تازه‌ترین گزارش رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد نرخ رشد نقدینگی نسبت به دوره‌های قبلی نزولی بوده و این مسأله نشان‌دهنده روند کاهشی تورم در ماه‌های آینده است

گروه اقتصادی / روند کاهشی نرخ رشد نقدینگی در ششمین ماه سال هم ادامه یافت. تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی مربوط به گزیده آمارهای اقتصادی مربوط به شهریور ماه سال جاری نشان می دهد با وجود رشد طبیعی نقدینگی، نرخ رشد آن نسبت به دوره های قبل نزولی بوده است. براساس آخرین داده‌های آماری بانک مرکزی، حجم نقدینگی در پایان شهریور ماه سال جاری به ۵۵۹۴ هزار میلیارد تومان رسید که در مقایسه با پایان اسفندماه سال گذشته ۱۵.۸ درصد رشد داشته است. طبق این گزارش، حجم نقدینگی در پایان شهریور ماه سال ۱۴۰۱ به رقم ۵۵۹۴ هزار میلیارد تومان رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۳۷.۵ درصد رشد داشته است. حجم نقدینگی در پایان اسفندماه سال ۱۴۰۰ برابر چهار هزار و ۸۳۲ هزار میلیارد تومان و در پایان شهریورماه ۱۴۰۰ نیز چهارهزار و ۶۷ هزار میلیارد تومان بود.
نرخ رشد نقدینگی در ۱۲ ماه منتهی به شهریور ماه ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن ۳۷.۵ درصد و در شهریور ماه ۱۴۰۱ نسبت به اسفند ۱۴۰۰ نیز ۱۵.۸ درصد رشد داشت؛ این در حالی است که نرخ رشد نقدینگی در ۱۲ ماه منتهی به شهریور سال گذشته ۴۰.۵ درصد بوده است که حکایت از کاهش آهنگ رشد نقدینگی دارد. گزیده آمارهای اقتصادی شهریورماه در حالی از سوی بانک مرکزی منتشر شد که نشان می‌دهد حجم نقدینگی در پایان شهریورماه سال 1401 (معادل 55949.3 هزار میلیارد ریال) نسبت به پایان سال 1400 معادل 15.8 درصد افزایش یافته که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (17 درصد) به میزان 1.2 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین، نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی در شهریورماه 1401 معادل 37.5 درصد بوده است.
از سوی دیگر، سهم پول از نقدینگی شهریورماه، 12742.5 هزار میلیارد ریال بود که نسبت به شهریور سال 1400 رشد 56.1 درصدی و نسبت به اسفند 1400 رشد 29.2 درصدی را نشان می دهد.
918.2 هزار میلیارد ریال از آمار مربوط به سهم پول از نقدینگی شهریورماه سال جاری مربوط به اسکناس و مسکوک در دست اشخاص است که نسبت به شهریور و اسفند سال قبل به ترتیب 26.3 درصد و 6.2 درصد افزایش یافته است.
شبه پول نیز در شهریورماه 1401 به 43206.8 هزار میلیارد ریال رسیده که نسبت به شهریورماه سال قبل 32.9 درصد و نسبت به اسفند سال گذشته 12.3 درصد رشد داشته است. ضریب فزاینده نقدینگی در پایان شهریور ماه امسال معادل 100/8 است که نسبت به پایان و شهریور ماه سال قبل به ترتیب 2/1 و  3/3 درصد رشد داشته است. بانک مرکزی در توضیح وضعیت نقدینگی شهریورماه اعلام کرده: حدود 2.5 واحد درصد از رشد نقدینگی در دوازده‌ماهه منتهی به پایان شهریورماه سال 1401 مربوط به اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفترکل دارایی­‌ها و بدهی­‌های بانک مهر اقتصاد به اطلاعات خلاصه دفترکل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک سپه (به‌واسطه ادغام بانک‌های متعلق به نیروهای مسلح در بانک سپه) است و فاقد آثار پولی است. به عبارت دیگر در صورت تعدیل اثرات پوشش آماری مذکور، رشد نقدینگی در پایان شهریورماه امسال نسبت به پایان شهریورماه سال 1400 معادل 35 درصد خواهد بود. طبق گزیده آمارهای اقتصادی شهریورماه، رشد پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به شهریورماه سال 1401 به 33.1 درصد رسید. پایه پولی در پایان شهریورماه سال 1401 معادل 6907.3 هزار میلیارد ریال است که نسبت به پایان سال 1400، رشدی معادل 14.4 درصد داشته که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (13.1 درصد) به میزان 1.3 واحد درصد افزایش یافته است.
بدهی خارجی ایران ۳۰ درصد کم شد
بدهی خارجی ایران در پایان شهریور امسال، ‌به شش میلیارد و ۹۰۴ میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۰.۸ درصد کم شده است. گزارش جدید بانک مرکزی از گزیده آمارهای اقتصادی نشان می‌دهد میزان بدهی‌های کوتاه مدت کشور یک میلیارد و ۹۰۸ میلیون دلار و بدهی‌های بلندمدت ایران نیز چهارمیلیارد و ۹۹۵ میلیون دلار است.
