مرا ببین!

سعید معدنی
جامعه شناس
پدیده سلفی گرفتن دارای دو وجه اجتماعی و انفرادی است، از نظر اجتماعی در حال حاضر فرهنگ غربی بر دیده شدن و نشان دادن افراد و شناساندن آنها تأکید زیادی دارد از سوی دیگر وسایل و ابزارهای نوین هم به کمک این موضوع آمده است. سابق بر این، افراد در محله‌ای که زندگی می‌کردند، خانواده‌ها و نسل‌های مختلف یکدیگر را می‌شناختند و در واقع هیچ کس نیازی به نمایش دادن خود نداشت، اما در جامعه حاضر که مرتب در حال تغییر و تحول است و حتی همسایه‌ها با هم مراوده‌ای ندارند، تمایل برای شناختن و شناخته شدن جنبه دیگری به خود گرفته است.
از نظر فردی برخی از سلفی بگیران، می‌خواهند مورد توجه باشند، تمایل به مورد توجه قرار گرفتن، ناخودآگاه حتی از سنین کودکی وجود دارد، برخی بچه‌ها برای جلب توجه اطرافیان کارهای زیادی انجام می‌دهند، حتی اگر این جلب توجه، باری منفی با خود داشته باشد. گاهی کودکان داد و فریاد و زبان عتاب و خطاب والدین را بهتر از بی‌توجهی می‌دانند. گروهی از سلفی بگیران دچار اختلال خودشیفتگی یا به اصطلاح نمایشی هستند و شخصیت‌های بیمارگونه‌ای دارند. این گروه از افراد هم تمایل دارند مورد توجه باشند. در سال‌های گذشته افراد، برای به دست آوردن توجه دیگران، با آرایش‌های غلیظ، پوشیدن لباس‌های عجیب و غریب یا حتی طرز صحبت کردن خاص سعی می‌کردند توجه‌ها را به سمت خود معطوف کنند. افراد خودشیفته اگر لازم می‌دیدند، ممکن بود با اغراق درباره دستاوردهای سوابق خانوادگی درخشان و مسائلی از این قبیل در هر مکانی داد سخن بدهند.
افرادی که درباره آنها صحبت شد، این روزها از فناوری‌های نوین استفاده می‌کنند و به صورت افراطی حالات بیمارگونه خود را با سلفی گرفتن آن هم در زمانی که هیچ ضرورتی بر انجام این کار نیست، بروز می‌دهند.
مردم گاهی دوست دارند در کنار بنایی تاریخی یا در کنار خانواده عکس بگیرند که هیچ ایرادی بر این عمل وارد نیست ولی وقتی کسی هنگام وقوع حوادث دردناک و فجیع مثل تصادف رانندگی بخواهد تصویر خود را در کنار حادثه داشته باشد، از نیاز و نارسایی شخصیتی او، سرچشمه می‌گیرد.
در زمینه پدیده سلفی گرفتن، نقش صنایع سازنده دوربین‌های عکاسی یا گوشی‌های مجهز به دوربین را هم که فقط در صدد فروش بیشتر محصولات خود هستند، نباید نادیده بگیریم. به نظر می‌رسد، آموزش درست در خانواده به نحوی که نیازهای کودک برای شناخته شدن و مورد احترام قرار گرفتن برآورده شود، می‌تواند تا اندازه قابل توجهی در کاهش پدیده سلفی گرفتن و استفاده صحیح از دوربین‌ها مؤثر باشد، در نهایت مردم باید آگاه باشند ابزار دست جریان‌های خاص اجتماعی و اقتصادی قرار نگیرند.