گرسنگی تهدیدی مرگبارتر از جنگ و کرونا

زهره صفاری / ترس از شیوع کرونا، تدابیر سختگیرانه‌ای را در کشورهای مختلف برقرار کرده که مهم‌ترین آسیب آن به اقتصاد و کسب و کار مردم وارد شده است. در این میان کشورهایی مانند لبنان و ساکنان آفریقا با توجه به وضعیت نابسامان اقتصادی و فقر در شرایط اسفناکی قرار گرفته و خشم آنها را برانگیخته است.
به گزارش شبکه خبری «الجزیره»، تنها یک ماه پس از اعمال قوانین قرنطینه و حکومت نظامی در شهرهای مختلف لبنان، وضعیت اقتصادی مردم به قدری وخیم شده است که در برخی مناطق حتی نان برای خوردن ندارند و گاهی با وجود هشدارهای بهداشتی در میان زباله‌ها به‌دنبال غذا می‌گردند.
تاکنون بیش از 670 نفر در لبنان به کرونا مبتلا شده اند و 21 نفر جان باخته‌اند اما ساکنان شهرها با توجه به شرایط بد اقتصادی و معیشتی که برخی آن را بدتر از دوران جنگ می‌دانند، وخامت وضعیت زیستی مردم را دور از ذهن نمی‌دانند.
دیده بان حقوق بشر(HRW) نیز اوایل این ماه نسبت به‌خطر گرسنگی برای لبنانی‌ها هشدار داده بود.براساس این گزارش از حدود 6میلیون نفر جمعیت این کشور، 1.5 میلیون نفر مهاجران سوری و فلسطینی عنوان شده بودند که عدم رسیدگی سریع به وضعیت آنها بحرانی جدی‌تر از کرونا را پیش روی دولت قرار خواهد داد.
اما به نظر می‌رسد این هشدار چندان جدی گرفته نشد و به همین دلیل مردم گرسنه چند روز قبل در اعتراض به شرایط در سه شهر مختلف به خیابان‌ها ریختند.
غربال نیازمندان توسط احزاب
دولت لبنان در حالی که صندوق بین‌المللی پول از سقوط 12 درصدی اقتصاد لبنان خبر داده، پیش از اینکه قوانین قرنطینه و حکومت نظامی را اعلام کند با توجه به اینکه بسیاری از مردم بیکار شده یا با نصف حقوق سابق(نیمی توسط بانک مصادره می‌شود) زندگی می‌کنند، وعده پرداخت 130 دلار به 187 هزار و 500 خانواده نیازمند را داد؛ مبلغی که دست کم یک تا دو ماه هزینه خانوارها را تأمین می‌کرد اما نه تنها این وعده عملی نشد بلکه از 150 هزار خانواده‌ای که برای دریافت کمک دولتی ثبت‌نام کرده بودند بیش از 100 هزار نفر به‌دلیل عقاید حزبی یا عدم وفاداری به دولت از فهرست خارج شده و پس از بازنگری‌های سختگیرانه احزاب
44 هزار نفر دیگر به این لیست بازگشتند. اما حتی همین تعداد نیز هنوز پولی دریافت نکرده‌اند. در این شرایط شمار فقرا روزانه در لبنان افزوده شده و به گفته وزیر رفاه این کشور این تعداد به 75 درصد جمعیت این کشور نیز خواهد رسید. گرچه فعالان سیاسی و مدنی نیز برای کمک به نیازمندان وارد میدان شده‌اند اما اندوخته آنها هم رو به پایان است و با مشکلاتی روبه‌رو هستند.
بحران غذا در قاره سیاه
همانند لبنان کشورهای آفریقایی در حالی به مبارزه با ویروس کرونا رفته‌اند که بحران غذا نه تنها حال که آینده آنها را نیز تهدید می‌کند. نخستین نشانه‌های این بحران خانه نشینی کشاورزان، راننده‌های کامیون‌ها و کارگران مزارع - به دلیل قرنطینه یا بیماری - و در نتیجه آن توقف چرخه عرضه و تقاضا است. چراکه اگر بیماری به مناطق روستایی آفریقا که تأمین‌کننده 80 درصد مواد غذایی کشور هستند شیوع پیدا کنند، به‌دلیل نبود بهداشت و آب سالم، چرخه غذایی دچار آسیب شدید می‌شود و این سخت‌ترین تبعات ویروس کرونا برای ساکنان فقیر قاره سیاه خواهد بود.
ویروس کرونا تاکنون 22 هزار و 313 نفر را مبتلا کرده که از این تعداد 1124 نفر کشته شده‌اند. این در حالی است که سازمان بهداشت جهانی با توجه به شرایط منطقه‌ای و فقر، پیش‌بینی افزایش آمارها تا 10 میلیون نفر در چند ماه آینده را داشته است.
در این شرایط، دکتر «سدریک هابیارمی»، محقق و دانشمند اهل روآندا و استادیار دانشگاه واشنگتن معتقد است: «با توجه به اهمیت سلامت کشاورزان که جزو قشر کم درآمد و مهم‌ترین مهره چرخه غذایی قاره هستند، دولت‌های آفریقایی باید توجه ویژه‌ای به آنها داشته باشند چراکه بدون شک قادر به تأمین نیاز مردم فقیر نیستند و از این راه می‌توانند تا حدودی بحران را کنترل کنند. در بحران ابولا بیش از 40 درصد کشاورزان کارشان را از دست دادند و بسیاری نیز مجبور به فروش زمین و محصولاتشان برای تأمین نیازهای ضروری‌شان شدند. اما امروز نباید آن اتفاق را تکرار کنیم. نکته‌ای که نباید فراموش کرد در زمان افزایش تقاضا و کمبود منابع، تورم بشدت افزایش پیدا می‌کند و دولت باید این موضوع را تحت کنترل درآورد تا دست کم بتواند در همه‌گیری کرونا مردم را از گرسنگی نجات دهد. رواندا و پس از آن آفریقای جنوبی پیشگام شدند و با ثابت نگه‌داشتن قیمت اقلام ضروری مانند برنج، روغن و شکر و... تا حدودی بازار را به ثبات رساندند. این روش باید در کشورهای دیگر نیز اجرا شود. همچنین کاهش تعرفه واردات نیز می‌تواند بحران غذا در آفریقا را تحت کنترل درآورد. دولت باید با درک شرایط حداقل‌ها رابرای مردم تأمین کند.»