سعید رشیدی نوبندگانی خبرنگار
سرمایه‌گذاران در بازار‌های مالی معمولاً از نسبت‌های مختلفی برای سنجش ارزندگی و پیش‌بینی روند بازار استفاده می‌کنند که هر کدام از آنها به سرمایه‌گذاران اطلاعات منحصر به فردی را می‌دهد تا بتوانند با تجزیه و تحلیل مجموعه‌ای از آنها برای سرمایه‌گذاری خود تصمیم‌گیری کنند. در سال‌های گذشته تحلیل‌ها بر دودسته تکنیکال و بنیادی تقسیم‌بندی می‌شد که هر کدام از آنها دارای شاخصه‌های اختصاصی خود بودند. تحلیل تکنیکال عمدتاً به بررسی رفتار سرمایه‌گذاران در گذشته می‌پردازد و سعی دارد با تجزیه و تحلیل این رفتار آینده قیمت‌ها را بررسی کند. تحلیل بنیادی نیز به بنیاد‌های شرکت مانند ماهیت بازاری که شرکت در آن فعالیت می‌کند، تولید و فروش و دیگر ظرفیت‌های اثر‌گذار بر روند سود‌سازی شرکت توجه دارد و سعی می‌کند با پیش‌بینی مقدار بازدهی شرکت‌ها، برای سهام ارزش‌گذاری کند. یکی از نماگر‌های مهم بازار که تکیه بر تغییرات قیمت و روند بازدهی شرکت‌ها دارد به‌عنوان نسبت قیمت به سود یا به اختصار (P/E) شناخته می‌شود. این نماگر که از تقسیم قیمت سهام یک شرکت خاص بر بازدهی یا سود پیش‌بینی شده برای آن شرکت یا به اختصار (EPS) به دست می‌آید می‌تواند واقعیت‌هایی را از ارزندگی سهام برای سرمایه‌گذاران به نمایش بگذارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
نوسانات (P/E) چگونه تحلیل می‌شود؟
نسبت (P/E) از دو منبع تغییر قیمت سهام در بازار و تغییر بازدهی پیش‌بینی شده به ازای هر سهم تأثیر می‌پذیرد، به‌عنوان مثال افزایش قیمت سهام در طول زمان می‌تواند نسبت (P/E) را افزایش دهد و افزایش بازدهی انتظاری هرسهم می‌تواند این نسبت را با کاهش روبه‌رو کند. فعالان بازار معمولاً این نسبت را با بازدهی بدون ریسک (عمدتاً سود بانکی) مقایسه می‌کنند و نسبت به ارزندگی سهامی که می‌خواهند درآن سرمایه‌گذاری کنند تصمیم می‌گیرند، البته باید توجه داشت که اگر این نسبت برای سهامی خاص بالاباشد لزوماً به معنای غیر ارزنده بودن آن نیست و می‌تواند عواملی چون پیش‌بینی بازده بیشتر در دوره‌های آینده و افزایش ارزش ذاتی قیمت سهام در بالارفتن این نسبت تأثیر‌گذار باشد. به هر طریق این نسبت در سال‌های گذشته به‌عنوان یک نماگر مهم از ارزندگی بازارهای مالی جهانی مورد استفاده قرار گرفته است.
روند(P/E) بازار سهام ایران به چه شکل است؟
با نگاهی تاریخی به روند 10ساله این نسبت مشخص می‌شود که میانگین نسبت برای بازارسهام (بورس و فرابورس) حدود 8.2بوده است که البته اگر نوسانات بسیار شدید در سال 1399 را نادیده بگیریم این رقم به مراتب پایین‌تر خواهد بود. اکثر تحلیلگران اعتقاد دارند که با توجه به نسبت نرخ بهره بدون ریسک و روند تاریخی قیمت سهام، اگر نسبت (P/E) بازار به بیش از عدد 9 برسد احتمال وجود حباب در بازار افزایش می‌یابد و ممکن است بازار در آینده با نوسانات شدیدی روبه‌رو شود. از این‌رو رسیدن به این نسبت به‌عنوان یک نقطه مقاومتی مهم برای بازار از نظر ارزندگی محسوب می‌شود.با شروع روند صعودی بازار در 60روز گذشته و نزدیک شدن شاخص به مقاومت مهم 1 میلیون و500 هزار واحدی، نسبت (P/E) بازار نیز شروع به صعودی شدن کرده است به طوری که در مدت زمان 60 روز بیش از 13 درصد رشد را تجربه کرده و به حدود 8.6 رسیده است.
