غوغای لسان‌الغیب در کیمیای هستی

مردم ما معمولاً با حافظ مأنوس هستند و کتابی که من می‌خواهم به خوانندگان روزنامه شما پیشنهاد کنم، اثری است درباره حافظ. به نظر من برای فهم بهتر دیوان حافظ ضرورت دارد که خوانندگان غزل‌های دیوان او آثاری را هم که به تبیین و تشریح شعر حافظ می‌پردازند، بخوانند. کتابی که من اخیراً خواندم و فکر می‌کنم برای رسیدن به درک بهتری از دیوان حافظ می‌تواند راهگشا باشد، «این کیمیای هستی» استاد محمدرضا شفیعی کدکنی است.من مدت‌هاست با این کتاب سرگرم هستم. این کتاب مجموعه درس‌گفتارهای استاد شفیعی کدکنی است و در سه جلد منتشر شده است. کتابی بسیار خواندنی که معتقدم به ارتباط‌ گیری و فهم بهتر دیوان و همچنین شخصیت و ماهیت حافظ بسیار کمک می‌کند و در عین حال جذاب است. همان‌طور که می‌دانید، کتاب‌های زیادی در مورد حافظ نوشته شده است اما کتاب سه جلدی استاد شفیعی کدکنی برای علاقه‌مندان حافظ و پژوهشگرانی که به تحقیق در باب جهان شعری این شاعر مهم تاریخ ادبیات فارسی علاقه‌مند هستند، جایگاه خاص خود را دارد.
تسلط استاد بر ادبیات صوفیانه که زبانزد هم هست در این درس‌گفتارها کاملاً قابل ملاحظه است. طوری که شما به عنوان خواننده «این کیمیای هستی» محتوای قابل‌ملاحظه‌ای در این ارتباط از کتاب می‌گیرید و این مهم است. استاد شفیعی کدکنی همچنین از تسلطی مثال زدنی بر ادبیات فارسی به‌طور کل برخوردارند و همان‌طور که همواره این تسلط را در آثار و درس‌گفتارهایشان نشان داده‌اند، در این کتاب هم شما به عنوان خواننده با آن روبه‌رو می‌شوید. ایشان حافظه‌‍‌ای خیره‌کننده دارند و این حافظه لابلای درس‌گفتارهایی در کتاب «این کیمیای هستی» کاملاً مشهود است.
نکته دیگری که در این کتاب جالب است و جذابیت دارد، ریشه‌یابی بعضی از ترکیباتی است که حافظ آورده است. شما در این ریشه‌یابی‌ها به محتوایی برمی‌خورید که نشانگر دانش ارزشمند این استاد مسلم ادبیات فارسی است. ایشان علاوه بر ریشه‌یابی ترکیبات حافظ، این ترکیبات را با زمان سرایش غزل‌ها تطبیق می‌دهند و در واقع ترکیبات را در بطن زمان و زمانه‌ای که حافظ می‌زیسته تحلیل و ریشه‌یابی کرده است.
جنبه دیگری که در این کتاب با آن روبه‌رو می‌شوید، ریشه‌یابی بعضی از تصویرهایی است که حافظ در شعر خود آورده است. او همان‌طور که ترکیب‌ها را ریشه‌یابی و تحلیل کرده، ریشه بعضی از تصویرهای شعر لسان‌الغیب را هم کاویده و در قالب درس‌گفتار ارائه کرده است.این کتاب همچنین در زمینه نکات معرفتی شعر حافظ هم کتاب ارزشمندی است و درس‌گفتارهایی هم در این باب دارد. همچنین حافظ در این کتاب با آدم‌های زمانه خود و قبل از خود قیاس می‌شود که از این جنبه هم کتاب جالبی است. منبع و مأخذهایی هم برای شعرهای حافظ چه در بین شعرهای فارسی قبل از او و چه در حوزه شعر عربی در کتاب «این کیمیای هستی» معرفی می‌شود که در نوع خود جالب و تازه است. اینها نکاتی است که قبل از این کمتر در ارتباط با حافظ در قالب کتاب‌ها مورد تحلیل قرار گرفته است. توصیه می‌کنم علاقه‌مندان این کتاب را در سه مجلد تهیه کنند و بخوانند.