نمی توان برای هر گلودردی از آنتی بیوتیک استفاده کرد

دکتر اکبر بیات
فوق تخصص گوش
و حلق و بینی

همه ما در طول زندگی، بارها گلودرد را تجربه کرده و در موارد حادتر با شکایت از درد گلو به پزشک مراجعه کرده‌ایم. متأسفانه بسیاری از مردم تصور می‌کنند، با مشاهده علائم اولیه گلودرد استفاده از آنتی‌بیوتیک الزامی است و به بیان ساده‌تر مصرف آنتی‌بیوتیک را راه حل نهایی نجات از گلودرد می‌دانند.
دکتر اکبر بیات فوق تخصص گوش و حلق و بینی در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به اینکه بیشتر گلودردهای باکتریایی و ویروسی به طور طبیعی و حتی بدون مصرف آنتی‌بیوتیک، به وسیله سیستم دفاعی بدن از بین می‌روند می‌گوید: گلودردها به دو دسته گلودردهای چرکی(باکتریایی) و غیرچرکی (غیر باکتریایی) تقسیم می‌شوند.
او می‌گوید: دسته‌ای از گلودرد‌های چرکی با منشأ باکتری استرپتوکوک گروه A بتا همولیتیک، در صورت عدم درمان آنتی‌بیوتیکی، ممکن است در برخی افراد به رماتیسم قلبی منجر شود. اما باید بدانیم که تنها 10 % گلودردها در افراد بالغ، به وسیله این باکتری ایجاد می‌شود.
در کودکان 30 تا 40 درصد گلودردهای چرکی ناشی از این باکتری است. بنابراین نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک در کودکان بیشتر از بزرگسالان است. با وجود این در درمان بیشتر کودکان مبتلا به گلودرد از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود که اصلاً نیازی به آن نیست.
این فوق تخصص گوش و حلق و بینی با اشاره به اینکه در جوامعی که آنتی‌بیوتیک‌ها بیشتر استفاده می‌شود، بیماری‌های آسم و آلرژی در کودکان افزایش یافته در تشریح دلایل غیر باکتریایی گلودرد می‌گوید: عفونت‌های ویروسی عامل ایجاد بیشتر گلودردهای غیر چرکی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا است. از دیگر علت‌های گلودرد می‌توان به خشکی گلو، آلرژی‌ها، ریفلاکس ترشحات معده به حلق و حنجره، انواع لارنژیت‌ها (التهاب‌های حنجره)، اسپاسم عضلات، آفت‌های ناحیه گلو، بعضی از تومورهای ناحیه گلو و تجمع مواد غذایی و ترشحات در حفره‌های لوزه اشاره کرد که در هیچ‌کدام از این موارد نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست. او می‌گوید: در روند هر عفونت ویروسی و سرماخوردگی بروز گلودرد امری طبیعی است اما این نوع گلودردها نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارد وعوارض قلبی به دنبال نخواهد داشت. زیرا آنتی‌بیوتیک‌ها روی عفونت ویروسی تأثیری ندارند. یکی از مهمترین وجه تمایز گلودرد چرکی و گلودرد ناشی از سرماخوردگی این است که در گلودرد چرکی ما آبریزش از بینی نخواهیم داشت ولی در سرماخوردگی، همزمان با گلودرد آبریزش بینی یا گرفتگی بینی شروع می‌شود.
دود و آلودگی هوا هم می‌تواند باعث ایجاد گلودرد شود. این نوع گلودردها معمولاً با سوزش خفیف نمایان می‌شوند. البته عامل تحریک‌کننده گلو می‌تواند دیگر نواحی مانند بینی و ریه‌ها را هم تحریک کرده، علائمی مانند سرفه یا عطسه ایجاد کند. برای درمان این نوع گلودرد، پرهیز از عامل تحریک‌کننده و شست‌و‌شوی بینی و گلو با سرم فیزیولوژیک توصیه می‌شود.
دکتر بیات با تأکید بر اینکه ریفلاکس ترشحات معده به حلق و حنجره هم می‌تواند باعث ایجاد گلودرد شود بیان می‌کند: از ویژگی‌های این بیماری، گلودردهای مکرر و طولانی مدت است که معمولاً نسبت به درمان مقاوم است.
به گفته این متخصص، آفت‌ها می‌توانند در ناحیه گلو و اطراف حنجره نیز ایجاد شوند و گلودردی را که درد آن در یک نقطه یا یک سمت متمرکز می‌شود به همراه داشته باشند. دوره درمان آفت‌های ناحیه گلو طولانی‌تر از آفت‌های دهان بوده و گاهی تا یک ماه طول می‌کشد.
دکتر بیات در ادامه به گلودرد ناشی از آلرژی‌ها که معمولاً در این فصل دیده می‌شود اشاره می‌کند و می‌گوید: این نوع گلودرد‌ها معمولاً با ترشحات پشت حلق، آبریزش بینی، گرفتگی بینی و گاهی سرفه همراه هستند. شدت آنها اغلب زیاد نیست و درد از نوع منتشر است. البته در کنار گلودرد‌های ناشی از آلرژی علامت‌های دیگر آلرژی هم مشاهده می‌شود. او در خاتمه به تشریح گلودردهای ناشی از تجمع مواد غذایی و ترشحات در حفره‌های لوزه می‌پردازد و می‌افزاید: در این نوع گلودردها اغلب می‌توان بخشی از مواد غذایی یا ترشحات جمع شده در لوزه را مشاهده کرد. البته برخلاف گلودردهای چرکی، در این اختلال التهاب چندانی در لوزه‌ها و گلو مشاهده نمی‌شود، اما گاهی این ترشحات با عفونت چرکی اشتباه گرفته می‌شود. نشانه‌های این گلودرد معمولاً با خارج کردن مواد غذایی از بین می‌رود.
اما نکته مهم و قابل توجه این است که هر گلودردی نباید بیش از یک هفته طول بکشد، در غیر این صورت معاینه به وسیله متخصص گوش و حلق و بینی الزامی است.