آیتی از فره شهر خوی

 ژاله آموزگار

من همانند همه مردم به زادگاهم دلبسته‌ام و خوشحالم که در دوران مأموریت فرهنگی پدرم در شهر دوست داشتنی خوی به دنیا آمده‌ام و سال‌های پر از نشاط و شادمانی کودکی و نوجوانی‌ام را به این شهر خوش آب و هوا و همشهریان مهربانم مدیونم. بعدها که از خودِ این شهر به دور افتادم سعی کردم به این دلبستگی‌ام در مسیر باورهای اسطوره‌ای معنایی دیگر ببخشم. به یاد آوردم که شهرها هم می‌توانند «فره» داشته باشند. این نیروی جادویی و آسمانی که نه تنها در وجود هر انسان و هر موجود خوب و زیبا و سودمندی به ودیعه گذاشته شده بلکه شهرها و دِه‌ها و خانه‌ها و درخت‌ها هم می‌توانند فره مخصوص به خود را داشته باشند. وقتی به یاد آب و هوای مطبوع، چشم اندازهای زیبا، چشمه‌های پرآب و دل‌های پرمهر همشهریانم افتادم و رقم بالای تحصیلکرده‌های این شهر را که بجز خوی در تهران و شهرهای عمده ایران و در کشورهای خارج از ایران، در قالب شخصیت‌های بنام و خوشنام علمی و ادبی به خدمت مشغول‌اند و مجله خوی نگار در هر شماره به سراغ یکی از اینها می‌رود، از نظر گذراندم این فرضیه اسطوره‌ای در ذهنم بیشتر قوت گرفت. بعد به یاد آوردم که جلوه دیگری از این فره شهر ما استاد بزگوار «محمدامین ریاحی» است. این بزرگمرد در سال 1302 در این شهر چشم به جهان گشوده است و بر اثر جوهر وجودی خودش و شرایط ادب پرور آن دوران و حلقه دانشمندان بنام آن روزگاران، چنان محیط مناسبی برای او فراهم شد که توانست به چنان مرتبه علمی و فرهنگی والایی برسد که افتخار ایران گردد. این بزرگمرد برخاسته از خوی، ادیب، دانشمند، تاریخدان، شاهنامه شناس و حافظ پژوه کم نظیر نه تنها در عرصه ادب بدرخشید بلکه با خدمات فرهنگی متعدد کارنامه علمی و فرهنگی خود  را چنان درخشان کرد که به دانشمندی در سطح جهانی تبدیل شد و افتخاری بر افتخارات شهر خوی افزود. او که عشق به ایران از همه وجودش برمی‌تافت، در کنار موفقیت‌های علمی و فرهنگی‌اش پایه گذار افتخاری جاودانه برای زادگاهش نیز شد و یادگاری به‌جای گذاشت که نه زدودنی است و از یاد رفتنی. آرامگاه شمس تبریزی در خوی که به همت این والامرد رسمیت یافت چشمه جوشان و پرنعمتی برای شهر خوی است که سال به سال بر نام‌آوری این شهر خواهد افزود.
او که عاشق فردوسی بود و در روز فردوسی (25 اردیبهشت) سال 1388 نقاب در خاک کشید، به نظر من آیتی از فره شهر ما بود.