیت‌الله یزدی از سوی روابط عمومی جامعه مدرسین، آیت‌الله مرتضی مقتدایی تأیید کرد که این سخنان، بویژه آن بخش که درباره آملی لاریجانی بوده، پیش‌تر هم در جلسات جامعه از سوی رئیس این نهاد مطرح شده است. او در گفت‌وگو با «ایرنا پلاس» با بیان اینکه «آقای یزدی این گونه مطالب را که در ذهنش بود گاهی در جلسات جامعه مدرسین مطرح می‌کرد و حالا علنی آن را بیان کرده ا‌ست»، اظهار کرد: اگر با من مشورت می‌شد، می‌گفتم طرح علنی این مسائل به مصلحت نیست، ولی حالا خودش صلاح دید. ولی من در این قضیه به‌طور کلی وارد نمی‌شوم. مقتدایی افزود: «به نظرم همین شخص اگر کار خلافی داشته، اگر صلاح می‌دانستند، همان وقت تذکر می‌دادند، ولی اگر صلاح نمی‌دانند و سکوت کردند، باید همیشه سکوت کنند.»
آیت‌الله مرتضی جوادی آملی، دیگر مدرس حوزه‌های علمیه نیز در گفت‌وگو با «جماران» صحبت‌های آیت‌الله یزدی را صرفاً سیاسی دانست که در جهت سازندگی نظام و کشور نیست و درباره نقش مردم در انتخاب مرجعیت نیز گفت: چنین لحن و ادبیاتی هم هیچ وقت در حوزه‌های علمیه نبوده است... قطعاً ملاحظات آیت‌الله  علوی بروجردی در جهت حفظ جایگاه مرجعیت به مراتب بیش از دیگران است. کلیت حوزه این مسأله را باور دارد که جایگاه و بیت ایشان چقدر در جامعه علمی و فضای نخبگانی حوزه مؤثر بوده و هست. اظهار نظرهای این چنینی نمی‌تواند به حریم فقاهت و جایگاه علمی ایشان خدشه‌ای وارد کند.» او درباره انتقاد رئیس جامعه مدرسین از رئیس جمهوری هم گفت: «اگر بناست رسیدگی شود و انتقاد قانونی شود باید از جایگاه مجاری قانونی صورت بگیرد که در حقیقت دستگاه قضایی و مجلس هستند که باید رسیدگی کنند. با این جور لحن‌ها و سخن‌ها هرگز نمی‌توان مسیر فکری دولت را  تعیین کرد. شرایط کشور و موقعیتی که برای نظام سیاسی ما وجود دارد مسیر قانونی و مشخصی را تعیین کرده است. اگر همگان به این مسیر ملتزم شویم، بهتر می‌توان جامعه را اداره کرد.»
با این حال چندی پیش حجت‌الاسلام فقیهی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرگزاری «رسا» گفت که جامعه مدرسین نقش اساسی در تعیین مرجعیت، بویژه در چاپ و نشر رساله‌های فقهی مراجع برعهده دارد.
او گفت: «در جامعه مدرسین کمیسیونی هست و کسی که صلاحیت مرجعیت دارد، در آن کمیسیون مطرح و درباره آن بحث و گفت وگو می‌شود، این کمیسیون نظر می‌دهد که آیا فلان شخص صلاحیت برای مرجعیت دارد یا خیر.» فقیهی اضافه کرد که «براساس قانون، وزارت ارشاد موظف است که اگر کسی قصد چاپ رساله خود را دارد، ابتدا باید آن را به جامعه مدرسین ارائه دهد تا بعد از اجازه جامعه مدرسین چاپ شود، این کمیسیون در جامعه مدرسین فعال است و اگر کسی رساله و کتاب‌های خود را به جامعه مدرسین عرضه کند و شرایط لازم مرجعیت و اجتهاد را دارا باشد، بعد از تأیید جامعه مدرسین می‌تواند رساله را چاپ کند و مشکلی ندارد. اما اگر جامعه مدرسین تشخیص دهد که فردی صلاحیت ندارد، به صورت مخفیانه به او اعلام می‌کند که ما صلاح نمی‌دانیم رساله شما چاپ شود و به ارشاد برای چاپ اجازه نمی‌دهند.»‌