«کفرناحوم» درجست‌وجوی انسانیت ازدست‌رفته

یاسین محمدی
فعال فرهنگی
نادین لبکی در چهارمین تجربه کارگردانی‌اش گامی بسیار بلند برداشته؛ او که بیش از یک دهه پیش با یک کمدی‌ رمانتیک جذاب و شیرین به‌نام «کارامل» (2007) پا به این عرصه گذاشته بود و در همان گام نخست نامزد دوربین طلایی کن و برنده مخاطبان سن‌سباستین و فیپرشی استکهلم شده بود، حالا به تلخی نفسگیر «کفرناحوم» (Capernaum) (2018) رسیده است؛ درامی که بیغوله‌های بیروت را از زاویه نگاه کودکی که خیلی زود بزرگ شده، درجست‌وجوی انسانیت ازدست‌رفته می‌کاود.
فیلم به‌شکلی واقع‌گرا و مستندگونه و با استفاده از فلاش‌بک، داستان «زین» کودکی 12ساله را روایت می‌کند که در بیغوله‌های بیروت زندگی می‌کند. او که به‌خاطر چاقو زدن به یک نفر به پنج سال زندان محکوم شده، از والدینش به‌خاطر اینکه او را به‌دنیا آورده‌اند، به دادگاه شکایت کرده است.
زندگی کارگران مهاجر غیرقانونی که عموماً آفریقایی هستند، ازدواج دختران زیر سن قانونی، اعتیاد و... از دیگر مسائل اجتماعی جامعه امروز لبنان هستند که لبکی به‌زیبایی آنها را در این فیلم به‌تصویر
 کشیده است.
لبکی در توصیف فیلمش گفته است: «در نهایت، کودکان هزینه بسیار گزافی برای نزاع‌های ما، جنگ‌های ما، سیستم‌های ما، تصمیمات احمقانه ما و حکومت‌های ما می‌پردازند. احساس کردم نیاز دارم درباره این مشکل صحبت کنم و فکر می‌کردم اگر این کودکان می‌توانستند حرف بزنند، یا می‌توانستند خود را ابراز کنند، چه می‌گفتند؟ به ما، به جامعه‌ای که آنها را نادیده می‌گیرد، چه می‌گفتند؟»
بازی‌گیری بی‌نظیر لبکی از زین الرافعی نوجوان - که خود پناهجوی سوری است - با آن چهره مصمم و نگاه بالغانه‌، نقشی بسزا در موفقیت فیلم دارد. جایزه هیأت‌داوران کن و نامزدی اسکار و گلدن گلوب و بفتا بخشی از افتخارات فیلمی است که حالا جشنواره‌های پنج قاره را درنوردیده است. حالا لبکی در کنار زیاد دویری پرچم‌داران سینمای نوی لبنان هستند؛ سینمایی که دنیا دیگر نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد.