جامعه دانشگاهی نقش مؤثری در کاهش ناامیدی دارد

هادی خانیکی مدیر گروه ارتباطات و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، حلقه‌های ارتباطی را گمشده جامعه ایران دانست و گفت: جامعه در رویارویی با مسائل در سطوح علمی و مدیریتی با چرخش گفتمانی مواجه شده است.
به گزارش ایرنا، خانیکی در نشست صمیمی سید ضیاء هاشمی مدیرعامل ایرنا با جمعی از اساتید، رؤسای دانشگاه‌ها و معاونان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تأکید بر حضور دانشگاه‌ها در مسائل اجتماعی از جمله سیل اخیر افزود: مسائل به شیوه گذشته قابل حل نیستند بلکه باید در چارچوب‌های جدید قرار گرفته و راه حل‌های تازه‌ای برای آنها یافت. یادآور می‌شود از جمله شرکت کنندگان این نشست غلامرضا ظریفیان، رضا فرجی دانا، محمد فرهادی، محمود نیلی احمدآبادی، مجتبی صدیقی، حسین سیمایی صراف، حسین میرزایی، وحید احمدی و...بودند. خانیکی همچنین گفت که خبرگزاری جمهوری اسلامی ظرفیت تبدیل شدن به نهاد واسط میان دانشگاهیان و جامعه را دارد و تا زمانی که چنین امکانی روی ندهد نمی‌توان از قدرت افکار عمومی استفاده کرد.
به گفته وی، قدرت افکارعمومی به معنای مشارکت افکار در مفاهیم است، باید میان وزارتخانه، دانشگاه و رسانه‌هایی چون ایرنا ارتباط قوی برقرار و نهادهای واسط به کانون‌های تفکر تبدیل شوند. وی در ادامه به تغییرات ایجاد شده در سایه مدیریت جدید ایرنا طی یک سال اخیر اشاره کرد و گفت: در مدت اخیر مدیریت جدید ایرنا، این خبرگزاری را در مفهومی تازه تعریف کرد در حالی که تا پیش از آن جایگاه مرجعیتی این خبرگزاری میان خبرگزاری‌های داخلی بشدت افت کرده بود که این مدیریت برای ارتقای آن از فناوری‌های جدید بخوبی استفاده کرد.
خانیکی ادامه داد: رویکرد تازه ایرنا باعث شکل‌گیری پدیده و نهادهایی شد که این رسانه را در کنار شبکه‌های مجازی قرار داد و در این راه به نیروهای جوان اعتماد کرد. ایرنا در این جوانگرایی بر نیروهای متخصص تکیه کرد و از کارشناسان ارتباطات و رسانه یاری خواست. چنین اقداماتی فرصتی به نهادهای علمی داده است تا از روزنه کوچک ارتباطات ایرنا، خود را در افکار و حوزه عمومی نمایان سازند.
وی در ادامه سخنان خود گفت: در حوزه عمومی و افکار عمومی کمتر از یکهزار دانشگاهی در حال گفت‌و‌گو هستند در حالی که حدود 75 هزار عضو هیأت علمی در کشور وجود دارد. در برابر ایرنا و تمامی رسانه‌ها نیز نیاز به تولید محتوا و مضمون دارند. از این رو می‌توان از چنین ظرفیتی برای پیوند جامعه و دانشگاه استفاده کرد.
«دیگر نمی‌توان با نگفتن و ندیدن در چنین فضایی زندگی کرد بلکه با گفتن و دیده شدن است که می‌توان ادامه داد. زبان ارتباطی گفتن و دیده شدن باید در دانشگاه و زبان علمی هم در رسانه‌هایی چون ایرنا تقویت شود.»
وی افزود: وزارت امور خارجه از نهادهایی است که سخن گفتن در حوزه عمومی از هر دستگاه دیگری در آن دشوارتر است؛ سخنگوی وزارت خارجه بودن سخت‌تر از سخنگویی هر وزارتخانه دیگری است. اما با ورود فناوری‌های جدید، شاهد توییت‌های وزیر امور خارجه در فضای مجازی و صفحه شخصی وی بودیم. در چنین شرایطی پست سخنگوی دولت در حاشیه قرار می‌گیرد. «چنین تغییراتی از یک سو و عقب ماندن در زمینه فهم سیاسی، فرهنگی و اجتماعی باعث تضعیف مرجعیت رسانه‌های رسمی شده و در مواقعی نسبت به شبکه و رسانه‌های رقیب خارجی عقب مانده‌ایم.» به بیان این استاد دانشگاه علامه، در مفاهیم قدیمی، ژورنالیسم و روزنامه نگاری در تضاد با کار علمی قرار می‌گیرد اما با توجه به تغییرات جدید اگر حوزه علمی خود را در عرصه عمومی مطرح نسازد و زبان ارائه خود را نیابد، از اهداف اصلی خود دور می‌شود. در این نشست برخی شرکت کنندگان همچنین درباره نقش رسانه در تقویت مناسبات دانشگاه و جامعه و نقش جامعه دانشگاهی در حل چالش‌ها به بحث و تبادل نظر پرداختند.
