مشوقی برای عرضه اصولی‌تر آثار

فتح‌الله مجتبایی
مورخ ادیان و فلسفه شرق
​​​​​​​تردیدی نیست که برگزاری جوایزی همچون جایزه کتاب سال با وجود همه اما و اگرهای متوجه آنان اتفاقی خوب و غیرقابل انکار به حساب می‌آیند. 
از کارکــــــردهـــای مثبــــت این رویدادهای علمی-فرهنگی می‌توان به جرقه‌ای اشاره کرد که در ذهن پدیدآورندگان کتاب بویژه میان جوان‌ترها ایجاد می‌شود؛ اینکه جوانان بدانند طی سال با جوایز مختلفی روبه‌رو هستند که فرصتی برای ارزیابی نوشته‌ها، ترجمه‌ها و پژوهش‌های آنان می‌دهد اتفاق 
مهمی ست. 
اتفاقی که نه تنها طی برگزاری جایزه کتاب سال شاهد آن هستیم، بلکه در دیگر جوایزی که از سوی بخش خصوصی مدیریت می‌شوند هم رخ می‌دهد. جوانان وقتی بدانند ترازویی برای سنجش آثار آنان وجود دارد در جهت تألیف هرچه اصولی‌تر و علمی‌تر آثار خود می‌کوشند. 
بخشی از حیات فکری ما در گرو چنین تشویق‌هایی است. البته نباید فراموش کرد که هیأت داوران هم باید در انتخاب آثار برتر چشم‌پوشی یا اعمال سلیقه به خرج ندهند. پیشنهاد من به شورای سیاستگذاری این جایزه در دوره‌های آینده این است که تلاش کنند آثار بازاری و عامه‌پسند راهی میان انتخاب‌های آنان نداشته باشند.
 انتخاب آثار باید به نحوی انجام شود که کتاب‌های انتخابی در هر حوزه‌ای که هستند بر همه اجزای جامعه اثر بگذارند. از ترکیب هیأت داوران هم نمی‌توان غافل شد، به هرحال بخش مهمی از اعتبار جوایز به بزرگانی است که بررسی‌ها از سوی آنان انجام می‌شود، داورانی که افزون بر شناخت از حوزه کاری خود درباره جامعه و نیاز آن هم بخوبی 
بدانند. 
برگزار‌کنندگان چنین جوایزی باید تلاش کنند مردم و اهالی کتاب را به داوری‌ها مشکوک نکنند و این مسأله هم مهیا نمی‌شود مگر با دوری کردن آنها از حاشیه‌هایی که اغلب گریبان جوایز و برگزارکنندگان آنها را می‌گیرد.