هدف وسیله را توجیه می‌کند؟

 حسن وزینی

تحرکات مخالفان مذاکره و توافق هسته‌ای اگر تاکنون گل بود، اکنون پس از تصمیم‌های اقتصادی دولت به سبزه نیز آراسته شده است. قریب به 20 ماه است که آنها با حربه رسانه‌ای تحریف و تخریب کارنامه دولت در همه حوزه‌ها، امیدوار بودند رویکرد اعتدالی دولت در سیاست خارجی را ناکام بگذارند. حال آنکه تاکنون با وجود مخالفت‌های خود نتوانسته‌اند طرح یا ایده‌ای جدید برای حل و فصل مناقشه هسته‌ای ارائه کنند.
مخالفان دیپلماسی دولت اعتدال در حالی خود را منتقد می‌دانند که تاکنون حتی یک بار قلم و زبان خود را در حمایت از ضرورت توافق و عزم دولت برای کسب نتیجه مطلوب به حرکت در نیاورده‌اند. آن هم دولتی که در شروع کار با بحران‌ها و چالش‌های اساسی چون تورم بیش از 40 درصدی، تحریم‌های بی‌سابقه و ظالمانه، کاهش بیش از 50 درصدی فروش نفت، تعهد به پرداخت یارانه‌ای نقدی با وجود کسری بودجه، اوضاع وخیم دارویی و درمان، محیط زیست پرآشوب و هوای آلوده ناشی از توزیع بنزین پتروشیمی، رشد منفی 6 درصدی اقتصادی، افزایش فساد اقتصادی، رکود شدید اقتصادی، رونق دلالی و سفته‌بازی و بی‌اعتمادی عمیق مردم به تصمیم‌گیری‌های کلان اجرایی مواجه بوده است.
برای شناخت دقیق منتقدان واقعی می‌توان ‌گفت که آنها مجموعه‌ای از جریان‌ها و طیف‌ها هستند که خود را همسوی دولت در تأمین اهداف مردم و قانون اساسی می‌دانند و در نقد دولت هدفی جز ارائه راه حل‌های بهتر و راهبردهای کارآمد برای گره‌گشایی چالش‌ها و بحران‌ها ندارند. اگر به آن دسته از اقدامات منطقی مجلس مانند فراخوانی مسئولان تیم مذاکره توجه کنیم، نشانه‌های نگاه انتقادی به مذاکرات هسته‌ای دیده می‌شود. در واقع منتقدان ضمن حمایت از اصل تعامل و تنش‌زدایی و اعتمادآفرینی سیاست خارجی، راهبرد حفظ خطوط قرمز نظام را در دستور کار خود دادند. این رفتار بخصوص در سران جبهه اصولگرایی و مجلس به وضوح دیده می‌شود. این گروه منافع ملی را بر منافع کوتاه مدت و جناحی خود ترجیح می‌دهد و سهم بزرگی در اجماع بی‌نظیر کنونی برای عبور از گردنه تحریم و تنش به واسطه رفتار پخته و عقلانی دارند. اما در این رفتارهای عقلانی و قانونی عده دیگری هستند که خود را منتقد می‌دانند در حالی که شاکله رفتار و گفتار آنها شائبه مخالفت با اصل گفتمان اعتدال و مطالبات مردم در صندوق‌های 22 خرداد را با قرائن و شواهد دقیق به اذهان متبادر می‌کند. این گروه وانمود می‌کند کشور را در اوج رشد اقتصادی و بدون هرگونه چالش و بحرانی تحویل سکانداران اعتدال داده‌اند و آنچه در زیر پوست اقتصادی و اجتماعی جامعه می‌گذرد، واقعیت خارجی نداشته است.
با توجه به اینکه دولت اعتدال مدعی نقدپذیری است و روحانی نیز بارها از ضرورت نقد صاحبان قدرت سخن گفته، ترویج نقد و پذیرش آن می‌تواند یکی از افتخارات دولت محسوب شود. اما تأسف اینجاست که در ماه‌های اخیر مخالفان با عبور از خط قرمز‌های اخلاقی و متعارف رقابت سیاسی اصل را با فرع جابه‌جا کرده‌اند و هر چه فریاد دارند بر سر منتخبان مردم در دولت خالی کرده‌اند. اگر مدعیان نقد نگاهی به کارنامه خود بیندازند، در این 20 ماه کمترین حمایتی از دولت منتخب 22 خرداد به عمل نیاورده‌اند. دولتی که در همه حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، محیط زیست و دیپلماسی میراث‌دار گره‌ها و چالش‌های بزرگی بوده است. راهبرد این مدعیان در ناکام گذاشتن دولت در اصلاح روندهای سابق خلاصه شده و از ابزارهای قانونی، عرفی و تریبون‌های رسانه‌ای خود برای مانع‌تراشی در برابر دولت استفاده حداکثری می‌کنند. با وجود در اقلیت بودن، به خود حق می‌دهند که از جانب ملت سخن بگویند. وزیران اعتدال را به چشم رقبا می‌نگرند. با آنکه بارها در اثر تندروی‌هایشان مورد نهیب بزرگان نظام قرار گرفته‌اند اما اثرپذیری‌شان از هشدار‌ها به تعداد روزهای معدودی محدود بوده است.
اگر یک نهاد بی‌طرفی می‌خواست عیار نقد این مخالفان را سنجش کند، باید به کدام زبان پاک آنها، قصد و نیت خیرشان، همدلی و همزبانی‌شان و انصاف در توجه به واقعیت‌های کشور نمره قبولی بدهد؟ اینان اگر در گذشته کارهای انجام شده را به تیغ تحریف و جعل می‌سپردند، اکنون به نیت‌خوانی برنامه‌ها و طرح‌های اقتصادی روی آورده‌اند. اگر دولت در اثر فشار کسری بودجه برای توزیع یارانه نقدی قیمت حامل‌های انرژی را آن هم براساس مصوبات مجلس افزایش می‌دهد، آن را به توطئه‌ای برای فشار خیابانی در راستای توافق بد هسته‌ای تعبیر و تفسیر می‌کنند. آیا روی دیگر این اقدام دولت نمی‌تواند ناشی از تدابیری باشد که راه را بر سوء استفاده بیگانگان در مذاکرات هسته‌ای ببندد؟ به گونه‌ای که آنها خیال نکنند در هر صورت مفروض نتیجه مذاکرات، دولت با فشار مالی بیش از حد و طاقت خود مواجه نباشد تا بتواند آثار آن را مدیریت کند. اینکه دولت به دلیل حضور در آوردگاه حساس دیپلماسی نمی‌تواند همه حرف‌های خود را واگویه کند، مجوز هرگونه حمله سیاه و خالی کردن دل مردم را می‌دهد؟ چه شده که مخالفان اعتدال هر طرحی را برای رسیدن به هدف خود حلال کرده‌اند. نکند دوران «هدف نباید وسیله را توجیه ‌کند» برای این مدعیان به سر آمده است؟