کارون تمیز، پول می‌خواهد

مصطفی آرانی
خبرنگار
دولت برای حل مشکل فاضلاب در خوزستان به بیش از 6 هزار میلیارد تومان پول نیاز دارد.اول مهرماه سال 1344، نشریه بورس به‌صاحب امتیازی سازمان بورس اوراق بهادار تهران مصاحبه‌ای با معاونت سازمان نواحی صنعتی وقت کشور داشت و او از اختصاص بودجه برای فاضلاب شهر صنعتی اهواز صحبت کرد. 25 سال بعد از آن در مجله اقتصادی وزارت اقتصاد و امور دارایی از ریخته شدن فاضلاب شهرهای اطراف کارون و اهواز به رودخانه کارون به‌عنوان یکی از عوامل آلودگی آن یاد ‌شد و حالا که تقریباً 30 سال از آن روز می‌گذرد، اهواز همچنان با مشکلی به‌نام فاضلاب مواجه است؛ مشکلی که در جریان سیل اخیر خود را نشان داد.
مشکل فاضلاب اهواز در سیل اخیر به‌طرز نادرست به دفع آن در این شهر برمی‌‌‌گردد. در این شهر، فاضلاب خانگی، صنعتی و حتی بیمارستانی با لوله‌های بزرگی در نقاط مختلف رودخانه کارون، به این رودخانه می‌ریزد. فارغ از اینکه این کار می‌تواند چه آسیب‌هایی برای محیط زیست داشته باشد و بدون توجه به اینکه در پایین دست، در موارد متعددی از کارون به‌عنوان آب شرب استفاده می‌شود؛ بالا آمدن آب کارون می‌تواند باعث شود تا به جای اینکه فاضلاب وارد آب شود؛ این بار آب کارون از طریق این لوله‌ها وارد شبکه فاضلاب شهر شود. اتفاقی که در سیل اخیر هم رخ داد. عمق فاجعه جایی مشخص می‌شود که بدانیم 95 درصد از کل فاضلاب شهری در اهواز به کارون می‌ریزد و فقط 5 درصد از آن تصفیه می‌شود. این آمار برای شهری که نزدیک به یک میلیون و 200 هزار نفر جمعیت دارد، چیزی نزدیک به فاجعه است.
شرکت آب و فاضلاب اهواز که رئیس خود را هم قربانی وضعیت بد فاضلاب در این شهر دید، تاکنون به‌طور عمده سه اقدام برای برطرف کردن مشکل در شهر کرده است. یکی لوله‌گذاری‌های جدید برای فاضلاب و تغییر جهت حرکت فاضلاب در شهر، دیگری پمپاژ فاضلابی که در خیابان‌ها جاری شده بود به سمت تانکرهای موقتی برای تمیز کردن خیابان‌ها و سوم، تلاش‌هایی برای اینکه جلوی به اصطلاح بای‌پس فاضلاب در کارون گرفته شود (مثل انسداد 34 نقطه ورود فاضلاب به رودخانه).
در این شرایط وضعیت در شهر به نقطه پایداری رسیده و مرور میدانی محلاتی مثل منطقه 22 بهمن، کیانپارس غربی و خیابان ایدون هم حاکی از این است که دیگر وضعیت بحرانی فاضلاب در شهر به پایان رسیده است. با این حال، اگر در شهر قدمی بزنید، امکان ندارد که بوی بد فاضلاب به مشامتان نخورد یا اینکه نبینید که مردم برای گذر از عرض خیابان از میان فاضلاب‌ مشکل دارند.
از این‌رو به نظر می‌رسد، لازم باشد این بحران ریشه‌ای‌تر حل و فصل شود. اما این کار به مشکل همیشگی پروژه‌های بزرگ در کشور یعنی بحران بودجه برخورد کرده است. در سال گذشته گفته شد که حل مشکل آب و فاضلاب در استان خوزستان به حدود 6 هزار میلیارد تومان پول نیاز دارد که این پول با احتساب ارزش از دست رفته ریال، حتماً بیشتر شده است. به این ترتیب با وجود اختصاص بودجه خاص برای فاضلاب اهواز در بودجه 98 (برای احداث تصفیه خانه فاضلاب غرب اهواز) مشخص نیست که حل این مشکل تا چه زمانی برای دولت مقدور خواهد بود.