ابتکارات و پیشنهادهای روحانی در سازمان ملل

امسال ششمین دوره حضور روحانی در سازمان ملل است، حضوری که هر بار بنا به مقتضیات سیاست منطقه‌ای و جهانی، رویکردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، از سوی رئیس جمهوری در این تریبون به جهان ارائه شد. فارغ از دیدارهای گسترده رئیس جمهوری با سران جهان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، این حضور و حواشی گاه به گاه مرتبط با آن، توانسته است به مثابه کلیدهای مؤثری در سیاست خارجی کشور عمل کند، کلیدی چون تماس تلفنی کوتاه با باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق امریکا که گشایشی در مذاکرات هسته‌ای را به دنبال داشت.
 جهان علیه خشونت و افراط‌گرایی
نخستین حضور روحانی در سازمان ملل، 4 ماه پس از انتخاب او به عنوان رئیس جمهوری اتفاق افتاد، در شرایطی که فعالیت گروه‌های تروریستی در منطقه رو به فزونی می‌رفت.
از این رو طبیعی بود که محور سخنرانی رئیس جمهوری در سازمان ملل، راهکار ایران برای مهار این بحران منطقه‌ای باشد. روحانی نه فقط منطقه، بلکه جهان را به ساختن «جهان علیه خشونت و افراطی‌گری» دعوت کرد.
او ضمن تبیین شرایط منطقه و نظام بین‌الملل، با بیان اینکه در این سال‌ها یک صدای مسلط پیاپی شنیده شده است مبنی بر اینکه «گزینه جنگ روی میز است»، اظهار کرد: اما امروز بگذارید در برابر این سخن ناکارآمد و غیرقانونی بگویم: «صلح در دسترس است.»
پس به نام جمهوری اسلامی ایران در گام نخست پیشنهاد می‌کنم طرح «جهان علیه خشونت و افراطی‌گری» در دستور کار سازمان ملل متحد قرار گیرد و همه دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی و نهاد مدنی تلاش‌های جدیدی را برای سوق دادن جهان به این سو سامان دهند. چندی بعد پیشنهاد «جهان علیه خشونت و افراطی‌گری» روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد و صورتی جهانی به خود گرفت.
تعامل سازنده با همسایگان
روحانی در دومین حضور خود، حمایت‌های غرب و برخی کشورهای منطقه از گروهک تروریستی داعش که درحال جولان در سوریه و  عراق بودند را محکوم کرد. او سپس در اشاره به مذاکرات هسته‌ای، رویکرد جمهوری اسلامی ایران در این مذاکرات را جدی و صادقانه توصیف و تأکید کرد: براین باوریم که موضوع هسته‌ای، یک راه‌ حل بیشتر ندارد و آن فقط مذاکره است و اگر برخی در تخیل خویش به راه‌های دیگری می‌‌اندیشند، سخت در اشتباهند. او اضافه کرد که سیاست اصولی کشورمان، تلاش برای تعامل سازنده با همسایگان بر اساس احترام متقابل و با تأکید بر منافع مشترک است و طرح مسأله سلطه ایران بر کشورهای مسلمان منطقه، افسانه‌ای بیش نیست که در قالب پروژه ایران‌هراسی در سال‌های اخیر برآن دمیده شده است.
جبهه متحد مبارزه با افراط‌گرایی و خشونت
سومین حضور روحانی در سازمان ملل، با فاجعه منا همزمان شد، از این رو طبیعی بود که بخش عمده سخنرانی روحانی به این واقعه، پاسداشت یاد قربانیان و ضرورت پاسخگویی کشور میزبان اختصاص داشت. اما این حضور، چند ماه پس از امضای توافق هسته‌ای صورت گرفت، به همین دلیل روحانی در سخنان خود، توافق هسته‌ای را نمونه درخشانی از «پیروزی بر جنگ» قلمداد کرد و گفت که می‌توانیم از آن به عنوان سرآغاز دوره‌ای جدید و مثبت برای صلح و ثباتی پایدار در منطقه یاد کنیم. او همچنین برای مقابله با جهل، دیکتاتوری، فقر، فساد، تروریسم و خشونت و مقابله با اثرات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی آن، جهان و بویژه کشورهای منطقه را به تدوین یک «برنامه جامع اقدام مشترک» برای مبارزه با تروریسم و ایجاد «جبهه متحد مبارزه با افراط‌گرایی و خشونت» دعوت کرد.
برجام نمونه تعامل سازنده
رئیس جمهوری در چهارمین حضور خود در صحن مجمع عمومی سازمان ملل نیز، ابتدا به پیامدهای مخرب گسترش ترور و خشونت در منطقه و جهان اشاره کرد و در ادامه، تجربه گفت‌وگوی هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+5 را نمونه‌ای موفق از سیاست اعتدال و تعامل سازنده و روی آوردن به گفت‌وگو دانست که با اتخاذ رویکرد برد – برد به یک بحران غیرضروری اما پیچیده و طولانی پایان داد. او درعین حال از اهمال امریکا نسبت به اجرای کامل برجام انتقاد کرد گفت که هرگونه بدعهدی در اجرای برجام، به بی اعتباری بیشتر ایالات متحده در سطح جهان می‌انجامد.
دعوت به سرمایه‌گذاری در ایران
حضور سال گذشته روحانی در سازمان ملل، با نخستین حضور ترامپ به عنوان رئیس جمهوری امریکا همزمان شده بود. از این رو،
رئیس جمهوری نتیجه انتخابات پرشور را آری مردم به برنامه او یعنی «حقوق بشر و حقوق شهروندی» در سیاست داخلی و اتخاذ خط مشی «تعامل سازنده» در سیاست‌ خارجی دانست، اما خطاب به دولت جدید امریکا گفت که ایران اولین کشوری نخواهد بود که برجام را نقض می‌کند، ولی در مواجهه با نقض آن عکس‌العمل متناسب و قاطع خواهد داشت. او اضافه کرد که اگر این توافق به دست «نااهلان عرصه سیاست» از بین برود، مایه تأسف خواهد بود و دنیا فرصت بزرگی را از دست خواهد داد.  روحانی با اشاره به زمینه‌های موجود برای سرمایه‌گذاری در ایران گفت: به سخنگویی از ملت میهمان نواز ایران، از همه آنها که صلح و امنیت و پیشرفت را در سایه مشارکت و همکاری ملت‌ها جست وجو می‌کنند، برای سفر به ایران و مشارکت در این آینده پرامید، دعوت می‌کنم.