از سوی دیگر، معادل یورویی بدهی خارجی ایران، شش میلیارد و ۹۸۹ میلیون یورو است که پنج میلیارد و ۵۷ میلیون یورو از این میزان، حجم بدهی‌های میان مدت و بلندمدت بوده و یک میلیارد و ۹۳۲ میلیون یورو حجم بدهی‌های کوتاه مدت است.
این در حالی است که میزان بدهی خارجی کشور در پایان شهریور ماه سال قبل معادل ۹ میلیارد و ۳۱ میلیون دلار بوده و میزان بدهی‌های کوتاه مدت کشور دو میلیارد و ۴۵۷ میلیون دلار و بدهی‌های بلندمدت ایران نیز شش میلیارد و ۵۷۴ میلیون دلار اعلام شده است. همچنین رقم بدهی‌های خارجی ایران در پایان سال گذشته، معادل هشت میلیارد و ۶۷۵ میلیون دلار بوده است.
بنابراین میزان بدهی‌های خارجی کشور در پایان شهریور ماه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل و پایان سال‌ گذشته به‌ترتیب ۳۰.۸ و ۲۵.۶ درصد با کاهش مواجه شده است.
طلب ۳۲۲ هزار میلیاردی بانک مرکزی از دولت و بانک‌ها
طبق آمار پولی و بانکی منتشر شده از سوی بانک مرکزی تا پایان شهریور سال جاری، مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها و دولت به‌ترتیب ۱۶۶ هزار میلیارد تومان و ۱۵۶.۵ هزار میلیارد تومان اعلام شده است. میزان دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در پایان شهریور ماه به ۷۴۶.۱ هزار میلیارد تومان رسید که در مقایسه با پایان سال قبل ۱.۹ درصد زیاد شده و نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱.۵ درصد رشد داشته است. همچنین خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی با ۲۴.۶ درصد رشد نسبت به پایان سال قبل به ۲۲۳.۱ هزار میلیارد تومان و مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها با ۱۳.۴ درصد افزایش در مقایسه با پایان سال قبل به ۱۶۶ هزار میلیارد تومان رسید. مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی و بانک‌ها در شهریور ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۱۳.۶ و ۳۰.۴ درصد رشد داشته است. البته، رقم بدهی دولت، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی به بانک مرکزی در این مدت به ترتیب معادل ۱۵۶.۵ هزار میلیارد تومان و ۶۶.۵ هزار میلیارد تومان بوده که هر یک در مقایسه با پایان سال قبل با رشد ۱۸ و ۴۳.۴ درصدی مواجه شده‌اند. همچنین بدهی دولت به بانک مرکزی نسبت به مدت مشابه در سال قبل، ۱.۹ درصد کم اما بدهی شرکت‌ها و موسسات دولتی ۸۰.۸ درصد رشد داشته است.
وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌ها و مؤسسات اعتباری
این گزارش حاکی است، میزان دارایی‌های خارجی در این بخش با ۲۱.۴ درصد رشد نسبت به پایان شهریور ماه سال قبل همراه بوده و به ۱۶۷۳ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان رسید. حجم اسکناس و مسکوک نیز با ۱۱.۱ درصد افزایش به ۱۰.۵ هزار میلیارد تومان رسید. سپرده بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی نزد بانک مرکزی با ۳۴.۷ درصد افزایش نسبت به پایان شهریور ماه سال قبل به ۵۸۸.۴ هزار میلیارد تومان رسید.
همچنین، بدهی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی به بانک مرکزی نیز در پایان شهریور ماه امسال با ۳۰.۴ درصد رشد به ۱۶۶ هزار  میلیارد تومان رسیده است. علاوه براین، میزان دارایی‌های خارجی بانک‌های تجاری کشور در پایان شهریور ماه امسال معادل ۲۴۳.۵ هزار میلیارد تومان است که نسبت به مدت مشابه سال پیش ۲۴.۲ درصد رشد نشان می‌دهد. سپرده بانک‌های تجاری نزد بانک مرکزی نیز ۱۴۳.۳ هزار میلیارد تومان بوده که ۶۴.۹ درصد افزایش یافته است. جمع کل دارایی‌های بانک‌های تجاری در دوره مورد بررسی، ۲۲۱۹.۴ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به پایان سال قبل، دارای ۱۱.۱ درصد رشد بوده و میزان بدهی بانک‌های تجاری به بانک مرکزی در پایان شهریور ماه امسال به ۴۳.۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. بر اساس این گزارش، میزان دارایی‌های خارجی بانک‌های تخصصی در پایان شهریور ماه امسال معادل ۳۹۵.۶ هزار میلیارد تومان است که نسبت به سال قبل ۱۵ درصد رشد یافته است.

