کویری که دریاچه شد

زهرا کشوری
خبرنگار
باران بهاری، کویر زواره در منطقه اردستان اصفهان را تبدیل به دریاچه کرد. پیران روستاهای اطراف کویر زواره آخرین باری را که شاهد پرآب بودن کویر بودند ۶۵ سال پیش می‌دانند. حتی حسین شواخی رئیس اداره محیط زیست اردستان هم به «ایران» می‌گوید در طول ۱۱ سالی که اینجا خدمت می‌کند، هرگز چنین پدیده‌ای را مشاهده نکرده است.
«احمد فیضی» دهیار روستا هم در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: کویر که دریا می‌شود از پیشروی به روستاهای اطراف دست برمی‌دارد.» به گفته او، باران حال و هوای تازه‌ای به کویر زواره و روستاهای اطراف داده است. طاق زارها سبز شده‌اند و دریاچه اجازه نمی‌دهد کسی به «تل شیطان» برود. کویر تل شیطان مقصد گردشگران طبیعت‌گرد است. به‌گفته فیضی آنها با موتور و ماشین به کویر می‌آمدند اما باران بهاری ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر کویر را پر آب کرد و راه را به روی آنها بست و دریاچه دیدنی را تشکیل داد. تا پیش از آنکه آسمان کویری زواره خساست به خرج بدهد و نبارد، مردم محلی از نمک کویر بعد‌ از هر باران استفاده می‌کردند. اما آسمان که تپید، کویر هم خشک شد و دیگر نمکش قابل استفاده نبود. کویر که ترک خورد، رانش زمین به‌ سمت روستاها حرکت کرد. پیشروی کویر هم ادامه یافت حالا به ۴-۳ کیلومتری روستای امیرآباد رسیده است. فیضی می‌گوید: متأسفانه با نبود بارندگی تمام قنوات خشک شدند و مردم به‌ سمت حفر چاه عمیق رفتند.» حفر چاه عمیق فاتحه آب‌های زیرزمینی را خواند، به‌طوری که سفره‌های زیرزمینی تا عمق ۴۰ متری زمین خالی از آب شد. او می‌گوید: قبل از آن آنقدر سطح آب بالا بود که هیچ قبرستانی در روستاها به وجود نیامد و اموات را در روستاها دفن نمی‌کردند اما با برداشت بی‌رویه آب، سطح آب‌های زیرزمینی به پایین سقوط کرد. البته او امیدوار نیست که این بارندگی به تنهایی بتواند سفره‌های زیرزمینی را پرآب کند. فیضی می‌گوید: مگر اینکه بارندگی‌ها ادامه داشته باشد چون تا عمق ۴۰ متری زمین آبی وجود ندارد.
خالی شدن سفره‌های زیرزمینی رانش زمین را به‌ جان روستاهای اطراف کویر زواره انداخته است. فیضی از آنها به‌عنوان شکاف‌های ترسناک یاد می‌کند که به‌ جان خانه‌های قدیمی افتاده‌اند. او می‌گوید: «دیگر نمی‌توان خانه‌های قدیمی چهارصفه ساخت و حتماً باید خانه‌های جدید شناژ‌بندی شوند. تا پیش از آنکه آسمان سخت بگیرد و مجوز حفر چاه‌های عمیق در منطقه صادر شود، قنات‌های منطقه ۲۴ ساعت در جریان بودند. اما هم آسمان نبارید و هم حفر چاه‌های عمیق قاتل جان قنات‌های قدیمی شد. فیضی می‌گوید: «اوایل انقلاب مجوز‌های بسیاری برای حفر چاه‌های عمیق داده شد در صورتی که عمق چاه‌های ما در آن زمان در نهایت ۷۰ متر بود.»
فیضی می‌گوید: «دریا شدن کویر می‌تواند بهانه‌ای برای حضور گردشگری باشد و مانع پیشرفت کویر به سمت روستاها و خالی شدن آنها از سکنه شود.»