پیش‌بینی کارشناسان از افزایش بازدهی بازار
با شروع معاملات در سال 1401 بسیاری از کارشناسان بر این باورند که عوامل بنیادی بازار بهبود یافته و بازار در سال‌ جاری با بازدهی به مراتب بالاتر از سال‌های قبل روبه‌رو خواهد بود. رشد قیمت فلزات اساسی و سایر مواد معدنی، افزایش فرصت‌های صادراتی و افزایش تولید و فروش در گروه‌هایی مانند صنعت برق، انرژی، خدمات، مخابرات، محصولات غذایی و دیگر صنایع بورسی، از جمله عواملی است که می‌تواند بر EPS شرکت‌ها و متعاقباً بر بازدهی کل بازار تأثیر‌گذار باشد.
از این‌رو به نظر می‌رسد با انتشار گزارش‌های عملکرد میاندوره‌ای شرکت‌ها EPS آنها  افزایش یابد و متعاقباً نسبت (P/E) بازار با کاهش روبه‌رو شود که در این صورت می‌توانیم شاهد رشد بیشتر قیمت‌ها در فصول آتی سال‌ جاری باشیم. ذکر این نکته ضروری است که پیش‌بینی افزایش بازدهی بازار با توجه به شرایط موجود و اطلاعات در دسترس، صورت می‌پذیرد و از سویی، اتخاذ تصمیمات خلق‌الساعه که بر روند بازار تأثیر‌گذار باشد می‌تواند تحلیل‌های بازار را با تغییراتی روبه‌رو کند.

در جریان معاملات دیروز ارزش و حجم معاملات افزایش یافت و 140میلیارد تومان از طرف حقیقی‌ها به بازار تزریق شد

گروه اقتصادی/معاملات بازار در روز یکشنبه، 28فروردین 1401، با فشار تقاضا در شرکت‌های مخابراتی و گروه‌های وابسته شروع شد. روندی که با عرضه‌های بالا در گروه‌های خودرویی و معدنی، در ابتدا منجر به کاهش 4هزارواحدی شاخص کل بورس شد. اما در ادامه با ورود تدریجی سهامداران و افزایش خرید حقوقی‌ها روند بازار مثبت شد تا در انتهای روز، شاخص کل با رشد 7408واحدی(معادل 0.5درصد) در ارتفاع یک میلیون و 475هزارواحدی به کار خود پایان داد. دیروز در حدود 14میلیارد برگ سهم و دیگر اوراق بهادار، در 814هزارنوبت و به ارزش 12هزارو 564میلیارد تومان در بازار(بورس و فرابورس) معامله شد که از نظر حجم و ارزش معاملات نسبت به ابتدای هفته با افزایش روبه‌رو شده است.
در این روز از 478نمادی که با رشد قیمت روبه‌رو شدند 201نماد در صف خرید و از 144نمادی که با کاهش قیمت روبه‌روشدند تنها 10نماد در صف فروش قرارداشتند.
در این روز مجموعا 140میلیارد تومان پول جدید از طرف حقیقی‌ها به بازار تزریق شد که گروه محصولات شیمیایی بیشترین سهم از ورود پول را به خود اختصاص داد. همچنین در روز یکشنبه بیش از 155میلیارد تومان پول حقیقی از صندوق‌های قابل معامله خارج شد که از این حیث رکورددار بودند. نمادهای«شستا»، «خگستر»، «خساپا»و «خودرو» بیشترین تراکنش در بورس و نمادهای «آریا»، «کرمان»، «فرابورس» و«تجلی» پرتراکنش ترین‌ها در فرابورس بودند.
صنعت مخابرات دومین صنعت از نظر بازدهی
 صنعت مخابرات با بازدهی 27درصدی از ابتدای سال‌جاری، دومین صنعت از نظر بازدهی در بازار سهام بوده است. طبق خبر‌های منتشر شده در بازار به نظر می‌رسد افزایش قیمت تعرفه‌های خدماتی شرکت‌های مخابراتی حتمی است و از این‌رو سهامداران توقع دارند این افزایش تعرفه‌ها حاشیه سود شرکت‌ها و متعاقبا درصد بازدهی صنعت مخابرات را افزایش دهد. از این‌رو این صنعت این روز‌ها مورد توجه سهامداران قرار گرفته است. همچنین صورت‌های مالی شرکت‌های شاغل در این صنعت معمولاً سود‌های بسیار بالایی را نشان می‌دهند. حاشیه سود این صنعت اما به‌دلیل هزینه‌های بالای سربار و انواع هزینه‌هایی که از طرف ارگان‌های مختلف به این شرکت‌ها تحمیل می‌شود در حدود 20درصد است که با توجه به ماهیت صنعت رقم پایینی را نشان می‌دهد. مورد دیگری که درباره این صنعت حائز اهمیت است این که در سال‌های گذشته شرکت‌های مخابراتی درصد بسیارکمی از سهام خود را به عموم واگذار کرده‌اند و این روند باعث شده در صد شناوری سهام این صنعت به ارقام پایین‌تر از 20درصد برسد که بسیار پایین‌تر از استاندارد‌های سازمان بورس است. همچنین نسبت‌های ارزندگی مانند نسبت قیمت بر سود(P/E) این صنعت هم اکنون در حدود عدد 13است که سرمایه‌گذاران باید به آن توجه کافی داشته باشند.