 لزوم ارائه راه حل از سوی دانشگاهیان
غلامرضا ظریفیان استاد تاریخ دانشگاه تهران و معاون دانشجویی وزارت علوم در دولت اصلاحات در ادامه این نشست گفت: تا چندی پیش امکان بحث‌های آسیب شناسانه در مجامع علمی و دانشگاهی وجود نداشت در حالی که در یک دهه اخیر بحث‌های آسیب شناسانه پررنگ شده است اما زمان آن فرارسیده که از این مرحله نیز عبور کرده و به دنبال ارائه راه حل باشیم.
وی با تأکید بر اینکه پرداختن بیش از اندازه به آسیب‌ها خود به نوعی بروز آسیب را به دنبال دارد عنوان کرد: زمان ارائه راه حل‌ها فرارسیده و از رسانه‌هایی چون ایرنا و دانشگاه‌ها باید برای حل آسیب‌ها کمک خواست.
 لزوم القای امید در جامعه
رضا فرجی دانا استاد دانشگاه و رئیس انجمن آموزش مهندسی ایران نیز در ادامه نشست به فعالیت‌های خبری و اطلاع‌رسانی خبرگزاری جمهوری اسلامی در رابطه با سیل اشاره کرد و گفت: جامعه دانشگاهی و علمی کشور می‌تواند از این اطلاعات استفاده کند. وی با تأکید بر این‌که جامعه دانشگاهی نقش مؤثری در القای امید در جامعه دارد، عنوان کرد: جامعه دانشگاهی کشور در القای امید در جامعه به جای ناامیدی، رفع مشکلات و فائق آمدن بر آنها نقش بسزایی دارد.
 بازتاب رسانه‌ای فعالیت دانشگاه‌ها؛ راهی به سوی حل مشکلات
محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران و رئیس هیأت ویژه گزارش ملی سیلاب‌‌ها نیز در ادامه به ورود دانشگاهیان به ماجرای سیل اخیر کشور اشاره کرد و گفت: سیل کنونی محصول عملکرد دهه‌های گذشته است که فرصتی برای آینده نگری ایجاد کرده است. وی افزود: در این باره رسانه‌هایی چون ایرنا با روایت دقیق اطلاعات ضمن کمک رسانی، امکان آسیب شناسی بحران سیل را فراهم می‌سازند. سیل اخیر علاوه بر درس‌هایی که داشت لزوم آینده نگری و اتخاذ راهبرد را نیز بیش از گذشته نشان داد. نیلی احمدآبادی سیل 98را آزمونی برای دانشگاهیان و متخصصان کشور عنوان کرد و گفت: هدف ما ارتباط مداوم با جامعه است. داشتن اطلاعات دقیق و ارتباط با مردم و همچنان در کانونِ موضوعات جمهوری اسلامی قرار گرفتن از دیگر دستاوردهای سیل بود.
وی گفت: دانشگاهیان با ارائه راه حل‌هایی از مرحله آسیب شناسی مسائل عبور کرده‌اند اما عملی شدن راه حل‌ها موضوع مهمی است که به دستگاه‌های اجرایی مربوط می‌شود. این در حالی است که از طرفی اشتیاق مدیران کشور برای برگزاری نشست با خوشه‌های فکری دانشگاه‌ها افزایش یافته است.
رئیس دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه اخبار و گزارش فعالیت‌های دانشگاهیان به اطلاع مردم نمی‌رسد، تصریح کرد: در تصمیم‌سازی و تصمیم گیری‌های 40 سال اخیر نهادهای دانشگاهی نادیده انگاشته شده‌اند در حالی که در تمامی کشورها دانشگاه‌ها در مسیرهای تصمیم‌گیری قرار می‌گیرند. بسیاری از چالش‌های امروز ناشی از نادیده انگاشتن دانشگاه‌ها در فرآیندهای تصمیم‌سازی است.
به بیان وی، دانشگاه‌ها در شرایط کنونی فعال‌تر از گذشته شده‌اند و دیگر در کناری قرار ندارند. نیلی احمدآبادی با بیان اینکه در سیل اخیر دانشگاه‌ها به‌طور خودجوش وارد میدان شدند، تصریح کرد: در چنین شرایطی بدنه روشنفکری با بدنه جامعه و دولت باید ارتباط برقرار کنند. این فعالیت‌ها ظرفیت مناسبی برای رسانه‌ها بویژه ایرنا ایجاد می‌کنند. انعکاس توان فکری، کارآفرینی و خلاقیت دانشگاه‌ها در رسانه‌ها در حل مسائل کشور، مؤثر است.