ابلاغ شرایط بخشودگی مالیاتی اصناف آسیب‌دیده از اغتشاشات

رئیس سازمان امور مالیاتی، بخشودگی مالیاتی برای اصناف آسیب‌دیده از اغتشاشات اخیر را ابلاغ کرد. داوود منظور طی بخشنامه‌ای به مدیران کل امور مالیاتی، بخشودگی جرایم مالیاتی مشاغل، اصناف و واحد‌های صنفی و همچنین کسب و کار‌های آسیب‌دیده از اغتشاشات اخیر را ابلاغ کرد. شرایط تفویض اختیار بخشودگی جرایم موضوع جزء یک بند الف بخشنامه مذکور تا پایان سال‌جاری تمدید می‌شود. مبلغ مذکور در بند 10 بخشنامه یادشده برای اشخاص حقیقی مبلغ 75 میلیون تومان و برای اشخاص حقوقی 150 میلیون تومان برای هر سال یا دوره اصلاح می‌شود. مدت زمان تفویض اختیار تقسیط بدهی برای مالیات و عوارض ابرازی موضوع بند 2-10 بخشنامه مذکور برای مالیات‌های مستقیم تا 18 ماه و برای مالیات و عوارض ارزش‌افزوده تا 12 ماه تعیین می‌شود. حداقل مبلغ دریافتی برای تقسیط در بند 11 بخشنامه یادشده به میزان 15 درصد اصلاح می‌شود.

اجرای آزمایشی کالابرگ کلید خورد

وزارت اقتصاد اعلام کرد:‌ بر اساس آخرین اعلام وزارت رفاه، اجرای آزمایشی طرح کالابرگ الکترونیک در یکی از استان‌های جنوبی کشور کلید زده و پس از اجرا در این استان برای کل کشور اجرا خواهد شد. وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام کرد: تأمین مالی کالابرگ مبتنی بر همان نظام پرداخت یارانه‌ای یعنی تقریباً ماهانه ۲۸ هزار میلیارد تومان است. ادعای اینکه دولت برای تأمین مالی اجرای کالابرگ الکترونیکی دچار مشکل است در حالی مطرح می‌شود که اساساً تأمین مالی آن مبتنی بر همان نظام پرداخت یارانه‌ای یعنی تقریباً ماهانه ۲۸ هزار میلیارد تومان است. بارها اعلام شد که موضوع طرح کالابرگ الکترونیکی مشکلی از نظر تأمین مالی ندارد، اما با توجه به اینکه نظام پرداخت یارانه‌ها جمعیت زیادی از مردم را متأثر می‌کند، لازم بود دولت با اطمینان درباره زیرساخت فنی اجرای طرح را دنبال کند تا مشکلی در تأمین کالا و خریدهای مردم پیش نیاید.

امکان راه‌اندازی ۳ نوع صندوق سرمایه‌گذاری برای بانک‌ها فراهم شد

بانک مرکزی اعلام کرد: با تصویب ضوابط مربوطه امکان راه‌اندازی سه نوع صندوق‌ سرمایه‌گذاری برای بانک‌ها فراهم شد. به گزارش ایلنا، در اجرای تکلیف مقرر در جلسه مورخ 17 خرداد امسال شورای پول و اعتبار مبنی بر اینکه «تملک سهام و واحدهای سرمایه‌گذاری نهادهای مالی توسط بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی که به تشخیص بانک مرکزی در اجرای تکالیف قانونی، واگذاری اموال مازاد، مولدسازی دارایی‌ها و تنوع‌بخشی به ابزارهای تجهیز منابع در بازار پول انجام می‌شود، در چهارچوب قوانین و مقررات موضوعه و با رعایت حدود مقرر در «دستورالعمل سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار» و در چهارچوب ضوابط اجرایی که توسط هیأت عامل بانک مرکزی تعیین می‌گردد، مجاز خواهد بود.»، «ضوابط ناظر بر تملک واحدهای سرمایه‌گذاری «صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت مختص اوراق دولتی»، «صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات» و «صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان» توسط بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی» در جلسه مورخ ۰۵/‌۰۹/‌۱۴۰۱ هیأت عامل بانک مرکزی به تصویب رسید.