خودرویی‌ها پرتراکنش‌های بازار
از روزهای ابتدایی سال شرکت‌های شاغل در صنعت خودرو به‌عنوان یک پای ثابت جدول رتبه‌بندی پرتراکنش‌ترین‌های بازار خودنمایی کرده‌اند. ریزش بسیار شدید قیمت سهام شرکت‌های خودرویی از سال 1399، یکی از عواملی است که باعث شده سرمایه‌گذاران به تغییر روند قیمت این شرکت‌ها امیدوار شوند. تراکنش‌های بالا در این صنعت در حالی صورت می‌پذیرد که اکثر شرکت‌های صنعت خودرو با بحران زیان انباشته روبه‌رو هستند و به نظر نمی‌رسد این شرکت‌ها بتوانند در آینده نزدیک عایدی ای را نصیب سهامداران کنند. هم اکنون نسبت‌های بازدهی این صنعت در بازار منفی است که این موضوع تحولات قیمت سهام در این صنعت را پیش از پیش قابل توجه می‌کند.

گروه اقتصادی/ طبق اطلاعیه‌های منتشر شده در سایت کدال، امروز، دوشنبه 29 فروردین 1401، شرکت‌های گروه صنایع پمپ سازی ایران (نماد: تپمپی) و تأمین ماسه ریخته‌گری (نماد: کماسه) مجامع خود را با موضوع تصمیم‌گیری در مورد افزایش سرمایه و انتخاب هیأت مدیره برگزار می‌کنند. روز یکشنبه نیز سه شرکت گروه سرمایه‌گذاری صنایع و معادن فلات ایرانیان (نماد:فلات)، شرکت تولید و صادرات ریشمک (نماد: دریشمک) و گروه سرمایه‌گذاری آتیه دماوند (نماد: واتی) مجامع خود را برای تصویب صورت‌های مالی سالانه، تصمیم‌گیری در مورد تقسیم سود و دیگر موارد برگزار کردند.
افزایش سرمایه 74 درصدی «تپمپی»
این شرکت قصد دارد سرمایه خود را از مبلغ 63 میلیارد تومان به 110 میلیارد تومان افزایش دهد. طبق گزارش توجیهی هیأت مدیره، افزایش سرمایه مذکور از محل سود انباشته و با هدف اصلاح ساختار مالی و حفظ سرمایه در گردش انجام خواهد پذیرفت. لازم به ذکر است که افزایش سرمایه از طریق سود انباشته منجر به ورود جریان پولی جدید به شرکت نمی‌شود. این شرکت در سال 1400، توانسته سود‌سازی خود را به مبلغ قابل توجهی افزایش دهد و مجموع سود انباشته خود را به بیش از 171میلیارد تومان برساند و طبق نظر حسابرس به نظر می‌رسد در خصوص انجام افزایش سرمایه مذکور منابع کافی موجود باشد.
کاهش 84 درصدی سود‌سازی «فلات»
بیشترین سرمایه‌گذاری‌های «فلات» در سال گذشته به سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های بورسی و غیر بورسی اختصاص داشته که در شرکت‌های بورسی نماد‌های «وغدیر»، «فملی» و «کاما» و در شرکت‌های غیر بورسی شرکت کک طبس، سیمان طبس گلشن و صنعتی و معدنی کانسرام بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند.از نظر تفکیک صنایع نیز این شرکت در صنایع معدنی، نفتی و پتروشیمی بیشترین سرمایه‌گذاری را داشته است. با توجه به درصد حاشیه سود این شرکت‌ها ترکیب دارایی‌های شرکت از ریسک مناسبی برخوردار است.طبق صورت‌های مالی منتشر شده، «فلات» در سال مالی منتهی به آذرماه 1400، موفق به تحقق سود 1.7میلیارد تومانی شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش 84درصدی روبه‌رو شده است.