مرثیه نوتردام

علیرضا بهرمان
باستان شناس
آثار تاریخی و میراث فرهنگی که نشان قرن‌ها تلاش انسان در برپایی تمدن بشری است، در هر جای کره خاکی که باشد تعلق خاطر همه جهانیان را با خود دارد و چون آسیب ببیند مصداق شعر حضرت سعدی، چو عضوی بدرد آورد روزگار دگر عضو‌ها را نماند قرار، همگان را متأثر می‌سازد. از این روست که فرو شدن بنای کلیسای نوتردام تمام فرهیختگان جهان را بر اندوه از دست دادن نشاند.
بنای نوتردام نه تنها نماد اعتقاد بخش بزرگی از جامعه بشری به حق تعالی است، بلکه تبلور عشق، هنر، مهندسی و خلاقیت انسان در طول زمان است و اوج هنر معماری گوتیک را به نمایش می‌گذارد و در دل اوراق کتاب خاطرات خود رویدادهایی چون تاج بر سر نهادن ناپلئون بناپارت را دارد. این همه نام نوتردام را به قلب ادبیات فرانسه کشاند و توسط ویکتورهوگو با فرهنگ غنی فرانسویان درآمیخت.
بنابراین سوختن آن یک حادثه ساده نبود که تنها در لابه لای اخبار صفحه حوادث نشریات قرار گیرد و فراموش شود، حادثه‌ای تلخ و جبران‌ناپذیر بود که ما نیز در کشور خود در سوختن ساختمان مجلس شورای ملی، عمارت مسعودیه، کاخ مرمر و غیره آن را تجربه کردیم و خاطرمان را آزرد. اما آنچه در پس این اندوه مهم جلوه می‌نماید، هشداری است به مسئولان سازمان میراث فرهنگی و نهادهایی که متولی حفاظت از میراث فرهنگی کشور هستند، که باور کنند یک جرقه کوچک می‌تواند بخش مهمی از تاریخ را از حافظه بشری بزداید. پس در پس این حادثه مروری دگرباره بر امکانات مقابله با حریق بناهای تاریخی و مراکز فرهنگی خود بیندازیم. آیا به راستی می‌دانیم چند خزانه اموال فرهنگی یا کتابخانه و مراکز اسناد کشور از امکانات اطفای حریق مناسب برای مقابله با این حوادث برخوردارهستند؟